Operaya Vîyana de Deyîrbaza Dêrsimije: Ozlem Bulut

DêrsimInfo (DI): Keremê xo ra xo ma rê bidê nas kerdene.

Özlem Bulut (OB): Ez jê (sey) domana çêyê (keyeyê) maliman serra 1982 de Dêrsim de ameya dinya. Mi dibistane Çanakkale de, perwerdeyê mi heta unîversîte kî Mersîn de qedêna. 15serrîya xo de mi dest bi perwerdeyê opera konservatuarê dewlet ê Unîversîteya Mersînî de kerd. Mi perwerdeyê xo Konservatuarê Îstanbulî yê Mîmar Sînanî de dewam kerd, ser kewt, dima ameya Vîyana. Mi îta (îta) unîversîte wende û nika hazirîya tezê xo yê masterî kena. Ez nêzdîyê 6 serrî Vîyana de ciwîyêna. Nê hîrê serranê peyênan kî jê (sey) kadroya operaya Vîyana “Volksoper” de gureyena.

DI: Şima key û çitur dest na muzîk ra?

ÖB: Ez ke doman bîya, bi muzîk eleqedar bîya. Seke her çêyê (keyeyê) elewîyan de, ma de kî dês ser o baxleme dardekerde bîbî. Mi pancserrîya xo de verê çimanê pî û birayê mi de cinitiş musa.

DI: Ma nika?

ÖB: Nika mi gureyayîşê xo yê opera ra teber kî bi grûba xo ya muzîke ra pîya albuma xoya verêne kerde hazir, ma kî festîval û konseran de ca cênîme.

DI:  Normal de dêrsimijî tembure cinenê ya kî lawikan vanê. Fikrê opera kotî ra vejîya?

ÖB: Eslê xo de fikrê opera qet çin bî. Famîlyaya mi ez arda fikrê opera ser. Ez bi gîtar desta fetilîyayêne kilamî vatêne. Înan mi ra persa, çîyo ke ti en zêde wazena bikerê, çik o? Mi kî va ke ez wazena kilaman vajî. Wextê xo de kî pîyê mi kî hetê ju (yew) konservatuarê verênî yê Tirkîya ra ameybî qebul kerdene, labelê sebebê maddî ra nêşikîyayo ke tede biwano. Ez vana ey nêwaşt ke ez kî rastê nê tecrubeyî bîne, coka ez berda kerda sinavanê konservatuarî.

DI: Pekî, şima kamcîn enstruman cinenê?

ÖB: Ez tayê enstrumanan cinena, labelê ez vajî ke juyê (yewê) kî profesyonel nêcinena. Perwerdeyê min ê vengî zaf wext girewto, coka mi xo rê wext nêdî ke ju (yew) enstruman profesyonel bicinîne. Hama ez ser o fikirîna ke reyna gîtar ya kî saz bicêrîne xo dest. Aye ra kî dot ez bi pîyano, fluto hetkî û enstrumananê kutişî de eleqedar bena.

DI: Şima va ke, albumade newîye vete. Tenê albume û grûba xo ser o qisey bikerîme.

ÖB: Ma grûbe “Bulut & Ensemble” serra 2008 de naye ro, eynî serre de mi musabeqaya “World Music” yê Awusturya de Xelata Taybetî û Xelata Jurîya Şarî girewtî. No netîce ra ma bi destekê ORF (Dezgehê Radyo û Televîzyonî yê Awusturya) ra pîya studyoyê ORF de albuma ma “Kehoa” qeyd kerde. Albume aşma verêne vejîyaya pîyaseyan. Grûbe ra teyna ez cografyaya ma ra yena. Aye ra kî dot ju (yew) kes Ûkranya, juyê Bulgarîstan û hîrê kesî kî Awusturya ra yê. Besteyê ma bestekarêde zaf tecrubeyin û zanayox amade kerdî. Ma tekstî pîya hazir kerdî û hertim hîkayeya mi verê çiman de bîye. Ez şikîna vajî ke hevalê mi yê grûbe no gureyayîş de kulturê ma ser o xeylê çîyî musay.

DI: Heyatê xo yê muzîkî ya kî wextê qeydkerdişê albume de seba şima çîyêde en pozîtîf çik bî?

ÖB: Mi heyatê xo de xeylê gamê negatîfî û pozîtîfî dîy. Sahne ser o bîyene û têleweameyene bi însanan keyfêde bêemsal o. Gama ke ma albume viraştêne, o atmosfer û gureyayîş de mi xo rê hevalê minê erjayeyî dîyê. Mi dî ke însanê ke kulturanê cîya-cîyayan ra yenê, çitur zonêde (ziwanêde) muşterek virazenê û pîya ciwîyênê.

DI: Çîyêde negatîf?

ÖB: E, heto bîn ra kî xeylê zehmetîye tey esta, tabî. Seba ke ez deyîrbaz a ke Tirkîya ra ameye, mi xo duştê fikranê negatîfan de dî, hîna ez duştê naye de mucadele kena. En zaf kî însanê ma ra mi çetinîye dîye, înan ez zor kerde. Ti ke tena o karo ke to musa kena, gerek ti kî serehuşkîya însanan bimusê.

DI: Karîyerê şima yê muzîkî de hedefê şima çik o?

