Raywanîya Teyara

Wendoẍê qedirgiranî, destûr bidê wa ez xo bidî naskerdene. Mi ra vanê Hes, albozê min ê rind kî vanê Hesê Geme. Ez Dêrsim ra yo. Kotîyê Dêrsimî ra pers mekerê, no nika muhîm nîyo! Çîyo muhîm hêkata mi, fêl û emelê min o. Zê her xortê dêrsimijî yê 40 serrî, ez ebe xeyalanê girsan amo dîna. Seweta ke nê xeyalî bibê raştîye, xeylê waxt o ke ez welatê xû yê şîrinî ra vejîyo ke dîna bivînî! Nê kî macerayê min ê…

Rozan ra rozê, ez xo rê nişto teyara, sono Koreya Başûrî. Ge-gane nîya durî şîyayîs rind o, mezg û zerrîya mordemî yenê ra hurendî. Mordem kesanê newan nas keno, kulturê mordemî sono raver. Mi teyara de cayê xo guret. Hostesêda famine mi rê tenê wîskî û findiqî ardî. Ez nîya qayîtê dormeyê xo keno, vilê xo kî tenê nîya keno çewt, giran-giran simeno. Mi vengê hostese da, daye ra pers kerd “Nê findiqî kotî ra yenê?” Va ke “Sîcîlya ra yenê”. Rind o, çike sarê ma nê rozanê peyênan de malê Tirkîya boykot keno, ez kî nêwazeno ke peyê mi ra vazê, nîya Hesê Geme findiqê Tirkîya werdo.

Onca mi vengê hostesa da, va ke wa pîlotî ra vazo tenêna herbî şêro. Ma ke nîya zê qesa giran şêrîme, asmêna ancax Seul der îme. Çêneke şîye ver, pîlotî ra mesaj û selamê mi rusna. A game de pîlotê ma kuya pedalê gazî, bîyîme herbî. A xafil de ju rindeka delale nîya zê tîjî ame nêzdîye mi, huye va ke “Xorto delal, wîskîyê to qedîyo, juyê to rê bihêrînî, juyê kî xo rê”. Henî leyê mi de pay ra vinite. Wazeno ke vajîne ti sare û çimanê mi ser ama, ronise, hama fekê mi bîyo zuwa, vengê mi nêvejîno. Se keno nêkeno, veng-meng fekê mi de qedîyo. Mi henî araq de awe kerde xo ra, didanê xo şutî. Wîskîyê ma ame, ma nîya bardaxî kutî jubînî ra, aye va ke skoll mi kî va ke weşîya ma rê. Va ke a Norweç ra yena. Pers kerd va ke “Ti îtalyan a?” Mino ke qeseyê “weşîya ma rê” henî zê îtalyanan kerdo derg û nerm, fekê xo de çarno sikito, a semed ra henî vana. Mi va ke, nê ez kirmanc o, dewa ma de îtalyanizî çîn ê, arêyizî estê, kurêsizî estê, di û hîrê bonê balabanan estê. Ma henî xeylê qesey kerd jubînî de, wîskîyê xo qedêna, keyfê mi bî rind, vengê mi bî ra, bî wes. A game de juna hostese ameye, cênîka Norweçî ra qarîye va ke gune sima nika şêrê cayê xo, temburlans esto. Ez qarîyo, qarîyo hama mi de ar esto, prensîp esto, roştîya şoreşgeran esta, mordemo ṭal nîyîme yanî. Rozan ra kî marta heştine bîye, roza cênîkan a, nîya vengê xo nêvet. Cênîke henî mirozin şîye cayê xo, mezg û zerrîya mi kî daye ra pîya bîyî vîndî şîyî.

A saete ra nat êndî gimayena zerrîya xû ya bele nêhesneno. Nika fam kerd ke sarî raştîye de birayê jubînî yê. Sima ra hesa turbolans murbolansî kî qet nêame, hostese çimeşîyayênî kerda, a semed ra ama ma ra vato tomerlans yeno ke cênîke û ez, ma jubînî ra bibîme durî.

