Nê rojan medya de qala Arinçî zafêr şuxulîyêna. Zafane zî medyaya kurdan de nusîyêna. Eke nê meselanê aktuelan ra nêbîyêne, eke nê babetan ra ke nê rojanê peyênan de qewimîyênê, nêbîyêne ez winî texmîn kena do nê vatişê Arinçî hinî zaf veng bivetêne do hinî tepkîyê negatîfî bivirazîyêne.
Mesela kiştişê 34 kesan, mesela Ergenekonî, mesela MÎT, mesela KCK, mesela kommezelê “Berê Sarayî” yê Dîyarbekirî ûêb. Eke nê babetî rojeve de nêbîyêne, vatişê Arincî sey erdhejê Wanî do Kurdîstanî bihejnayêne.
Arinç vano: “Sedemê ke ziwanê kurdkî ziwanê medenîyetî nîyo, bi no ziwan perwerde nêbeno û nêvirazîyêno. Coka wa yew pawibê perwerdeyê bi ziwanê kurdkî nêvindero.”
Ma zanenê ke nê çend aşmî yê xebatêka “qanûnê bingeyî” esta. Na mesela, senî ke a roje kewte rojeve, munaqeşeyî zî dest pê kerdîbî. Nê munaqeşeyan de vengê nuştox û roşnvîrê kurdan vengê sîyasetmedarê kurdan tayê bo, zî vejîyêne. Seba ke bi “ziwanê dayîke perwerde” no qanûno bingeyî de cabigêro, vengê nê kesan kombîyayîşan de û medyaya kurdan de vejîyêne. Hetanî kurdî seba ke nê heqî dest bifinê dest bi çalekîyan zî kerdîbî.
Demêko winasî de Arinç televîzîyonêk de vano: “Sedemê ke kurdkî ziwanê medenîyetî nîyo, pê perwerde nêbeno”.
Hema na mesela sewîyeyê munaqeşeyan de bî, Arinçî nuqta peyêne rona. No fikir tena fikrê Arinçî nîyo. Fikro ke Arinçî ard ziwan, fikrê dewlete yo. Arinç fikrê dewlete îzeh keno. Dewlete bi nê fikrî zî vana ez dewamê asîmîlasîyonî kena!
Verê, ez wazena Arinçî ra û dewlete ra bipersî û vaja: Kurdkî hetanî ke “Komara Dewleta Tirkan” awan bena ziwanê medenîyetî yo. Kurdî verê komare bi ziwanê xo kitab, rojname û kovarî vejenê. Bi ziwanê xo mekteb akenê. Welhasil dewrê Împaratorîya Osmanîyan de şarê ke binê hukmê împaratorî de bîy, senî ziwanê înan ziwanê medenîyetî bî, ziwanê kurdan zî yê medenîyetî bî.
Na dewlete senî ke komara xo saz kerde verê heme çîyan dest eşte kurdkî, dest kerde qirika kurdkî ra û nêverda kurdkî nefes bigêro. Kurdkî qedexe kerd. Vetişê rojname, kovar û kitaban qedexe kerd. Bi kurdkî qalkerdiş qedexe kerd. Hetanî ke goşdarkerdişê radyoyê Erîwan û Bexdadî qedexe kerd. Winî kerd ke no ziwano qedim bi ziwanê keyeyî, bi ziwanê kuçeyî û bi ziwanêko çol û çolistan, bi ziwanêko rut û repal!
Na dewlete bi hacetê “MÎT” û”ajan provakatoranê” xo kewte ma mîyan. Nê kesî hem ma teşwîqê suçan kerdî hem gereyê ma kerdî û hem ma îşkence û hefs kerdî. Hetanî ke dewlete nê ajananê xo kerd mîyanê keyeyanê ma, tutanê ma kerd dişmenê yewbînan, tutan û pîlan kerd dişmenê yewbînan.
Dima zî kam keye de bi kurdkî qal keno bi wasitayê nê ajanan tespît kerd. Keyeyê kamî de yew rojnameyê kurdkî, yew kitabê kurdkî, yew kovara kurdkî ameyê vînayîş, destê kamî de ameyê tepiştiş, bîyê sebebê hefs û îşkenceyan.
Qey dewlete nêzana no ziwano qedîm xorînîya tarîxî ra vejîyayo? Qey dewlete nêzana no zîwan bîyo ziwanê zaf medenîyetan? Eke ewro no ziwan halêko xirab de yo, heme rî na dewlete ra yo! Şima yanî (na dewlete) bi heme hêz û hukmê xo no ziwano qedim û no zıwano tarîxî kerd sey xirbêko xirabî û verda!
Esas dewlete û verfekê na dewlete ganî hêz bidê xo, ganî hewl bidê xo û bi lingêka leze kurdkî nê halî ra bixelesinê. Ganî na dewlete neway serrî yo ke çi zirar daya nê ziwanî ro, îtîraf bikero û semedê ke ebuzê nê zirarî biaçarno, qanûnan vejo. Ganî na dewlete kurdan reyra bikewo eleqeyan û seba xelasîya nê zîwanî plan û programanê neweyan virazo. Ganî na dewlete lingêka leze seba mamostayan ê bi ziwanî kurdkî (kurmanckî-kirmanckî/zazakî/kirdkî/dimilkî) amade bikero û derhal, hema nika û na saete de akademîyê kurdkî akero û na akedemî de mamostayan amade bikero. Ganî na dewlete heme îmkanê xo yê maddî kurdkî rê xerc bikero, her cayê kurdan de kursê kurdkî akero û şarê kurdî teşwîqê nê kursan bikero. Ganî na dewlete bi heme sazgehanê kurdan reyra têkîlî rono û seba ke kurdkî aver şêro, piştî bido nê sazgehan.
Ewro dewletê rojawanî seba xerîban, seba tutanê xerîban mesref kenê û dersa ziwanê dayîka înan danê înan. Reyna nê dewletî seba ke no şar bi ziwanê xo biciwîyo xebatêka demokratîke kenê.
La ma kurdî, ma koçber zî nîy, ma ha erd û welatê xo ser reyna ma rê bi ziwanê dayîka xo qalkerdiş bîyo qedexe. Nika zî bi tewirêko bîn wazenê ma ziwanê ma ra dûrî bikerê, seba ke heqê perwerdeyê ziwanê dayîke nêdê ma, xo ver yew sebeb îcad kerdê vanê “no ziwanê medenîyetî nîyo û pê perwerde nêbeno”!
Esas binê na qala cagirewtoxê serekwezîrî de na mana û no fikr esto: “Dewamê entegrekerdişê kurdan û qirkerdiş û asîmîlasîyonê kurdkî”.
Mehmud Nêşite
