Dêrsim bajarêde bi nam û şan o. Welatêde bi reng û veng o. Dêrsim bi nameyê xo, bi tarîxê xo, bi kulturê xo, bi kamîya xo welatêde hêca wo. Welatêde biqedr û qiymetin o. Tarîxê Dêrsimî bi gonîya şehîdanê ma amo nuştene. Seba kamîya xo çand reyî amey kiştene. Seba welatê xo çand reyî adir û kile de veşay. Seba pîr û rayberanê xo, seba zîyar û dîyaranê xo çand reyî canê xo feda kerd. Coka ewro bi qehremanîyênîya Sey Rizayî, Alîşêr Efendî û Zarîfe Xanime, Zîlan û Mazlum Doganî Dêrsimî name dayo welatan. Yanî bajarêde namdar o. Her poşta hardê Dêrsimî de gonîya şehîdanê ma gonîya şarê kirmancî rişîya. Coka Dêrsim bi tarîxê xo, bi cografyaya xoya rengine zereyê ma de cayêde taybetî û muhîm cêno.
Her çiqas ke ez bi xo nêşîya, mi Dêrsim nêdîyo kî, ma nam û şanê Dêrsimî hertim heşno û rindî kî zanîme. Xora koka ma kî Dêrsim ra yena. Yanî Dêrsim wareyê baw û kalê man o. Mekan û meskenê baw û kalê man o. Mezelê kal û bawikanê ma kî xo ra uca r’ ê. Seke yeno zanitene, mezela kal û bawê ma Mîrza Alî Axayî kî Dêrsim der a. Seke nuştox Burhan Kocadagî kî kitabê xo yê “Lolan Oymağı ve Yakın Çevre Tarihi” de kifş kerdo, goreyê vatena ey, kal û bawê ma Dêrsîm Pilemurîye ra serranê 1514 koç kerdo şîyo Karêr dewa Korkî (tirkî: Başköy) de koçê xo nayo ro. Naca ra kî Bal Axa serranê 1554 de koç keno û şono êdî dewanê Gimgimî de nayo ro.
Dêrsim welatê şehîdan o. Dêrsim, welatê şêran o, welatê qehremanan o, welatê zîyar û dîyaran o.
Her demê xo bi rengê ro. Zê serre deman kûno reng bi reng. Koyê Duzgin Bavayî û çime û çungê Çemê Mizyrî zê Xanê Xizirî her dem şên û awa yê. Nameyê Dêrsimî kî zê awa Çemê Mizurî zelal û zê nameyê Duzgin Bavayî xas û pak o. Dêrsim seba şarê manê kirmancî bajarêde zaf muhîm o. Yanî Dêrsim qaleya qizilbaşan a. Coka dewleta Tirkîya wazena Dêrsimî xan û xirabe bikero û bînê awanê barajan de verdo. Seke yeno zanitene, ewro Dêrsim de nê barajî keyfanê xo ra nênê viraştene. Dewlete, seba ke Dêrsimî teyser û teybin ra bikerone, heyanî nika her raye cerebnayê, la na rey kî wazena ke no qirkerdîşê xo bi viraştena barajan bivirazo.
Heykelê Sey Rizayî sembolê azadî yo.
Ez bawer kena hona îzê qirkerdîşê hîris û heştî (qetlîyamê 38î) ca bi cayê Dêrsimî ra kifş o. Her çiqas ke no dejê qirkerdîşê hîris û heştî qet ma vîr ra nêşorone kî, mi ra gore bi heykelê pîr û rayberê ma Sey Rizayî no dejê ma taye şenik bone kî bî xefîf. Bi viraştena heykelê Sey Rizayî Dêrsim reyna ame ra xo û heşarê serê xo bî. Heykelê Sey Rizayî can û ro da Dêrsimî. Hêz û qewetê şarê manê kirmancî yo. Heykelê Sey Rizayî sembolê azadî yo. Sembolê aştî yo. Sembolê biratî yo. No sebeb ra kî wa dewleta Tirkîya heykelê Sey Rizayî ra nêterso. Vanê, “Ma heykelê Sey Rizayî ca ra keme berz bemê.” Naye ser o parlamenterê BDP Şerafettin Halisî qeseyêde nazike vate. Va, “Eke heykelê Sey Rizayî berênê, ma reyna no heykel ra girs heykelêde bîn dame viraştene. Ha eke reyna berd, ma o heykel ra tayêna girs heykelêde bîn virazeme name ro.” Hetê dewleta Tirkîya ra narin bêrone zanitene ke eke heykelê Sey Rizayî ca ra ame berz kerdene, merdana şarê kirmancî ya. Çunke heykelê Sey Rizayî êndî bîyo sembolê kamîya ma. Seke rayberê ma Sey Rizayî dişmenî ver de çok ronêno, şarê ma kî henî rehet rehet dişmenî ver de çok ronênano.
Wusênê GESTEMERDE
