Ma raywanîya di û nêm saetan ra dima resayî Mehabad. Germ û hila teştêreyê bi. Otogar qelebalix nêbî. Ma weniştî taksîyêk, ma va ma bero Meydanê Çarçira, la ma ci ra pey musayê ke cayo xelet de ma ronayo. Taksîkar tersayo ke ma Çarçila de rono. Cayo ke ma teqsî ra ameyî war, yewna meydan bî. Ez ewnîyayo, heto bîn ser o kuçe de kitabroşêk esto. Ma şî kitabroşî het, ez miney destê ro kitaban gêrayî. Diwana Ewdila Peşêwî di cîldî kewtî çiman mi ver. Mi vayê ci persayo, qasî 60 Lîra bî. Vay ra nîyo, seba ke rayîrê ma derg û barê mi giran bî, ez nêşayo bierîno. Mi dima ra kitabê Şêrko Bêkesî dî. Mi sorankî hinda xo qisey kerdêne, la seba ke wendişê min ê sorankî nêronişto, mi çiqas xo ra neferet kerd. Kitabê farsî zî bîyî, la kitabê sorankî hîna zaf bîyî.
Embazê mi waşt ke şîro tuwalet, kesê nêzdîyê şeştey serran o ke zî verê kitabroşî de bî, ma ey ra persayî, ey ke va bêrê ez şima bero. Ma onî şonî tuwalet, la dikanêkê cilê pitan ra dikandarê ci persa va “nê kam î?”, va ke Amed ra seba gêrayîş ameyî. Dikandarî va ke bêrî çayêka mi bişimî. Ma şîyî dikan de roniştî, hem ê kesê ke ma berdî dikan hem zî dikandarî dir bîyî şînasî. Keso ke ma berdî dikan, nameyê ey Habîb, nameyê dikandarî zî Mesûd bî. Kek Mesûdî mi ra va ke bapîrê ey 1919 de Şêx Mehmûd Berzencî reyra ameyo îdamkerdiş. Bîyo heşt serrî ke ez bîyografîya bapîrê xo ser o xebetîno, dosyayêka xebate zî nawnaye mi. Va ke, “Ez hînî Îran de nêreseno çimeyan”, mi ra Tirkîya ra çimeyî waştî. Twîtter ra çend çî bapîrê xo ser o bi kirdaskî dîbî, mi ra waşt ke ez biaçarno sorankî. Ma goreyê saetêk terraqna ma waştî şîrî Eşkefta Saholan. Kek Habîbî va emşo bêrî bibî meymanê mi. Ma zî hem meraq kerdêne ke keyeyê kurdanê rojhelatijan senîn bivînî hem zî senîn ceribnayîş o, bimusnî. Ma rê zî bibo xatiraya başe. Kek Habîbî va “Şîrî eşkefta Saholan bigêrî, saeta heştê şanî de bêrî nê dikanî, ez yeno şima gêno ma şîrî keye.” Veng da, taksîkarêkê xo yê şinasnayeyî ame, ma kewtî rayîrê eşkefta Saholan.
“Keso ke aşiq nêbîyo, însan nîyo!”
Eşkefta Saholan çewres û panc kîlometreyî Mehabad ra dûrî ya. Ap taksîkar şeştey û panc serrî û erdişîn bî. Ma dekewtî mîyanê qalan, qale amebîye muzîkî. Embazê mi apî ra va ke muzîkê Rojhelatî zaf eşq ser o yo. Apî zî va rast a, la muzîkê Vakurî zî zaf polîtîk o, yê Rojhelatî zaf tay polîtîk o. Apî ra ez persayo, mi va ti zî aşiq bîyî? Apî va ke “Ez senîn nêbîyo? Keso ke aşiq nêbîyo, însan nîyo!” Bi terraqnayîşê rayîrî ma vejîyayê qilêkê berz ser.
Ma taksî ra ameyî, derûdor de dikanî rêz bîyî. Dikanêk ra deyîrê sorankî cenayêne. Cuya rojhelatejan de muzîk cayêko pîl gêno. Her ca de vengê muzîkî ameyêne. Tewr zaf zî vengê Hesenê Zirêkî ameyêne.
