Waya Dara Huşke,
seba ke ti çekuyêda makî ya, ez to ra vana “waye”. Ez rind zanena ke ti ne mi wanena, ne kî fehm kena. Zerarê xo çin o. Rast ke zerarê xo çin o. Hama oncîya omidê mi esto ke ti yena zon. Na dinya de armanc û waştena muhîme seba her şarî, seba her kesî estê. Seba ju fransizî ne kamîye, ne dewlete, ne serbestîye, ne zon, ne kî vindetena qirkerdişî esto. Çike nê persê xo rew ra çareser kerdê. Nê çîyê muhîmê ke mi qal kerd, na dinya de tenya seba ma hîna estê. Welatê ma de mektebê ma, zonê ma, kulturê ma, kamîya ma, edebîyatê ma hîna qedexe yê.
Waya Dara Huşke,
ez vana ke eger ke ma hîna no hal de yîme, sebebo esas no yo ke tirkan ma zonê ma ra zaf kerdê dûrî, zaf ma kerdê asîmîle û ma ma ra kerdê xerîb. Xora ma zonê xo de dûrî bimanîme, mezgê ma zî seba persa maya netewîye heyecan û ruhê ma ra dûrî maneno. Heyecan û ruh ke dûrî bimano, heskerdiş zî dûrî maneno. Heskerdiş ke dûrî bimano, o çî seba wayîran êndi zaf muhîm nêbeno. Mi rojê ju tirk û fransizî ra naye pers kerd: “Zonê şima ke bêro qedexe kerdene, şima se kerdêne?”
Fransiz no persê mi ra huya va ke:
– Ti qalê çi kena? No senî pers o? Ê kam ê ke naye şikînê bikerê?
Mi ey ra va:
– Ma xo rê mobet kenîme, vajîme ke Amerîka kewt welatê şima, zon û kamîya şima qedexe kerdê, ti se kena?
Ey va ke:
– Ez bena turê Eîfelî, kuna maye û ejdadê înan.
No fransizo kîbar o hal de pêro kîbarîya xo, çep û rastê xo, cêr û corê xo xo vîr ra kerd û cewabê xo nîya da. Ma tirkî çi cewab da? Ey zî va ke:
– Ê kesê ke zonê mi qedexe kenê, ez bena adir înan veşnena, wa ez zî tede biveşî.
No cewab mi rê bî firsend, mi no firsend de tirkî ra va,
– Ma şima, dewleta şima qey zon û kamîya ma qedexe kerdo, ti naye ra vana se?
Waya Dara Huşke, ti zanena tirkî no persê mi ra se va? Va ke:
– Ez naye nêzana, ez polîtîka nêzana.
Heya, rast bî, o tirko ke polîtîka nêzanitêne, hama seba kamîye û zonê xo zanitê ke bibo adir.
Ma zaf çî zanenîme! Zaf nasîhatan kenîme, şikir analîstê ma ra derbaz nêbeno! Hama her cayê ma tirkî yo. Rexne beno sebebê heqaretî, hurmet beno kifir, xeyrwaştene beno nifir. Hesasîyatê ma, şenik o, ê “mi” zaf o. Hurendîya menfaatê cematê ma û serbestîya ma de, hurendîya menfaatê “ez” de zaf o. Mantiqê mi ke nîya bo, ti bizane ke, “mi de xeyr çin o”. O waxt ti bizane ke, ez seba hobîyanê xo ê şexsî nusena, wanena. Mordem seba hobîyanê xoyê şexsî sareyê xo dejneno? Ney. Ez qey seba hobîyanê xoyê şexsî sareyê xo bidejnî? Sebeb?
Waya Dara Huşke,
vanê ke kemera sebrî, çiqas ke kemere bo, sîndorê sebrê aye zî esto. O sîndor ke derbaz bî, kemere sebrî bena lete bi lete. De haydê, êyê benê sebebê derbazbîyena nê sîndorî, o waxt bidê vinetene! Ma kay nêkenîme, waya Dara Huşke! Ma munazaran de nîme. Welatê xo de hîna cendîrme, qereqol, mekteb, amîr û memurê tirkan qederê ma tayîn kenê. Zonê ma perîşan o, edebîyatê ma perîşan o. Ebe no hal, kam çi quretîye bikero? Ebe no hal luks û quretîye bikerê zî çi faydeyê xo esto? Çîyê ke ez nêzanena, qey qal bikerî? Çîyê ke zanena, qey qal mekerî? Qal kena, beno tomet, qal nêkena beno hekmet. O waxt ez zî, ê kesê ke rexne kenê tomet, ebe înan qesa xo birnena, ma zor o? Qey qehrê înan biancî ez? Jubîn karê mi çin o? Cayê de ke fikir qedênenê, ez qalê çi bikerî? Mecburîyetê mi çîyê ra qey bibo? Kes û kesê ke ma rê hurmet nîşan nêdanê û hurmet nêzanê, ez qey înan rê hurmet nîşan bidî? Kesê ke goşdarîya ma nêkenê, tahamulê fikrê ma nêkenê, ma qey goşdarîya înan bikîme? Nê çîyê ke ez qal kena, kam nêzaneno ke?
Mi sareyê to dejna waya Dara Huşke.
Ebe huşkîya xo, weş û war be.
Îlhamî Sertkaya
