Ziwananê îrankîya kane ra ke yewê ke ci ra delîlî kewtê ma destî, avestakî ya. Avestakî ya kî avestkî nameyê xo kitabê zerdeştan ê bimbarekî “Avesta” ra gêno, yanî nameyo emîk nîyo. Avestakî bi xo di rewşan de qeyd bî: avestakîya kane (gathas) û avestakîya newîye (yasnas).
Gramerê avestakî hîna xeylê taybetmendîyê hîndo-ewropakî seveknayî. Tede 8 halî, 3 cinsîyetî û hîrê hûmarî est ê.
Texmîn beno ke avestakîya kane ÎV 1.200-1.600 de ameye qeseykerdene. Seserra 4. û 6. de alfabeya avestakî ameye nuştene. Ewro ziwano ke raşteraşt avestakî ra yeno, çin o. Labelê sayeya belgeyanê estbîyayeyan ra merdim eşkeno tayê elementanê ziwananê îrankîyan ê ewroyênan analîz bikero.
Kurdkî, ha kirmanckî ha kirdaskî bo, kî tayê hetan ra maneno ro avestakî. Heto bîn ra kî tayê çekuyanê avestakî raywanîya derge kerde û pê yunankîya kane reşte ziwananê Ewropa yê ewroyênan. Mîsal, çekuya “paradise” (cenet) yê îngilizkî yunankîya kane ra yena ke eslê xo de kî avestakî “pairi.daēza-“, yanî “çeperê dêsan” ra yena.
Ma ke qayîtê tayê çekuyanê avestakî bikerîme, rehet vînenîme ke ziwanêde îrankî yo.
