Rojnameyê Înternetî “T24” bi hemserekê kanî yê DEP (Partîya Demokratîke) Yaşar Kayayî ra yew roportaj viraşt. Kaya 21 serran ra tepîya cêra ra bi Tirkîya û derheqê sîyasetê kurdan û Kurdîstanê Vakurî de qisey kerd. Parçeyê weçîniteyî yê roportajî bi kilmekîye cêr ra wanînê.
Kayayî derheqê sîyasetê kurdan ê AKP qisey kerd va ke gerek ke seba demokratîkbîyayîş gerek ke heqê kurdan ê ziwanê dayîke û awankerdişê federasyonî bêrê dayene:
(…)
Pers (T24): Bi şima, derheqê mesela kurde de kamcîn gamî bêrê eştene ke AKP bibo demokratîke?
Cewab (Kaya): Eke pêro heqê demokratîkî yê kurdan bêrê dayene, na demokrasî ya.
T24: Kamcînî heqî?
Kaya: Wendiş û nuştişê kurdan bi ziwanê xo. Ronayîşê partîyan û parlamento de mucadelekerdiş. Sermayegozarîyê ke mintiqa xo de yenê kerdene, hetê beledîyayanê kurdan ra tespitkerdiş. Yanî, federasyon şikîno ro mintiqaya kurde. Çi ke lazim beno, gerek ke bêro kerdene. O wext demokrasîye bena. Ez hertim vana, çikê tirkan esto, heqê kurdan kî no bo. Têduştîye û edalet nê yê.
(…)
T24: Mintiqa de bacgirewtişo cîya yo ya kî qestê şima yê federasyonî çik o?
Kaya: 1991 de kovara Aktuelî de roportajê mi esto. Uca ez vana ke “Gerek Dîyarbekir de yew parlamentoyê kurdan estbo. No şarê tirkan rê zerar nêdano. Nika kî ez eynî çî terkar kena.”
T24: Şima ra gore sîndorê selahîyetê nê parlamentoyî gerek senî bibê?
Kaya: Çitur ke Spanya de parlamentoyê baskan gureyeno, çitur ke Îraq de parlamentoyê kurdan gureyeno, o tewir de kî besekeno ke merkez rê girêdaye bigureyo.
(…)
T24: No nuqte de şima ferqê federasyon û xoserîye senî nanê ro?
Kaya: Mintiqaya xosere hetê cografya, sîyaset û ekonomî ra girêdayeya hukmatê merkezî ya. Teyna selahîyetê beledîyayan amey hîra kerdene. La federasyon de yê dewleta federale her çî esto. Bi xo bacê xo arê dana, bi xo sermayegozarîyan kena. Di hetan ra hukmatê merkezî rê girêdaye ya: hetê ra karanê teberî de, heto bîn ra kî seveknayîşo milî de.
(…)
T24: Bi şima, federasyon îhtîmalêde rastîvîn o?
Kaya: Rastîvîn o, la îhtîmalêde dûrî yo. Tirkîya çîyanê nîyanênan ra tersena, noca de demokrasîye raver nêşîya. Dewrê tekpartîyîye de Tirkîya bi qamçî îdare bîbîye. Ewro CHP ya ke dewrê tekpartîyîye temsîl kena, a seba mesela mi teba nêvana. Wayîra mîrasê goninî ya. (…)
Dewamê roportajî de têkilîya Kayayî bi Partîya Karkeran a Kurdîstanî (PKK) û sîyaseto ewroyên ê BDP ser o qisey kerd. Kayayî ra gore sîyasetê BDP û HDP bellî nîyo, fikrê ey ra gore tey polîtîkaya kurdan çin a.
T24: Verê, şima badê ke çakêtê xo girewt tekit şîyê. namdar bîy ke PKK rexne kerd û Ocalanî bi Stalînî muqayese kerd. Cêrabîyayîş [PKK ra] key, çira bî?
Kaya: Ez înan de girêdaye nêbîyêne ke cêra bibî! 50 serrî yo ke ez roşnvîrêde xosero kurd a. Karê ma yo muşterek bi înan estbî, ma têlewe asayêne. Qedîyayîşê naye kî vilabîyayîşê Parlamentoyê Kurdanê Surgunbîyayeyan bî. 1999 de o parlamento roştîya çimanê mi bîye, keda mi bîye. Parlamentoyê 65 kesan de êzîdî, elewî, huqûqzan, PKK, PSK estbîy… Mi ra gore vilakerdişê ê parlamentoyî ke verara dinya de bî, gune bîye.
T24: No qerar çira ame girewtene?
Kaya: Dewlete waşt, Ocalanî kî kerd vila. Se ra se ke nîya bî. Wexto ke Ocalanî pay naybî Tirkîya, bî. Mi kî çakêtê xo girewt şîya Koln û ê des serranê ke ez uca niştêne ro, mi 13 kitabî nuştî.
(…)
T24: Ewro şima xêza BDP-PKK senî vînenê?
Kaya: Bellî nîyo ke se kenê. Mi ra gore xêzê înan çin ê.
T24: Ma şima aktoro tewr girs ê mesele nîya çin nêkenê?
Kaya: Çin nêkena. Hêzê înan ê çekdarî estê, danê dewam kerdene. Partîyî kî înan ra gore sîyaset kenê. Yenê merdimêde sey Ertugrul Kurkçuyî kenê parlamenterê kurdan. O rojnameyê mi de karker bî, ez rind zanena ke Ertugrulî ra se beno se nêbeno. Kalikê ey qetlkerdoxê kurdan o.
T24: Çitur?
Kaya: Îhtîyac o, kalikê ey hem Dîyarbekir hem kî Koçalî de beşdarîya qirkerdişê kurdan kerde. Na nîya binuse.
(…)
T24: Bi şima, DEP ra tepîya sîyasetmedarêk seba kapasîteya Tirkîya nêame?
Kaya: Ez nika nêfikirîna ke partîye sîyaseto kurd kena. Çîyo ke kenê bellî nîyo.
T24: Se bikerê ke şima ra gore “kurdî” bibê?
Kaya: Gerek programê înan estbo ke heqanê şarê kurdan sevekneno û gerek yew gama ney kî parlamento de bibo.
(…)
T24: Îstînayê şima estê yanî?
Kaya: Estê, Ahmet Turk îstîsnayan ra yew o. Selahattîn Demîrtaş kî qaşo serekîya ra cîya beno.
T24: Demîrtaş name yo ke şono qayîlê şima?
Kaya: Pê qayîl bîya. Hevalêde cênc o, qisayanê biaqilan vano. Tirkan kî ci ra hes kerdêne. Her hal de boya ey zaf kerde tenge ke va ke reyna serekîya partîye nêkeno. No yeno ra a mana ke “Ez şona keyeyê xo nişena ro.” Nêbo ke serekê partîye şono serekîya şaristanekî keno.
(…)
Peynîye de kî Kayayî xo îfade kerd, va ke o xo sey arîstokratêde kurd hesibneno:
T24: Şima burjuwayo kurd ê?
Kaya: Heya, ez burjuwayo kurd a. Labelê nika ney temsîl nêkena. Ez arîstokrasîya kurdan temsîl kena. Wazena ke her kes naye bizano. Ez arîstokratêde kurd a.
