Xelefê Silêmanê Xaltîye

Kokim hemverê mi de ronişto. Şarê tîyayî heme çî ra ver ca û eşîre pers keno. Kokimî zî mi ra pers kerd vat: “Ti kotî ra yê?” Mi cewab da ci, “Ez vakurê Kurdîstanî ra ya.” Ey naye ser dest bi qisayan kerd.

“Ma zî welatê dumilîya ra yê. Ma rê vanê zaza. Bav û kalê ma uca ra ameyê tîya. O wext zî sey nika qirkerdiş ameyo kerdene. Badê cû verênê ma ameyê noca de ca bîyê.”

“Ma zî welatê dumilîya ra yê. Ma rê vanê zaza.”

Ez şaş bîya. Di-hîrê reyî mi ci ra pers kerd. Kokimî qet xo şaş nêkerd. Bi zanayîş qisey kerd. Winî aseno ke kokimê mi hewna gedeyîya xo de nê qisayî goşdaritî. Coka qet xo şaş nêkeno û waharê heşêde pêt o. Kokimê mi, Xelefê Silêmanê Xaltîye, hetê tarîxî ra çîyê nêzano. Çiçî kamcîn serrî de bîyo, nêzano. Xora kurdî rê naye girîng zî nîya. Raştîye fekan ra gêreno, coka zî qet nêmirena. Vîrî ra nêşina. Yê ded Xelefî zî wina yo.

Dedî porê xo yo dergî mûnito. Di hetan ra di gilî sêneyî ser ra verdayo. Zaf bala mi ante. Labelê eke ez ci ra biewnî, do senî reaksîyon bimojno mi, ez nêzana. Bi tersî ya mi va, “Dedo, ez şîkîna gilîyanê to ra biewnî?” Ey vat, “A-a, no çîyêde nimite nîyo, eşkera yo”. Dedî valaya sereyê xo ra hewa naye. Mi bi telefonê xo ya resimê ey ant. Mi pers kerd û vat, “Çira to por kerdo gila?”. Ey zî cewab da: “Xatirê Şerfedînî mi por gila kerdo. Gilakerdişê porî, Şerfedînî ma rê ferz kerdo”. Şerefdîn azadkerê êzîdîyan o. Dedo vano, “Rojê Şerefdîn do bêro şaro êzîdî bixelesno.” Mi va, “Çire gilî apey ra veranêdanê?” Ey zî vat, “Nêbeno, camêrdî ganî gilî verdê vernî ro”. Dedo vano, “Gêncê nikayî zimbêlan taşenê. Urf û edet nêmendo, gêncî bawerîya xo ra dûrî kewenê.”

Dedî reyde galgalê mi dewam kerd. Dedo keye û eşîra Barzanî ra vano kurd. Kurdî ra zî vano kirmanc. Îxanetê barzanijan sey îxanetê kurdan name keno. Mabênê qisayan de ge-ge persê Ocalanî keno, hal-xatirê ey pers keno. Dedo qala îslamîyet û bisilmanan zî keno. Îslamîyetî rast vîneno, la bisilmanî duştê îslamîyetî de vîneno. Dedo vano cinîyê bisilmanan ma rê heram ê. Yê ma zî înan rê heram ê. Labelê seba ke bisilmanî nêzanê, cinîyanê ma gênê xo rê mare kenê vanê “Nufusê ma yê bisilmanan vêşî bî.” Naye zaf zor dayo dedî. Pê zaf qahirîyeno. Mezgê dedî de DAÎŞ û bisilmanî yew çî yo.

“Şerfedîn do bêro ma bixelesno.”

Ded Xelef wexto ke qala çîyê xirabî biko, fekê ey ra çekuya ke xirabîye name kena, nêano ziwanî ser. Vano, “O çî, ez name nêkena, la ti fam bike ke ez se vana.” Nimûne: nêvano tecawizkerdişê cinîyan, vano, “ê çî ti fam bike”. Zîhnîyeta dedî de nêrindîye çin a. Eke nêrindîye estbo zî, ganî merdim name nêko. Heme taybetmendîya komela komunale dedî ser de xoser ê. Afernayîşê sinifî, desthelatî û dewlete ra ver, mezgê merdimîye de talan û qirkerdiş çin o. Ganî veşnayîş û koçberkerdiş çin bo. Cuyayîş pîya û sey yewbînî bo. Ded Xelef zî waharê nê taybetmendîyan o. Qandê cû na dinyaya zalime de çîyê benê, qet weş bi ey nêşinê. Coka bêçare û perîşan ciwîyeno.

Dedo peynîya qisayanê xo de vano: “Şerfedîn do bêro ma bixelesno.”