Ma di sey hîrisî metreyî şîyî, fekê eşkefte ma rê asa. Ap şî ma rê bîlet girewto. Ma ke resayî fek, eşkefte de se metreyî ra zaf nêrdonêk viraştî, ma şî cêr ma resayî gole. Goreyê teberî zereyê eşkefte zaf honik bî. Qasî yew metre û nêm awa gole ancîyabîye. Zereyê gole de qayik bî, zîyaretkerî çarnayêne. Ma va ke zereyê gole de bi qayik bigêrî. Ma vînertî dora xo. Ma yelegê ganxelaskarî pira girewtî kewtî qayik. Yew kesî hem qayik gêrneno hem zî rayberî keno. Mîyanê gole de heykelê tebîî estî. Nê heykelan ma rê nawneno. Ca esto, xorînîya ey se metre ya, ca esto se û pancas metre yo. Heykelêkê tebîî yê gindkor û keynabehr û sewbîna nênî mi vîr, estî. Nêm saete ra pey ma eşkefte ra vejîyayî.
Ma şonî taksî ver o, hîrê-çar kesî ha ma yenî raştê ma, apî va ke nê ecemî yê. Mi va “Ti kotî ra zanî?”, va “Cilanê înan ra ez zano.” Rojhelat de keso ke biewnîyo cilanê to, ci ra zano ti kam î.
Ma agêrayî ameyî Mehabad. Ma miney çarşî de gêrayî. Mi waşt ke yew embaza xo rê diyarî bigîrî, la çîyêko xusûsî nêdî. Çîyo ke uca de esto, ma het de zî esto. Ma waşt şîrî tirba Qazî Mihemedî, ma heta nêmê rayîrî şîyî, la ma tersayî ma agêrayî, newe ra ameyî çarşî. Rojhelat de ne çayxaneyî ne qehwexaneyî ne zî kafeyî estî. Key ke ewnîyenî derûdor ra, hîrê-çar teneyî quncikê de, hîrê-çar teneyî quncika bîne de, hîrê-çar teneyê bînî darêk de peyser bî ha xoşebere kenî. Di saet û nêm mendo ke saete bibo heşt, Kek Habîb bêro ma bigîro.
ez hem xeyret mendo hem zî keyfê mi ame
Ma şî dikanêk, nêmeyê ey qirtasî yo, nêmeyê ey o bîn zî kitabroş o. Ez ha ewnîyeno kitaban ra, kitabêk kewto mi dest ez ewnîyayo ke kitabê Heîdeggerî Zeman û Estbîyayîş o. 2013 de çap bîyo. Mi ke açarnayîşê Zeman û Estbîyayîşî yê sorankî dî, ez hem xeyret mendo hem zî keyfê mi ame. Mi kitabêkê Eta Nehayî Grewtî Bextî Helale erîna. Ma dikandarî dir edebîyatî ser o sohbet kerd. Albumê ke fotografê Mehabadî tede bî, dîyarîya ma kerd.
Ma ke uca ra vejîyayê, ma dî ke çarşî zaf qelebalix bîyo. Însanî alûver kenî û mîyanê çarşî de gêrenî. Cênîyî ney, la camêrdan de zaf tay kesan cilê kurdan xo ra nêdayî, ê bînan pêrune cilê kurdan pira girewtî. Mehabadijî seranser teyna cilê Rojhelatî, kincê kurdan cuya xo ya rojane de danî xo ra.
Zafê cênîyan cilê sîyayî daybî xo ra. Zaf makyaj û estetîk kenî. Xora ma het de zaf behsê makyajê cênîyanê Rojhelat û Îranî beno. Ez çend kesan ra persayo, çira cênî hende zaf makyaj kenî? Cewabê ke mi girewtî, dewlatê Îranî seba ke her çî qedexe kerdo, cênîyî zî bi zaf makyajkerdiş wazenî ke reaksîyonêk bidî dewlatê Îranî û ey protesto bikî.
Saeta heşte de kek Habîb ame, pê taksîya xo ya ma girewtî ma şonî keyeyê ey…
Resim: Eşkefta Saholan (Welat Ramînazad)