ÖB: No proseso ke ez nika tede r’ a, netîceyê gureyayîşêde zaf derg û zehmetin o. No tempo de gureyayene her wext bikeyf û henî rehet nêbena. Ez hêvîdar a ke ez besekena netîceyê na lebate bicêrîne. Her kes wazeno ke qalê ju (yew) hîkaye bikero, tayê pê nuştiş, tayê pê xêzkerdiş û tayê kî pê muzîk qal kenê. Hîkayeya mi ke rojê bêro heşnayene û hîkayeyanê bînan de bêro têlewe, ez vana o wext ez reşta hedefê xo.

DI: Şima verê cû qet ser o fikirîya ke rojê biameyêne noca (naza)?

OB: Ney, qet nêameyêne aqilê mi. Her çî zaf çîp vurîya. Ez naye ra panc (ponc) serrî raver fikirîna, ge-gane sahne ser o yena ra mi vîr… a game vana, heyat çiqas ecayîb o.

DI: Îta (tîya) de en zaf çi kûna şima vîr?

ÖB: Tîje û derya zaf kûnê mi vîr. Seba ke ez zaf çîp gureyena, besenêkena milet de bêrîne têlewe. Labelê zîyaret û sohbetê spontane zaf kûnê mi vîr.

DI: Şima ke ancîya (onca) biameyêne dinya, jê (sey) çi waştêne ke biameyêne?

ÖB: Ez ke hêşarê xo bîya, waştêne ke bibîne deyîrbaze. Ez ke ancîya (onca) biameyêne dinya, reyna eynî çî biwaştêne.

DI: Na dinya de kamî/kame de waştêne ke bêrê têlewe (weş ya kî merde)?

ÖB: Mi waştêne ke Tulay German nas bikerî. Sînemaya tirke ra deyîrbaza bêemsal a.

DI: Wendoxê ma CDyê şima kotî ra besekenê biherînê?

ÖB: CD no taw sîteya iTunesî (www.itunes.com) ser o binê nameyê “Bulut”î de yeno rotene. Enformasyonî derheqê ma de www.bulut.at de yenê dîyene.

DI: Şima ra gore rewşa ewroyên a muzîka kurde çitur a?

ÖB: Bi raverşîyayîşê mucadeleyê sîyasetî ra muzîkê kurdkî kî xeylê şî raver û no proseso sîyasî de tayê însanî vejîyay meydan. Bê ke bizanê ke kirmanckî çik a, însanan dest na pira bi kirmanckî vire vire kerd. Wexto ke goşdarkerdişê kurdkî qedexe bîyo, hetta deyîrbazanê popî konseran de kurdkî kilamî vatêne. No prosesê qebulkerdişî de keda xeylê hunermendan esta. Ma pêro şertanê sîyasî û zehmetîya naye Tirkîya de zanenîme. Gerek ma hurmet ro înanê serkewteyan bimusê. Hama mi ra gore ke no raverşîyayîş ancîya (onca) bîyo giran. Êndî binge darîyo we, gerek çîyêde newe bêro meydan.

DI: O wext, şima ra gore gerek ke se bikerîme ke zonê (ziwanê) ma vîndî mebo û ancîya (onca) gêş bo?

ÖB: Bi mucadeyelê kesî zor o ke virênîye ro vîndîbîyayîşê ziwanî (zonî) bicêrîme. Zonê (ziwanê) kurdkî duştê pêro qedexeyan de bi neqlkerdişo fekkî cande mendo. Feqet çîyêde muhîm o yo ke qiseykerdişê kurdkî ney, wa fikirîyayîşê kurdkî yo. Naye kî teyna bi perwerdeyê zonê (ziwanê) dayîke beno… Hemserrê mi û xeylê însanî ke Tirkîya de bîyê pîl, zonê (ziwanê) xo yê dayîke nêmusayo. Gerek ke însanê zanayoxî îmkan bivînê ke zonê (ziwanê) xo bimusê. Çi heyf o ke seba ma îmkan û metodê seranser seba musayîşê zonî (ziwanî) çin o. Gerek ke merdim (mordem) metexilîyo û zonê (ziwanê) xo xo vîr ra mekero. Ma ke zonê (ziwanê) xo xo vîr kenîme, ma hîkaye û tarîxê xo yê hezar serran kî kenîme vîndî. No sirf seba ma ney, seba pêro dinya vîndîbîyayîşêde fewqulade yo.

DI: Albume ra tepîya zobîna (sewbîna) projeyê şima estê?

ÖB: Helbet ke projeyê ma estê. Xeylê projeyê ma yê konseran estê. Ma kî amadekarîya albuma dîyine kenîme. Ma kî vanîme ma tikê verê xo bidîme Tirkîya. Aşma gulane de ma bi programê konser û televîzyonî Tirkîya der îme, albume uca (uza) kî vejîna.

DI: Peynîya peynîye de, goşdar û wendoxanê ma ra se vanê?

ÖB: Ma Vîyana de xeylê aktîveteyan de ca cênîme, ez kî wazena însananê ma de bêrîne têlewe. Ez hêvî kena ke ma seba îstîqbal hîna jubînî (yewbînan) vînenîme. Şima û keyepelê şima DêrsimInfo rê seba keda xo zaf sipas kena. Şima weş bê.

DI: Şima kî seba ke wextê xo ma de pare kerd, weş bê. Raya xo de hertim serkewte bê.