Mordemo ‘bandor’.
Ma şikînîme ci ra vajîme ‘modemo serdest’ ya kî ‘ mordemo sipî’.
Mordemê bandure, xo ‘bandor’ vîneno.
Goreyê mantiqê ey, o ‘mordemo sipî’ yo. Vateyê ey, wastena ey, kilmek her çîyê ey ravêr o, modern o.
Qederê sîyasetî, qederê welatî, qederê ciwîyayene destê ey der o! No, tenya heqê ey o.
Zonê ey, kultur û edebîyatê ey, kamîya ey ‘serdest û ravêr’ o!
Seba ey, însan bîyene ney, bandor bîyene muhîm o.
Eke o tirk o, seba ey însan bîyene ney, tirk bîyene muhîm o.
Weşîye, huqûq, dewlemendîye tenya heqê ey o.
O vano çi, rast o!
Ey çi waşt, gerek ma henî bikîme!
Qanûn, tenya o gorê menfatê xo şikîno virazo, plan û projeyê resmî tenya heqê ey o.
Eskerî, dewijî, karker û xebatkarî, profosor û emegdarî, wendoxî, alim û malimî gerek waştena înan bikerê!
Kamê ke waştena înan nêkenê, fikrê înan qebul nêkenê, ê kesî ‘ xayîn’ ya kî ‘nezan’ ê!
Eke îcab kerd, o dewan veşneno, însanan kişeno, hezaran keno hepis.
Çike o ‘seba silametîye’ nînan keno.
Eke şima kişeno, seba silametîye kişeno!
Eke zon û kamîya şima qedexe keno, seba silametîye keno!
Neway serr ê ke dewleta tirke ebe nê mantiqî ama na roje.
Neway serr ê ke no mantiq bîyo sebebê jarîya ma.
Neway serr ê ke ma ebe nê mantiqî kişîyayîme.
Ma naye zanenîme êndî, vateyê mi esas no nîyo.
Çîyo ke ez wazena vajî no yo ke:
No mantîqê ‘mordemê sipîyî’ tenya ebe çek û tufangan ma nêkişeno, ebe nê kulturê xo kî ma zaf kiştî.
Ma zaf kewtîme binê tesîrê nê mantiqî.
Wazena tenya ju nimûne bidî ke no nimûne zaf çîyan ano ra zon, eke bêro fam kerdene.
Di hewteyî naye ra ver ez rastê ju ‘demokratê’ tirkan ama. Babeta ma ame serê zonê ma.
Mi ra va ke “De şima kî zaf milîyetçîye kenê, çi zon o? Çi kamîye? Çi nîjadperestî ya ke şima kenê? Qalê emeg û sosyalîzmî bikerê.”
Ez naye ra zaf şaş nêmenda. Çike mantiqê ‘mordemê sipîyê tirkî’, çep û rastê înan, roşnvîr û qaso zanayeyê înan, kerdê binê tesîrê xo, de şima vînenê ewro çi hal der ê.
Ewro Tirkîya de, meydan ke AKP ra mendo, tayê sebeb nê ‘sosyalîst û biaqilî’ nîyê, kam ê?
Kes xo mexapno, nînan ra zêde lakê xo destê Ergenekonî der o.
Ma çi Perînçek û Yalçîn Kuçukî dî!
Êndî ‘şikir’ ma naye kî fam kenîme, hama ez zê nê nimûneyî nimûneyêde bîn seba ‘ju zulamê ma’ bidî ke lakê nimûneyan, resimê nimûneyan tamam bo.
No peyayê ma, no ‘demokratê ma’ kurd û Meletîye ra bî.
Nê mordemî mobetê ma de va ke
– Mi tayê romanê to yo ke nameyê xo Kilama Şîlane ya wend, ez huya.
– Ti qey huya?
– To ‘at’ ra vato ‘astor’, ‘hayvan’ ra vato ‘heywan’:
Mi zereyê xo de bêveng va ke “Ero heywan, ma ez astorî ra vacî kutik? Dare ra vajî ‘axaç’?”
‘Kapıyı çalıyorlar’ yê tirkî ra nêhuyîno, ‘pek iyi’ pere nêkerdo, kerdê ‘peki’, bi hezaran çekuyê şaranê bînan tirkî de pê kar anê, înan ra nêhuyîno, çekuyê rastê zonê xo ra huyîno, qijkek vîneno.
Binê tesîrê ‘modemê sipî’ ra mendene, nîya yo.
Eke sereyê ma de no tesîro lanet mebîyêne, ma nika rewêna zonê xo musaybî, rewêna kamîya xo nêkerdêne qedayê ‘munaqeşa înkarî’.
Eke no tesîro qilêrin sereyê ma de nêbîyêne, ne o tirko ‘demokrat’, ne no ‘biaqilê ma’ ebe ma nîya leqe bikerdêne.
Eke o tesîro zuqum sereyê ma de nêbîyêne, ma kata ke şîme zonê tirkî xo de nêberdêne.
Kurdê ke bi hezaran partîyê CHP, MHP, AKP der ê, hîna piştîya nê partîyan danê, sebeb çik o? Şima vajê.
Kes mi rê analîz û manalîzan mekero, sebebê nê trajedî no tesîr o.
Mordem kewto binê tesîrê mantiqê ‘mordemê sipî yê tirkan’. O ca de gino war ro, kamîya xo, rastîya xo o ca de caverdo.
Kamîya nînan binê linganê ‘mordemê sipîyê tirkî’ der o.
Laceko ke êndî zonê xo xo vîr ra kerdo, ebe maya xoya rebena ke tirkî nêzanena, ci de telefon de tirkî qesî keno. Maya rebene êndî zonê lacekê xo mezano kî vengê ey nas kena. Rojê reyna lacek maya xo ra telefon keno. Bi tirkî vano:
– Alo!
Maye zaneno lacê aye wo, ka ci ra hes kena, vana ke:
– Oooy. Alo Alo Alo…! Ez qedayê nê aloyê xo bigêrî!
De ma nêzanenîme ke çi ra bihuyîme, çi ra biberbîme?
Psîkolojîyê mordemê bandure ra lanet bîme, êyê ke hîna binê tesîrê nê mantiqî der ê, înan rê biberbîme.
Ez nêzana ke…
Zonê xo bimusîme, qesî bikîme ke “mordemo sipî” ebe ma kay mekero.
Edel û bedelî, serxoş û berxoşî ebe ma kay mekerê.
Zaf çîyêde lanetin o mantiqê ‘mordemê bandorî.’
Yanî ‘mordemo sipî’.
Ka şima kitabê ‘Dağ çiçekleri’ wendê?
O kitab de bi nameyê medenîyetî mezgê domananê welatê ma senî talan û wêran kerdê, şima zanenê.
Îlhamî Sertkaya
