Yûsiv Bekîr (Bêname), © Le Monde Diplomatique Kurdî

Ez kênekêke nas kena, dîyarbekirije, nêzana xo weçîno kurdewarî, qisey kena ziwanê pêxwas û tolazanê teraqîçî. Kêneka Pinpinike, giranîya aye qasê yew şepike… Yewa porkej a, rîsûrike, lewtenika fekmiqlike… Fekê aye zey fekê tevna pîrike… Zege qûçêka kereyan berzê pêser di fek de, yewa dindan çewtike. Zinca barîye, temtêla qaline û çaroxpîya deştice… Kerdo xo vîr ra ke merdim silê gamêşan ra vano “silop” ê verik û bizan ra vano “pişkulî”.

Babê na rebene, bi qey qetabê sirsî, girewtişê labûtê mere şî bajar. Serê kolana Mêrgehmedî, vernî dikanêke de qelemêka qerqeşûne serê şiverîya vernîya dikanan erd de dî. Pinpinike ameya vîr… Bî çewt, erd ra girewte û kerde cêba heşuyê xo.

Di dewe de kêneka Pinpinike a qeleme girewte û kewte mîyanê kuçan. Nîşanê der û cîranan, qerwaş û xizmetkaranê keyeyê Mîran, hevalanê may û pîyê xo da… Bi o vengo berz verê keyeyê Mîrî ro vêrde ra… Xanima Mîrî te ra persa:

– Ew çî yo Pinê? Ti bîya keynawa xama, berz qisey kena, vengê to şino dîyrê rezanê taxey xatûnan…

Va:

– Qelem a. Pîyî min rê arda bimusî herfan.

Serrî kewtî mîyan. Pinpinike defter û kitabî day mîyanê dêsî, zereyê kulînan. Motî, xaltî û xalan, qerwaş û xizmetkaranê hevalan… “Ez wendiş û nuştiş musawa dedo ciwan… Ezo şima rê pirr kerî defteran, bibî açartoxê ziwanan…”

Cinîya Mîrî te ra persa:

– Hela vace xanima xwi. Çi yê fekê to de bîyê benîştê beyaran? Pê hesyawa, ti hubur rişnena serê defteranê sayan. Kena rêzan zey… Edebêke to dir virazîyayo zey yê delavergan. Ti kamî ra musawa enî qulûlikan? To xwi vîr ra kerdê pêgiroteyê ma kirdan…

Pinpinika va:

– Ez di bajar de kewta mîyanê şoreşgeran, musawa çîyan…

Şî dem, ame dewran. Pinpinike çaqî zilût veraday meydan. Memikê serê sîneyê aye têdayîş ra bî zey kuyana mildergan, petêxanê Çala Titûnê Xozan, wele gina pêro heta ê cêran… Rebena fistantenike û pêşkilmike… Ê saqê aye zî zey ê xaniman saqî bayne, zey diyarbekirijê ma ga vacin: “Her neyse…” (Wa bo). Ya zinca barî û beşna qaline, zey xiraro simer dekerde, estatîkê çiman ra dûrî, dirûvêko beyteşe… Huner tede nêaseno. Merdim qasê des resenan ra vîneno ke deştic a… Nêbîya bajarî. Ruho tede ê qerwaşî, xizmetkarî.

Xanima Mîrî:

– Çi hewal o Pinê, hamîya dewan?

Pine va:

– Tirkim, doxrîyim çalişkan…

Xanima Mîrî:

– Hûûû heme eno bî, tedir bîya rewan? Wele min sere ro bo, Pinpinikey ma şîya musawa ziwanê vergan… Xwi rê kena mircanan, kena goşare dana pelikey goşan… Ma ra kam fam keno na zûrîney vergan? Lawo, heke çîyêke musena, bimuse zey feqîyê mîyanê hucran, tedir bike mitalan… Ke ma bieşkê bikerê goşareyê bûkan. Homa to verdo, marê mezûre zey qançûrvanî û hezirvanê titûnan, payîzî yenê kêyê keyan… Ma ra wazenê peran… Ti zî zey îne kena qisan…

La Pinpinike xo hete zey engura eskic a, rastî de rebenêka deştic a. Geyra a Axuramîran. Ne bi pêgirewtana xaltîya xo ya qerwaşe û ne bi ya bîbîya xo ya bêrîvane zana… Lewsûrike, çîpzilûte şî qeraxê dewe, cayê mozelan, delabê awan. May û waya aye pêro bi qerwaşanê bînan doşnayêne madag û mangayê keyeyê mîran… Qelem û defterê xo motî îna. Heminan pêro ci rê da çepikan… “Aferîn, aferîn… Pina ma şîya bajar, wendo û bîya katiba mîyanê dewan… Enqara tepîya go bido cewabê ziftîyan û cendirman… Ha, katibey ma êndî ma eşkenê vecî serê cûnan, şar bêro seyr û temaşan, ma azad benê, nêkenê xulamîya mîran…”

Şiwaneyê kê Mîran pesî ardî binê hênîyê kaleka delaban. Ewnîya Pinpinike ra. Saqê aye zilûtê mîyanê enî koyan, şûna mozelan. Meleşeyî û mozî eşkenê kaz kerê haya binê çokan… Bê edebîyeke tede dî, bi ê tercubeyanê serran. “Nezanîyey germê deşte dayo sereyê to ro? Çirê nêşina hucreya ma de nêbena meyman? Bi ‘tirkim, doxrîyim çalişkan’ nêeşkena bikerê ayet, derdan û kulan… Qulûlikanê xwi rê peyda ke wendeyan, to ma zî xwi dir risiwa kerdî bi enî çaqanê zilûtan, ziwanê vergan… Qisey kena zey cendirman. Nêzana şerm çi yo, bîya hevalê fortek zirtekan. Ti vana qey bi ena giranî ê heşê şenikî ti go vecîyê ezmanan…”

Xanima Mîrî:

Pinpinikê lê…
Hûtmemikê lê…
Minminikê lê…
Nezanê lê…
Xizanê lê…
Kertolê lê…
Bêhunerê lê…
Jinebîyê lê
Pepûkê lê lê lê…

Xurşîd Mîrzengî

CEWAB BIDE

Keremê xo ra şîroveyê xo binuse
Keremê xo ra nameyê xo binuse