Konferans û Îttîfaq – Mehmud Nêşite

Sîyasetmedarê kurdan ê vakurî 17. û 18. na aşme de Dîyarbekir de Otelê Clasî de bi nameyê “Konferansê Kurdistanî” konferansêk de kom bîy. Endamê nê konferansî zafane sîyasetmedar û temsîlkarê partîyê kurdan ê vakurî bîy. Bê nê partî û sîyasetmedaran tayê şexsîyetê xoser û sazgehê kurdan zî bibî. Bi nê rengî ra ma şikenê vajê ke hema-hema heme endamê nê konferansî temsîlkarê kurdanê vakurî bîy. Belkî tayê kurdî teberê nê konferansî de mendîbî, la mi gore no konferans kurdanê vakurî rê temsîlkarî kerd.

Kurdîstan seserra 15. de bi di parçeyî (17. gulane 1639) û Herbê Cîhanî yê Yewinî ra dima zî bi çar parçeyî (1923). Wexto ke Kurdîstan bi di perçeyî, a roje ra nata mucadeleyê sîyasî dest pêkerd. Verê ke bibo çar parçeyî, her di parçeyan de zaf mintiqayanê Kurdîstanî de mucadelêyê şoreş û xoserî virazîya. Badê ke bi çar parçeyî, na rey heme parçeyan de mucadeleyê şoreş, xoser û azadî dest pêbi.  Wexto ke hema Kurdîstan di parçeyî bi û mucadeleyê xoserî û azadî kerdêne, reyna seba îttîfaq û yewîtîye pêşnîyazî virazîyêne. Zaf kesî seba îttîfaq û yewîtîya kurdan veng dayêne.

Badê ke seserra 20. de Kurdîstan bî çar parçeyî û nê parçeyan de mucadele dest pêbîye, reyna vengê şarî seba îttîfaq û yewitî vejîya. Reyna zaf şexsîyetî yewîtî û îttîfaq waştêne. La çi heyf ke vakur de hetanî ewro yewîtî û îttîfaqêko cidî nêvirazîya.

Tarîxê mucadeleyê azadî û tarîxê mucadeleyê Kurdistanêko xoser gonin ê. Armancê azadî û xoserî ser o zaf kurdî kişîyê. Gonîya zaf însanan rişîya. Hema zî rişîyena. Hema-hema heme koyî, deştî, daristanî, newalî û gaz û qilanê Kurdîstanî de guleyî varîyayê. Hema-hema heme keyeyanê kurdan ra şehît û gazî estê. Zaf keyeyê kurdan estê ke wayîrê çend şehîdan ê. Heme leteyê Kurdîstanî de zîndanî bi sîyasetmederanê kurdan dekerde yê. Zaf şoreşgerê kurdan bînê îşkenceyanê nê çar dewletan de ruh dayê û şehît kewtê, zafî te ra birîndar mendê. Zaf meydanê bajaranê Kurdîstanî yê namdarî bîyê cayê alaqa sêdarî. Bi hezeran qehremanê kurdan alaqîyê, darde bîyê. Bi hezeran dewê kurdan socîyê. Hetanî ke zaf dewî estî ke hîrê-çar rey socîyê.

Ma heme zanê ke azadî û xoserî bêbedel nêbeno! Heme welatê kolonîyî bi nê şertan mucadele dayê û bi nê şertanê bedeldayîşan xelasîyê. Nê bedelê ke mi cor de nuştê, hema şarê welatê bindestan dayê. La ez winî bawer a ke yew welato kolonî qasê ke welatê Kurdîstanî û qasê şaro kurd bedel dayo, bedel nêdayê. Ez texmîn nêkena ke Vîetnam, Cezayîr, Kuba, Gîne, Angola, Mozambîk ûsn. qasê Kurdîstanî ezîyet anto. Nê welatî pêro zî koletî ra xelesîyê, la kurd û Kurdîstan hema zî ho mîyanê mucadeleyî de û hema zî bedel dano. Yew nêzano ke roja keyfî çi wext o, yew nêzano ke azadî û xoserî do key bêro!

Gelo çira xelasî û azadîya kurd û Kurdîstanî hende tepay menda? Gelo çira hende bedelê bêhed û bêhesab ma kurdan day la ma nêrasay heqê xo? Gelo çira ma Kurdîstanêko azad nêvînenê? Gelo çira hende dewletê kolonî, hende dewletê bindestî, hende şaro mazlum resa heme heqanê xo û ma kurdî hema zî hê mîyanê herbê azadî û xoserî de. Gelo qey “Kerga Sîya” ma ser o vîndaya? Gelo qey talîh û bextê ma kor o?

Her kes şikeno cewabê nê persan goreyê vînayîşê xo bido. La mîyanê cewaban de cewabo verênan ra yew zî cewabê bêîttîfaqî yo. Ehmedê Xanî  400-500 serrî verê cû şîîranê xo de yewîtî û îttîfaqê kurdan waşto. Ey ra ver zî îhtîmal o ke îttîfaq ameyo waştiş. Seserra 20. de şaro kurd werişto-ronişto îttîfaq waşto, biratî û yewitî waşto.

Başûr de lejê “birakujî” hetanî vizêr û perey dewam kerdêne. Demo ke no lej dewam kerdêne, kurdan çi feyde te ra dîy. Nika başûr hanîyo çiman ver. Eke ewro başûr de averşîyayîşêk esto, sebebê nê averşîyayîşî ra yew zî îttîfaq o û fek lejê “birakujî” ra veradayîş o.

Sebebê ropeymendişê kurd û Kurdîstanî ra yew zî bêîttîfaqî yo û cîya-cîya mucadeledayîş o.

No konferans qerarêko hêvîdar o. No konferans seba şarê kurdî yew moral o. Seba dost û hevalanê kurdan yew şayî ya. No konferans seba heme dişmenanê kurdan yew ters o.

No konferans gama yewin a. Sey heme gamê neweyî na gama yewine zî bêqusur nêbena. Kemanî û qusurî do bibê. La kemanî û qusurî ganî nêbê sebebê vindernayîşî.

Ma hêvî kenê ke no konferans bibo palika îttîfaqan, bibo palika yewîtîye û no konferans hetanî peynî nêraşîyo û berdewam bibo.

Mehmud Nêşite