Şaristanê Brukselî de Parlamentoyê Yewîya Ewropa (YE) de reya 5. jenosîdê Dêrsimî bi hetkarîya Partîya Keske û Yewîya Çepgiran bî mewzûyê kombîyayîşê. Konferansê jenosîdê Dêrsimî de qiseykerdoxan da zanayene ke sîyasetê jenosîdî hîna şarê kurdî ser o bi giranî dewam beno û veng da ke dewleta Tirkîya êndî bi tarîxê xo bêro têrî.
Kombîyayîş de xeylê sîyasetkar û pisporan fikrê xo îlan kerdî. Moderatorênîya nê panelî hemsereka komîsyonê YE-Tirkîya Helene Flautre kerde. Panelîstan ra sereka partîya BDP Gulten Kişanak qiseykerdişê xo de va ke BDP besenêkerdo ke yew endam bido komîsyonê Dêrsimî ke hetê parlamentoyê Anqara ra ameyo ronayene. Kişanak nîya dewam kerd: “Komara Tirkîya bi mantiqê ‘tek milet di lingan ser o’, yanî tirk û sunî, ameye ronayene. Seba ke Dêrsim hetê ra sunî nîyo, heto bîn ra kî kirmanc o, di qatî zulm dîyo. 1938 ra bi nat no dej yeno antene.”
Beşdara bîn a panelî sereka Înîsîyatîfê Duştê Jenosîdê Dêrsimî De Ayfer Ber musna ke terteleyê Dêrsimî û jenosîdê yahudîyan manenê ro yewbînan. “Şarê Dêrsimî sey yahudîyan semedanê nasname, bawerî û netewe ra ame qir kerdene. Her di qirkerdişan de kî gaz ameyo xebitnayene, jenosîd bi plan kewto falîyet. Gerek dewleta tirke êndî mesela Dêrsimî, seke Almanya kerdo, sey jenosîd qebul bikero. Tirkîya êndî pêro qetlîamanê tarîxê xo de bêro têrî. Ma wazenîme ke no jenosîd bîyarîme platformêde mîyanneteweyî û naye ra dime verê Dadgehê Jenosîdî yê Lahey.”
Nuştox Munzur Çemî kî qiseykerdişê xo da va, “Dêrsim jenosîd o ke ame plan û program kerdene, firsendo verên de kî ame kerdene. Eke esnaya yew roje de dorê 15.000-20.000 însanî amey kiştene, no jenosîd o.”
Cigêrayoxo hollandayij Martîn van Bruînessenî da zanayene ke jenosîdê Dêrsimî parçeyêde sîyasetê tirkkerdişî yo. “Ma zanenîme ke xeylê domanî çêyanê xo ra amey girewtene û dayene famîlyayanê bînan. Jenosîdo girs ê armenîyan ra tepîya jenosîdê Dêrsimî bîyo. Bi qirkerdena înan ame waştene ke dewletêda netewe bêro ronayene. Bi na dewleta newete hedef tirkkerdiş bî. Merdimî qir kerdî, cêncî qir kerdî, cinî û çênekî day çêyanê tirkan.”
(Resim: SolvencyIIWire)
