Qeşaşit: werdoxan nîya xapnenê

Roja germe, kila hamnanî de werdişê qeşaşitî beno zêde. Sey (jê) nimûne, Almanya da par werdişê qeşaşitî goreyê yew (ju) kesî qasê 8 lîtreyan bîyo. Nika pisporê weşîye pers kenê ke qeşaşit bi (ebe) rastîye çiqas weş o. No pers ser o programê almanî Stern TV yew test viraşt û ard meydan ke kamcîn markayê qeşaşitî esas rind ê.

Gerek ke zereyê qeşaşitêde rind de şito teze, xavike û rûno kele bibo. Hama xeylê markayê qeşaşitî semedê fîyatberzîya nê malzemeyan ra hurendîya (herinda) rûn û şitê tezeyî de rûnê nebatan, hurendîya rûnê keleyî de kî rûnê xurma ya kî rûnê goza Hindîstanî xebitnenê. Pêro markayê qeşaşitî bi melumatanê xeletan çimanê werdoxan ser de kay kenê û aye ra pê înan xapnenê. No semed ra Enstîtuya Lefoyî no wezîfe girewt xo ver û kerd eşkera ke kamcîn markaya qeşaşitî kalîteya berze der a û kamcîn xirabin a.

Netîce: sirf panc (ponc) markayî vetişê qeşaşitî de rûn û şito teze xebitnenê. “Landliebe”, “Muccî”, “Eîsstern”, “Choc Choc Chîp” yê Häagen Dasz û “Gelato Classîco” yê Netto Supermarket. Markayê ke hurendîya şitî de rûnê nebatan kenê ci, nê yê: “Algîda Cremîssîmo”, qeşaşitê çîkolata yê Mövenpickî, “Amatîssîmo” yê Realî, “Tîp Çîkolayta” û “Ja!” yê Rewe. Heto bîn ra şitê zereyê qeşaşitî teyna markaya “Landliebe” û “Häagen Dasz” de kalîteyêde berz der o.

Werdoxan gerek ke herînayîşê qeşaşitî ra raver tedeyî rind biwanê. Eke tede rûno vaşî esto, no yeno ra a mana ke zereyê qeşaşitî de çîyêde teze çin o. Qurnazîya bîne yê qeşaşitkaran a ya ke zaf hewa kenê ci. Eke qeşaşitî de hewa estbo, mesrefê produksîyonî zêde berz nêbenê. Qeşaşitê “Ja!” yê Rewe de 94,7 % û “Gelato Classîco” yê Netto Supermarket de 99,7 % awe esta. Na hûmare kena eşkera ke 1 litre qeşaşit de nêzdîyê 1 lître hewa esto. No test de qeşaşito tewr kalîteyin bi para awe yê 35,3% “Choc Choc Chîp” yê Häagen Dazsî yo.

Awa ke zereyê qeşaşitî der a, a kî muhîm a. Çike eke zêde awe teder a, malzemeyê bînî kêmî yê. No hesab ra gore gerek ke qeşaşitêde weş de zêde awe tede çin bo.