“Feqîyê Teyran” 13. nîsane de Dîyarbekir de, serê pirdê Des Çimî de ame yadkerdiş.
Feqîyê Teyran bi xo seba roja 13ê na aşme de vato, “Ne adar e, ne nîsan e, roja feqîyê Teyran e” (Ne adar a, ne nîsan a, roja Feqîyê Teyran a). No semed ra Feqî mîyanê kurdan de 13. aşma nîsane de yeno yadkerdiş.
Feqî, reya verêna ke Dîyarbekir de bi yew program yeno yadkerdiş. Labelê cayê bînan de sey bajarê Wanî û bitaybetî zî medreseyan de û mîyanê feqîyê kurdan de ameyo û yeno yadkerdiş.
Programê yadkerdişê Feqîyê Teyranî hetê Beledîyaya Bajarê Girdî yê Dîyarbekirî ra organîze bi. La Komela Nuştoxanê Kurdan, Komela Kultur û Hunerî yê Dîcleyî, Enstîtuya Kurdî ya Amedê, Kurdî-Der, Komela Diyaderî, Weşanxaneya Lîsî û Perrê Egîtîm Senî yê Diyarbekirî zî destek dayê no organîzasyon.
Zaf melayî, zaf nuştoxê kurdan, hetkar û temsîlkarê nê komeleyanê ke destek dayê nê organîzasîyonan, birêz Osman Baydemîr, îdarekerê kulturî yê Beledîyaya Girde û şar ra zî qasê 200 kesê bînî 13. na aşma de saete 16.00 de serê pirdê Des Çimî de amade bîy.
Saete 16:00 de pêşkêşkar Lal Laleş dest bi akerdişê programî kerd. Derheqê na roje de tayê malumatan da. Dima Kawa Nemir, serekê Kurdî-Derî, serekê Komela Nuştoxanê Kurdan û birêz Osman Baydemîr qal kerdê. Nê qalkerdoxî pêro zî behsê cuyê ey û behsê hunerê ey û behsê edebîyatkarîya ey kerdo.
Hema-hema heme qalkerdoxan qalanê xo de dîyar kerdê ke hetanî ewro edebîyatkarêko sey Feqîyê Teyran seba ke Dîyarbekir de nêameyo yadkerdiş, kêmanîya û kêmanîyêka pîl a. Ma no semed ra xemgîn ê. La nika ra pey ma do her serre nê edebîyatkarê xoyê erjayeyî yad bikerê. Hem zî bi coşêko hîna pîl û bi programêko hîna zengîn.
Nê qalkerdoxan ra dima zaf nuştox, mela û şaîrê kurdan zî her yew di çaraneyî (rubaî) dîwanê Feqî ra şîîrî wendê. Mela Fexredînî zî yew beyta Feqîyê Teyranî wende.
Dima zî Mehmet Atli û koma Azad her yew sey konserêko şenik dest bi programê muzîkî kerdê. Şaro ke uca de bi ver nê muzîkî de ge govende kerd, ge zî deyîran vat.
Peynî de zî seba ke şêrê biresê ruhê Feqîyê Teyranî, her kes yew vila sûre ser pirê Des Çimî ra eşt çemê Mezopotamya, çemê Dîcleyî.
Feqîyê Teyran kam o?
Feqîyê Teyran qezaya Miksî de (baçesaray) ya ke haya Wanî ser maya xo ra bîyo. Nameyo rast ê Feqîyê Teyran“Mehemed” (Mîr Mehemed) o. O bi xo yew keyeyê eşîran ra yo. Pirîkê (bawkalê) ey Dewleta Osmanîyan ra fermanê mîrîtî girewto. Mela mîyanê serranê 1590-1660î de ciwîyayo. Melayê Cizîrî het de feqîtî kerdo. Feqî mergê Cizîrî ser yew mersîye nuşta û tarîxê mergê ey nîşan kerdo. Zefane şîîrê ey medreseyan de û mîyanê feqîyan de ameyê ezberkerdiş.
Mehmud Nêşite
