Jîyan TV roja 21. adare de bi pîrozkerdişê roşanê newroze reyde senînîya xo vurna û bi kirmanckî dest bi weşanî kerd. No televîzyon xora mîyanê kategorîya televîzyonê kurdan de ca girewtêne. Bi ziwanê kurdkîya kurmanckî weşan kerdêne. Sedemê ke na katagorî de ca girewtêne, sey sazgehanê bînan, no televîzyon zî hetê dewlete ra teda vînêne.
Televîzîyonî bi qerarêk xo vurna û êdî bi kurdkîya kirmanckî (zazkî) do weşanê xo bidomno. Yanî, televîzyon do reyna televîzyonê kurdan bo labelê bi kurdkîya kurmanckî ney, bi kurdkîya kirmanckî gureyê xo yê weşanî bikero. Seke yeno vatiş, Jîyan TV êdî televîzyonê kirmanckî hesibîyena.
Nê da-vîst serrî yê ke kirmanckî ser o bi plan-program û cidî xebatî virazîyenê. Xebatê ke hetanî nika virazîyayê zî xebatê ziwanî bîyê: xebata standardîzasîyonî, akerdişê kursê ziwanî, çapkerdişê kovar, rojnameyî bî. Sewbîna, warê edebîyatî de zî tay-zaf xebatî bîyê û zaf embazî hema zî na xebata xo dewam kenê. Warê edebîyatî de çend kitabê hîkayeyan, ê şîîran û çend hebî zî romanî nusîyayê.
Ewro ra pey mehsulêko bîn, yanî Jîyan TV, keweno mîyanê nê karwanê xebata kirmanckî. Verê ez tîya de zî nê televîzyonî pîroz kena ma rê xeyrin bo. Kedkaranê televîzîyonî rê serkewtiş wazena. Bêguman averşîyayîşê kirmanckî de no televîzyon do wayîrê rolêkê muhîmî bo.
Eslê xo de televîzyonî hacetê xebata ziwanî nîyê. Yanî, sey yew gramerê ziwanî, sey yew kursê ziwanî, sey yew sazîyêkê ziwanî nîyê. Televîzyonî zî mîyanê katagorîya medya de şîrove benê û bi tewirêko vînayîş û goştarîtiş yew hacetêko têkîlî û agahdarî yo. Xora nameyê televîzyonî bi xo manaya wezîfeya xo dana. Televîzyon dûrî vînayîş o, vînayîşê dûrî yo, hem bi veng û hem zî bi resim, dûrî ra vînayîş û eşnawitiş o. Ma do keyeyanê xo bajar û şarê Dêrsimî bivînê û ma do goşdarîya înan bikerê. Ê zî do keyeyanê xo de goştarîya ma bikê û biewnîyê ma ra.
Labelê seba ma kirmancan manaya televîzyonî çîyêka bîn a! Ma tena nê teşevîzyonî wasitaya vengûvajî û wasitaya agahdarkerdişî nêvînenê. Ma tena nê televîzyonî wasitayêka şayî, keyfkerdiş û muzîkî nêvînenê. Ma tena cuya însanan, ê sosyalî, ekonomî nêvînenê û nêşinawenê.
Ewro ma televîzyonê Jîyan TV ra çîyêko bîn pawenê. Ganî nê xebatan reyde kirmanckî rê xîzmet biko û no televîzyon xo sey wasitayêka ziwanî bivîno.
Her hewcedarî goreyê şert û mercanê xo vejîyena meydan. Ewro hewcedarîya şarê tirkî bi xizmetê tirkî çinî yo. Çunke dewleta tirkan esta bi wasitaya na dewlete ziwanê xo aver bena. Wezaretê Perwedeyê Mîlî esto, mektebê dewlete estî, unîversîteyê ci estî û sazgehê ci estî. Êdî hewce nêkeno ke televîzyonê tirkan meylê xo bidê ziwanê tirkî û perwerdeyê tirkî rê bibê destek û bibê hetkar.
Labelê ma kurdan rê hewce yo ke televîzyonî meylê xo bidê kurdkî ser, ziwanî rê bibê destek û bibê hetkar. Lazim o ke Jîyan TV bala xo bido kirmanckî û lehçeya kirmanckî rê xizmet biko.
Nê warî de ez nêzana berpirsîyarê Jîyan TV çi fikirîyenê. Gelo no xusûs de yew tedbîr girewt nêgirewt, ez nêzana. Ma zanê ke zazakî ser o yew xebatêka standardîzasîyonî esta. Ganî çim û goşê xebatkaran, pêşkêşkaran û programviraştoxanê Jîyan TV na xebata standardîzasyonî ser o bo. Ganî kadroyê Jîyan TV xo mîyan de derheqê heme taybetmendîyanê nameyan de yew konsensûs virazê û goreyê nê konsensûsî hereket bikerê. Çunke kirmanckî wayîrê zaf taybetmendîyêka cîya ya. Eke yew pêşkêşkar “Dêrsimî” ra vajo “Dêrsime”, yanî yew ti ra name makî telafuz bikero yew ti ra zî nêrî telafuz bikero, yew têmîyanekîye virazîyena û sereyê temaşekerdoxan keweno têmîyan û netîce de kirmanckîya ma zerar vînena.
Ma zanê kirmanckî de varyantê nameyan zaf ê û tewir bi tewir ê. Pêşkêşkerdoxî eşkenê goreyê xo varyantê nameyan bişuxulnê. Eşkenê vajê tebervejîyayîş yan tevervejîyayîş. Eşkenê vajê doman, gede, tut, şenik… No zerar nêdano ziwanî. Ganî dîksîyonê kirmanckî de xeletî nêvirazîyo. Xora telefuzê her mintiqa zî cîya-cîya yo. Cîya telefuzkerdiş zî zerar nêdano. Labelê eke înadê çend serranê verê cû nê televîzyonî de zî tekrar bibo, kirmanckîya ma do zerarêko zaf gird bivîno.
Wina aseno ke derheqê mesela şuxulnayîşê ziwanî de do zaf munaqeşeyî bivirazîyê. Xora ganî munaqeşeyî zî bivirazîyê ke rastî vejîyo meydan.
Ez reyna akerdiş û xizmetê nê televîzyonî pîroz kena û telvîzyonî rê û xebatkaranê ci rê weşîye û serkewtiş wazena.
