Hesreta 84 serran a ortodoksan qedîyaya

Keşîşxaneyê Sumela deryaya sîyaye de, roja 15.08.2010 xirîstîyananê ortodoksan 84 serran ra tepîya reya verêne duayê xo kerd. Sazkerdişê komara Tirkîya ra dime îbadetê ortodoksan keşîşxaneyê Sumela de qedexe bî. 84 serran de dêsê keşîşxaneyî û resimê tarîxîyî amey xirabin kerdene.

84 serran ra tepîya xirîstîyananê ordoksan ancîya (onca) cematê xo verê keşîşxaneyê Sumela de kerd top û na hesreta 84 serran bi dua û hesîran bimbarek kerde. 20.000 xirîstîyanî Yunanîstan, Gurcîstan û Rûsya ra amey Trabzon. Înan ra teyna (tena) 500 kesan destûr girewt ke şêrê zereyê keşîşxaneyî.

Hetkaranê faşîzan û rastgiranê tirkan no ayînê dînî yê ortodoksan sey (jê) îxanet dî, çike înan ra gore weçinitişê roja 15. tebaxe henî tesaduf nîyo. 15.08.1461 de ordîya osmanîyan na zîyara (jîyara) ortodoksan ardîbî binê kontrolê xo û dewleta Pontusî rijnaybî. Heto bîn ra Trabzon sey qelaya rastgir û muhafazekaranê Tirkîya yeno hesibnayene. Zafê şarê ucayî (uzayî) pê no pêserameyîşê ortodoksan henî qayîl nêbî. 2006 de Trabzon de papazê katolîkan Andrea Santoro ameybî kiştene. Kiştoxê rojnamenusê armenî Hrant Dînkî kî trabzonij o. Tayê rastgiranê Trabzonî no pêserameyîş protesto kerd. Înan ra yewê (juyê) vat ke “Ma turîstan ra hes kenîme, la îbadeto nîyanên nêwazenîme.” Hetê ra kî rojnameyo konservatîf “Yenicağ” hûmara xoya newîye de nuşto ke 15. tebaxe de PKK dest bi çalakîya xo kerdo, no semed ra no ayîn heyfgirewtiş o. Verê ra tayê tirkan Facebook de dest bi kampanyaya “Ayînê 15. tebaxe bivindarnîme” kerdîbî.

Keşîşxaneyê Sumela 1.600 serrî kan o. Koyê Zîgana de 1.100 metre berzênî de zereyê yew eşkefte (esket) de ame viraştene. Keşîşxane xeylê reyî ame veşnayene, la restorasyonê xo nêvirazîya. Bi ziwanê (zonê) yunankî nameyê xo “Panagia Soumela” (keşîşxaneyo pîroz ê koyê sîyayî) yo. Heta serra 1921 uca (uza) de 300.000 yunanê pontusî roniştêne. Sazkerdişê komara Tirkîya ra tepîya înan cayê xo caverda bar kerd şîy.