Rejîsor Mîraz Bêzar Anqara de ameyo dinya û Berlîn de akademîya fîlman de wendo. May û pîyê Bêzarî eslê xo ra Agirî ra yê. Seba projeyê fîlmê xo “Min Dît” Bêzar hîrê serrî Dîyarbekir de ciwîya û wexto ke pereyê produksîyonê fîlmî bîyo kêmî, hetta banê (bonê) may û pîyê xo da rotene. Peynîye de rejîsor û produktorê namdarî Fatih Akinî dest da ey û viraştişê fîlmî ard peynîye.
DêrsimInfo (DI): Verê veran ma wazenîme şima seba no fîlmo rindek pîroz bikerîme û pers bikerîme ke no proje senî ameyo ca?
Mîraz Bêzar (MB): Şima weş bê. Mi Evrîm Alataş (*) ra pîya da-hîrê aşmeyan de hîkayêda kilmek bi (ebe) tirkî nuşta. Na hîkaye bingeyê nê fîlmî bîyo. Badê, mi hîkayeya fîlmî ra no senaryo viraşto. Badêna ma aye da çarnayene bi kurdkî. Labelê çarnayîş zaf akademîk bîyo, aye ra mi wextê antişê (ontişê) fîlmî de domanan ra rica kerdo ke muhtewa goreyê vatişê xo bivurnê û henî ke zerrîya xo ra yeno, qisey bikerê.
Tabî ê xortanê kurdanê vîndîbîyayeyan, dewanê veşnayeyan û bindestîye mi ser o tesîr kerdê. Wa mi waşt ke nê hîsan ekran ser kî rast bêrê musnayene.
DI: Şima peynîya serra 2005î de Berlîn ra bar kerd şîyê bi Dîyarbekir. Gama verêne uca çitur bîye?
MB: Dîyarbekir şaristanêde sîyasî yo. Sirf roşanê newroze xeylê însanan ke reya verêne yenê uca, tesîr keno. Goreyê dîyayîşê xo ez şikîna vajî ke însanê nocayî (nazayî) -domanî tede- wayîrê hişêde kurd ê. Aye ra kî dot Dîyarbekir binê îdareyê kurdî der o, no kî seba hîsê xo yê asayîşî muhîm bî.
DI: Şima rastê muşkûlatê amey?
MB: Ney, ma xeylê zehmetîye nêante. Ge-gane polîsê sîvîlî amey ma het û ma ra persa ke ma tîya se kenîme. Ma destûrê antişê fîlmî musnayêne û her rey vatêne ke mewzûyê fîlmî domanê kuçeyan o. Nîya înan çîyêna pers nêkerdo. Xora, wîlayet de tena versîyonêde bîn ê senaryoyî estbî ke hetê ma ra goreyê meyl û fikrê walî ameybî vurnayene.
DI: Şima fîlm de domananê kuçeyan reyde gureyayê. Na hemkarîye senî bîye û nê domanî nika se kenê?
MB: Ney, ê domanê kuçeyan nêbîy, la ê domanê famîlyayanê Dîyarbekirî bîy. Mi domanî û famîlyayê xo raywanîya otobuse de nas kerdê. Ezo vajî ke nê domanî esnayê panc hewteyan ê antişê fîlmî de zaf rind pê gureyê û înan hertim zanayêne ke na hîkaye kî hîkayeya înan a.
DI: Şima çayê faîlê fîlmî peynîye de nêda kiştene? Çayê komel hende ê çîyan ke o wext qewimîyayê, înan ser meraq nêdana?
MB: Eslê xo de faîl goreyê manaya hîkaye yeno kiştene, la pê şidet ney, pê bêîtaîtîya sîvîle. Faîl ame eşkera kerdene û hetê komelî ra ame teber kerdene.
DI: Çinayî ra fîlm Tirkîya de cayê weşanî nêdîyo?
MB: Weşanxaneyî tersay. Wa ê kî ticarî fikrînê. La ma na mesela sewbîna (zobîna) çareser kerde.
DI: Heta nika rexneyî çitur ê?
MB: Zaf rind. Bitaybetî şarê Kurdîstanî pê zaf bî şa ke reya verêne derdê înan yew (jû) fîlm de ca girewto. Şima kî zanenê ke xeylê famîlya û çêyî (keyeyî) hetê hêzanê JITEM ûêb. amey kiştene. Mi bi xo dî ke xeylê merdimî (mordemî) kî no fîlm ra tepîya berbay.
DI: Nê pêro xelatê ke şima festîvalan de girewtê, seba şima yenê ra çi mana?
MB: No tesdîqêde rindek o. Şima zanê, xeylê fîlmî estê û eke nînan ra fîlmê mi yeno xelate dayene, no tabî hîsêde zaf rind o. Nê xelatî mi rê musnay ke ezo besekena tewr tay yewna (jûna) fîlm bivirazî.
DI: Şima seba ameyox tayêna projeyan plan kenê?
MB: Heya, nika dina projeyî aqilê mi der ê ke ez wazena înan Kurdîstan, Almanya û beno ke Tirkîya de bivirazî. Ê fîlmî do boyna mewzûyê komel, sîyaset û kurdan ser o bivinderê. Beno ke yew fîlm bi kirmanckî (zazakî) mi rê kî mewzû beno.
(*) Notê redaksyonî: Evrîm Alataş nuştoxe, rojnamegere û aktîvîsta heqanê merdiman bîya ke kî seba rojnameyo tirkî “Taraf” nuşta. A viraştişê hîkayeya “Min Dît” de hemkarîyêda girse kerde. A roja 12.04.2010 Dîyarbekir de semedê kanserî ra dinyaya xo vurnaye.
(29.04.2010)
