Zonê (ziwanê) xo Swêd de bimusê!

Destê Edîtorî ra:

Tirkîya de hîna bi (ebe) zonê (ziwanê) kurdî perwerde qedexe yo. Serekê Tirkîya hîna sîyaseto antîdemokratîk ramenê ju (yew) qeseyê xo de serekwezîrê Tirkîya hetta vano ke “Ma ra perwerdeyê zonê (ziwanê) dayîke mepawê (mepînê).” Çi ke esto perwerdeyê zonê (ziwanê) dayîke ju (yew) heqê merdiman (mordeman) o, eke her hemwelatî têduşt o, gerek ke sirf tirkan rê musayîşê zonê (ziwanê) xo peyda nêbo, wa kurdan rê kî îmkanê hîrayî estbê.

Welatê Swêdî de ke seba demokrasîya xo meşhur o, her doman besekeno zonê (ziwanê) xo yê dayîke de perwerde bivîno. Dibistan û lîse de wendekarê kurdî şîkînê zonê (ziwanê) xo kurdkî de şêrê wendegeh. Malimê înan kî kurd ê. Enformasyonê rojnameya tirke “Taraf”î ra gore no taw Swêd de 10.000 teneyî domanê kurdî zonê (ziwanê) xo de perwerde vînenê.

Nê maliman ra ju (yew) endamê Grûba Xebate ya Vateyî Haydar Diljen o. Haydar Diljen ke eslê xo ra sêwregij o, serra 1983 ra tepîya Swêd de malimênîya kurdkî keno. Diljen vano ke “Perwerde bi (ebe) zonê (ziwanê) kurdkî 1975 ra tepîya bîyo. Heta 1983 ma kursanê taybetîyan de zonê (ziwanê) xo musnaybî. A serre ra tepîya wendegehan de dersa kurdkî ame musnayene. Virênîye de ma tenê çetinîye ante (onte), kitab û malimî tay bîy. Labelê serran ra nê problemî bîy şenik û nika ma sey (jê) malimanê Swêdî besekenîme ke zonê (ziwanê) xo de her çî bivirazîme. Malimî ya Kurdîstan ra yenê,ya kî mektebê malimanê kurdkî yê Stockolmî de perwerde benê.”

Swêd de eke panc (ponc) may û pîyî beledîya rê arzuhal danê, gerek ke mektebanê a beledîya de dersa ê zonî (ziwanî) bêro viraştene. Dewleta Swêdî demokrasîya xo henî hîra cêna ke şartê 5 domanan dinya de pratîkêde bêemsal o. No usûl da gore domanî xeribîye de kî zonê (ziwanê) may û pîyanê xo musenê.

Haydar Diljen boyna vano: “Munaqeşa perwerdeyê bi zonê (ziwanê) kurdkî ke no taw Tirkîya de esta, zaf prîmîtîf û cademendî ya. Çîyêde tersnayox o, îzehê ci çin o. Mavajîme, serekê pêroyî yê partîyade sosyal-demokrate yeno vano ke ‘Musnayîşê zonê (ziwanê) dayîke wefîzeyê dewlete nîyo’. Eke henî yo, wezîfeyê kamî yo? Serekwezîr vano, ‘Ma ra perwerdeyê zonê (ziwanê) dayîke mepawê (mepînê)’. Hurênayîşê ci kî bêfehm o. Ti ke ju zon (ziwan) kerd qedexe, ti kî a game nasname, kultur, hîs û fikranê qiseykerdoxanê ê zonî (ziwanî) kena qedexe. Bi (ebe) kilmekîye, ti dewlemendî û heqê ciwîyayîşî yê nê însanî kena qedexe. Naye ra ti ê însanî ya kî komelo ke ê însanî tede r’ o, xo rê kena dişmen. Tirkîya de naye beno. Na, çîyêde zaf tersnayox o.”

Keyepelê parlamentoyê Swêdî kî zonê (ziwanê) kurdkî de xizmet keno: lehçeyê kurmanckî (kirdaskî) û sorankî tede r’ ê. Kurdkî ra teber no keyepel 22 zonan (ziwanan) pêşkêş keno. Wa, reyna Tirkîya pesyermendişê xo musna û reyna Ewropa ra nimûneyêde îdeal ê demokrasî ame.