Çarê êlule de kongreya “Partîya Aştî û Demokrasî” (BDP) virazîyêna. BDP seba na kongre hazirî xo kena û belkî zî hazirî xo qedînaya. Hetanî nika yew berpirsîyarê na partî derheqê nê hazîrîyan de fikrêumûmîya agahdar nêkerdo. La reyna zî xebata na kongre tayê sîteyan de neşr bî.
Goreyê agahdarîya keyepelê “Dîyarname”yî merkezê na kongre do bi sloganê “Ma bi Xoserîya Demokratîke Komara Demokratîke Silam Kenê” bo. Û na kongre do bi nameyê “Kongreya Xoserîya Demokratîke” bêro namekerdiş.
Seba kongre de bialaqîyê bi ziwanê kurdkî (kurmanckî, kirmanckî), tirkî û bi suryankî afîşî amey amadekerdiş. Seba muhîmîya ziwanî hedrekerdişê nê afîşan keyfê merdimî ano. Bi her di dîyalektanê kurdkî nuştiş zî keyfê merdimî zêdneno. La înşalah afîşê kirmanckî (zazakî) şaş nênusîyênê!
Kongre do Salona Sporî ya Ahmet Taner Kişlalî de virazîyo.
Tayê xususîyetê pêroyî yê heme kongreyan estî. Nê xususîyetan ra hîrê xususê erjîyaye û taybetî estê ke ganî merdim şertê nê xususîyetan bîyaro ca. Kongreyan de demo vîyarte çim ra derbaz beno û xebat û çalakîyê ke verê kongre de bîyê, munaqeşe benê. Partîyî badî nê munaqeşeyan rayîrê şîyayîşê xo kontrol kenê. Çîyê rastî xo rê sey nimûne gênê û çîyê şaşî zî war de verdenê.
Xusîyetanê taybetîyan ra yew zî, hetanî kongreya ameyoxe amadekerdiş ya zî viraştişê programê nê demî yo. Rayîrê partîye yê montarê her di kongreyan de stratejî û taktîkê mucadeleyî tespît benê û nê tespîtî sey programêk rayîrê partîye roşn kenê.
Yew tera xususîyet zî, kongreyan de serek û endamê meclîsa partî tespît benê û yenê weçînayîş.
Bê nê hîrê xususîyetan beno ke tayê xususîyetê bînî zî bîbî. La nê hîrê xususîyetî, xususîyet û zaruretê heme partî û sazgehan ê.
Na kongre de xususîyeto ke bala mi zaf anceno weçînayîş û tespîtkerdişê îdarekaran o. Reyna goreyê na sîteya Dîyarnameyî kongre do 80 endamê bingeyî û 40 endamê yedekî weçîno.
Mi gore hûmara îdarekaran ney, senînîya îdarekaran zaf muhîm o. Winî aseno ke partî bi xo wazena ke na kongre de îdarekaranê xo bi diqet weçîno. Partî no semed ra zî seba tespîtkerdişê endamanê meclîsî yew komsîyon rona.
No komsîyon dest bi wezîfe kerdo û endamanê meclîsê partîye goreyê yew qural tespît keno. Yanî no komisyon goreyê tayê krîteran nê 80 kesanê bingeyi û 40 kesanê yedekan bi mulaqat tespît keno.
Qasî ke mi po vet no komsîyon bi nê kesan reyde yew mulakat virazeno. Krîterê nê mulakatî û cigêrayîşê nê kesan goreyê xebata înan a sîyasetî û goreyê tecrubeyanê înan o.
Nê krîterî krîterê hol ê û ca de yê. La mi gore tena nê krîterî bes nîyê.
Nê serrêk-di serrî yê waştişê heqê ziwanî, beno waştişê merkezê sîyasetê kurdan. Heme çalakîyanê BDP de heqê ziwanê dayîke û heqê perwerdeyê ziwanê dayîke yeno waştiş. Bi xeyrê nê waştişanê ke coş û heyecanê sîyasetî zêdîyêno, ajîteyê sîyasetî zêdîyêno û hetkarî bi nê sloganî zafêr ajîte benê. Bi kilmî ez wazena naye vajî: Mucadeleyê kurdan bi waştişê heqê zîwanî û bi waştişê heqê kulturî xemelîyêno, rengin beno.
Hetanî nika heqê ziwan û kulturê kurdan ser o zaf xebatî vîrazîyê. Hema-hema heme sazî û partîyanê kurdan na mesele ser o tewir bi tewir xebatî kerdî.
Ez şaş nêbî, ya par bi ya pêrar bi, Kurdî-Der (TZP) na babeta zîwanî ser çend komxebatan viraşt. Dîma zî netîceyê nê komxebatan hedre kerd û seba fikrêumûmîya agahdar bikero, nê netîceyî îlan kerd.
Kurdî-Der cayêka nê netîceyî de veng dano partî, sazgeh û sîyasetmedaranê kurdan, vengdayîş de vano “însanê ke bi kurdkî (kurmanckî, kirmanckî) nêzanê, ganî seba îdarekarîya sazî û partîyan nêrê weçînayîş. Ê ke nuştiş û wendişê kurdkî nêzanê, ganî nêrê weçînayîş. Ê ke kurdkî nêzanê, ê ke wendiş û nuştişê kurdkî nêzanê, ganî nêbê namzedê îdareyê partî û sazîyan, ganî nêbê namzedê serekîya beledîyayan ganî nêbê namzedê mebusîye…”
No weçînayîşê 12. hezîrana de Leyla Zana dewêka Silîvanî de dewijan ra vatibî: “Merdimêk ke kurdkî nêzano, ey mekêne muxtar”. Altan Tan mitîngê Çewlîgî de va, namzedanê ma ra 12 tenî kirmanc ê (zaza yê). La çi heyf ke yew kes zî nê mitîngan de bi kirmanckî qalî nêkerd.
Nika ez wazena Leyla Zana ra bipersa: Gelo şima şarî ra vanê kesê ke bi kurdkî nêzanenê, înan mekêne muxtar. La qey seba nê meclîsê partîya BDP de no komsîyon ziwan nêkeno krîterê weçînayîşê endamîye?
Ez nêzana wext mendo-nêmendo ez nê komsîyonî ra pêşnîyaz kena ke kesê ke kurdkî nêzanê hetanî ke kesê ke nuştiş û wendişê bi kurdkî ya kurmanckî ya kirmanckî nêzanê, ganî nêbê namzed û ganî nêrê weçînayîş.
Êdî bes o! Kesê ke doz û dewa kurdan ramenê û kesê ke sazî û partîyanê kurdan de benê berpirsîyar, ganî bi kurdkî qalî bikerê, ganî bi kurdkî nuştiş û wendiş bizanê.
