“Sosine û Gulîzare” ser o

Sosine û Gulîzare nameyê romanê Îlhamî Sertkayayî yo. No roman zî da-des romananê kirmanckî ra yew o. Roman hetê weşanxaneyê Vateyî ra serra 2013 de weşanîyayo. No roman zî sey romananê kirmanckî yê bînan, Soro, Hewara Dêrsimî, Gula Çemê Pêrre ûsn. romanêko qalin o. 436 rîpelî yo. 14 qisiman ra virazîyo. Derg o labelê merdimî ke kerd xo dest û dest bi wendişî kerd, êdî merdim nêeşkeno xo dest ra vejo. Çunke herekîyayin o, kelecanin o. Kelecanê şerî (ceng) yo, şerê mabênê gerîla û eskerê dewlete yo. Gerîlayî koyan de deştan de şer kenê. Partîzanî zî bajaran de mîyanê komelî de “şerê sivilî” kenê.

Ez ancax eşkaya nê rojan nê romanî biwana. Baş o ke mi nê rojan wendo. Çunke mewzû û temaya romanî zî hema-hema sey ê konjonkturê ewroyênî yo. Konjonkturê ewroyênî de zî weçînayîş virazîya, sîyasetê kurdan munaqeşe bi, bombayî teqê, însanî kişîyê û bîyê vindî.

Xora roman zî sîyasetê kurdan ser o zergûn beno û vera-vera hîra beno. Eynî sey mesela şorişê kurd û Kurdîstanî. Şorişê kurdan zî dormelayê serranê 1960 de sey yew çîkê adirî bi û mîyanê çend xortanê kurdan de qisey bîne. La ewro o çîk bîyo adir, bîyo kile û bîyo kilemoşe û her cayê Kurdîstanî ra vila bîyo, beno. Êdî keyeyê her kurdî de mîyanê heme ciwan û xortan de qisey beno û şîrove beno. No roman de zî mewzûyê şorişê kurdan sey çîkê adirî sere de zerrîya Gulîzare de dest pêkeno. Vera-vera no çîkê adirî zerrîya Gulîzare ra vejîyeno û seran serê romanî ra vila beno.

Tarîxê sîyasetê kurdan de senî zaf qehremanî estî, no roman de zî zaf qehremanî estî. Eke ma nameyê çend qehremananê romanî binusê, qehremana yewine Sosin a. Sosine goreyê vatişê nê romanî serdar a. Qomutan a. Qomutana grûbêka gerîlayan a. Sosine jêhatî ya, demokrat a, şervan a, huqûqnas a, humanîst a, fedekar a, zanaya ya. Mintiqaya Dêrsim, Çewlîg û Mûşî de şer kena. Vera “operasyonan” sîleh teqnena. Birîndar kena, kişena. Şero peyên de badê ke endamê grûba aye heme şehîd benê aye zî bomba destî gêna û xo erzena mîyê koma eskeran û xo zî û çend eskeran zî kişena.

Bellî yo ke Îlhamî Sertkaya hem a mintiqa zano, hem zî a mintiqa de şerê gerîlayî kerdo. Deşt, ko, tumik, gir, kaşê a mintiqa de, yanî mintiqaya Dêrsim, Çewlîg û Mûşî de gêrayo û na mintiqa sey lepa destê xo şinasneno. Bellî yo ke bajaran de xebata sîyasetî kerdo. Mîyanê komelî de şert û şurtê xebata sîyasetî zano. Îşkenceya dewlete, xebata hîzbullahan nêzdî ra nas keno. Kesê ke mîyanê sîyasetê kurdan de ca girewto û xebata sîyasetî kerda, serebûtê înan yew bi yew ano înan vîr. Kesê ke mîyanê cuya sîyasetî de ca nêgirewto zî, badê wendişê nê romanî yew bi yew cuya sîyasetê kurdan nê romanî ra musenê.

Qehremanêka bîne zî Gulîzar a. Gulîzare badî ke maya aye mirena, Dêrsim ra şina Îstanbul. Îstanbul de mîyanê komelan de xebata sîyasî kena: şina semîner, kombîyayîş û panelan. Sey Sosine gerîla ya. Labelê a koyan de nêgêrena, a gerîlaya bajaran a. Heme ciwîyayîşê aye bi xem û xeyalê kurd û Kurdîstanî vîyareno. Ajîte kena, wazîfeyê her kurdî çî yo, xebata xo de mojnena. Êdî aye û pîyê xo pîya şinê kombîyayîşan. Labelê kena nêkena birayê xo Alîkî nêeşkena bîyaro rayîr.

Nê romanî de zî qehremanê zurîkerî û xapînokî û xîyanetkarî estî. Sey cuya rastikênî, senî mîyanê şarê kurdî de zurîkerî, xapînokî û xîyanetkarî estî, nê romanî de zî estî. Wina belî beno ke nuştox nê kesan zî rind nas keno. Çunke wazîfeyê înan, karekteranê înan roman de rind dîyar keno.

Derheqê ziwanê romanî de ez çîyêk nêvana. Labelê kesê ke fehmkerdişê romanî ra tersenê, wa firîqet bê û wa nêtersê. Ez bawer kena her kes do nê romanî ra fehm bikero û do aciz nêbo. Mi bi xo ziwanê ci zî sade, pak û fehmbîyaye dî. Derheqê mundişê romanî de, derheqê hunerê romanî de zî reyna ez nêwazena çîyêk vaja. Ganî hetê rexnekerdoxan ra no roman zî lingêka leze bêro tehlîlkkerdiş û pêşkêşê wendoxan û eleqedaran bibo.

Labelê mi bikeyf wend. Ez bi xo tira mird nêbîya. Eke ez firset bivînî, ez do reyna biwanî. Ez her kirmancêk rê tawsîye kena û ez wazena heme kirmancî nê romanî biwanê.