Raporo newe yê UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, Rêxistina Miletanê Yewbîyayeyan a Perwerde, Îlm û Kulturî) de nusîno ke kirmanckî (zazakî) hîna binê tehlukeyê vîndîbîyayîşî der o. Rapor ra gore Tirkîya de 18 ziwanê bînî binê tehlukeyê vîndîbîyayîşî der ê. Krîteranê UNCESO ra gore, eke yew ziwan 100 serran de hetê domanan ra nêna qisey kerdene, halê nê ziwanî krîtîk o û êdî sey ziwano merde muamele beno.
Lîsteyê UNESCO de kirmanckî sey ziwano bêehemîyet say beno. Kirmanckî hîna hetê tayê endamanê neslê neweyî, yanî domanan ra qisey bena, labelê seba ke ci rê mekteb, komele û bananê resmîyan de ca nêno dayene, peynîya kirmanckî rind nêasena.
Kirmanckî ra teber kî çerkezkî, abhazkî û adîgeckî na grûba ziwananê bêehemîyetan de ca gênê. Analîstan ra gore, eke kirmanckî des serran de ziwanê perwerdeyî nêbebo, yanî bi vatişêde bîn, eke kokimê ke kirmanckî qisey kenê, mirenê, kirmanckî do bikewo kategorîya xirabine. Aye ra ziwan tenêna leze beno vîndî. Problemêde bîn kî o yo ke şaristanan de xort û cêncî zafane kirmanckî ney, la tirkî qisey kenê.
Grûba ziwanan de ke binê tehlukeyê vîndîbîyayîşî der ê, tede kî abhazkî, hemsinkî, armenîkîya rojawanî, lazkî, pontuskî, romankî û suryankî estê. Semedê vîndîbîyayîşî nê ziwanan nêmusayîş hetê domanan o.
Grûba ziwanan de ke binê tehlukeyê girsî yê vîndîbîyayîşî der ê, ziwanî estê ke tena hetê kokimanê komelî ra yenê qisey kerdene. Nê ziwanan de neslo newe ziwanê xo yê dayîke nêzaneno. Gagauzkî, ladinkî û turoyokî zereyê na grûbe der ê.
Kategorîya ziwanan ke binê tehlukeyê cîddî der ê, tena hertevkî esto. No ziwan tena hetê ta-tayê kokiman ra qisey beno. Ziwanê ke Tirkîya de vîndî bîyê yunankîya Kapadokya û ubihkî yê. Nê ziwanî êdî hetê kesî ra qisey nêbenê.