Se kerîne, no wîskî fekê mi de bî zuwa şî, ṭom-mom fekê mi de nêmendo. Tepîya hostesa virêne mi rê juna wîskî ard, nîya tîkmîs keno sareyê xo ser, henî xo rê mendo. Ju hermeta ḳeze durî ra dergûdila qayîtê mi kena. Se bikerî şêrîne kotî? Durî ra nîya vengê xû yê hemgênî kî kerd berz va ke, sima çi henî semt ê, sima kotî ra yê? Zerrîya mi ki tenê binê tesîrê wîskî de xafil de bîye nerme, mi va ke “Ez Dêrsim ra yo. Dewa… Ma ra çêyê Hesê Geme vanê.” Wîskî tenêna kerd war ke çêneke ameye leweyê mi de nişte ro. Ju hostesa poreşîyaye kî bêvindertis yena sona, yena sona. Her reyê kî qorrê xo ra kuna bojîyê mi. Ju nê, di nê, se kerî? Tepîya mi çêneke ra va ke “Wayê, yaxa mi caverde, ez mordemo sîyasî yo, çîyanê nîyanênan ra fam nêkeno.” Mi ke henî va aye kî zê kila sure qayîtê mi kerd, peyser û peyser şîye cayê xo.

Mi juna gepa wîskî qulutne ro, na rey kî hesar bîyo ke a hostesa poreşîyaye çimanê mi birnena. Êndî ar ra çimanê xo ca dano, dormeyê mi bî tîp û tarî. Xo ra vejîyo êndî, wîskî destê min o çep ya kî raşt der o, nêzaneno. Xafil de, seke sakil gino piro, destêde nerm nîya dosê mi ra. Henî zanenê ke ez hewn der o. Çimê xû yê çepî nîya hetê çepî ra senik kerd ra ke a wa. Se kerî, ayb o, eskera kerd ke ez kirmanc o, êndî mecbur bîyo mi çimê xo kerdî ra. Çêneke va ke, ez kirmancan zaneno, verba terorîstan zê şêrî danê pêro. Eke aye henî va, lesa mi ameye ra xo, mi xo tenêna kerd berz, vilê mi, sarê mi tenêna kerd tîk, destê mi şî porê mi, fekê mi ra tayê çekuyê kirmanckî vejîyayî, ne aye ne kî mi fam kerd. Badêna, heyecanê xo ra mi va ke, sima kamcîn aşîre ra yenê? Çêneke va ke ma koreyîz îme. Balabanan, kurêsan, alan zaneno, hama aşîra koreyijî nêzaneno. Mi va ke jokerê mi de, ju hevalê xo rê telefon rakerî. Aye va ke teyara de telefon qedexe yo. Nîya porê xo rengê şîya yo, rindek o, çimê xo qijkek ê, beno ke na semed ra dînan ra vatê koreyiz. La kore more kî nîya, vînena. Zanayîsê min ê tarîxî kî xorîn o. Mi va ke dewa ma ra xeylê kirmancî waxtê harbê Kore de sima ra alaqurtare vate, poştî de ci. Coka werteyê ma û serekê Koreya Vakurî Kîm qet rind nîyo. Kirmancî ke nêbîyêne, Kore nêbîyêne, mi va. Cênîke zaf bîye sa. A linge de taroslans reyna vejîya, a kî şîye cayê xo.

Peyê cû, mi sareyê xo nîya tenê kerd serê balisna ke tîkê raoreşîne. Dîplomasî de mordem rew qefelîno. Yek de mordem vano qey gayo qers hewran ra pîya bireno. Hoparlorê pîlotî bî ra, vengê yeno. Ti nêvana ke pîlota na teyare kî hermete bîya. Talîyê min o şîya! Nîya vengê xo kerdo berz, duzî, dimê her çekuye de kî venge xo nîya ebe fosfor siknena. Ebe kirmanckî anons kena “Mîster Hesê Geme” vana, yanî mi ra birêz vana. Pêro makekan sareyê xo çarnayî qayîtê mi kenê. Ez kî nîya bardaxa wîskî zere de têvdano, qet îstîfê xo nêvurneno, ju qayîtê wîskîyê têvdayeyî keno, ju qayîtê bardaxe keno. Sareyê xo sikito heto çep, çayê nêzaneno, Yilmaz Guney yeno ra mi vîr. Henî dey de pîya şîyo Yumurtalik. Çeka ke mi de bîyêne, di-hîrê teneyî kerdêne ṭal. Neyse, pîlote va ke “Hesê Geme, mi vengê tu yo wes hoparlor ra hesna, ti se kena bike, bê ver hetê mi”. Se bikerî? Nika sona nêbeno, nêsona kî pîlote teyara dêm dana, kena war, ney ra tamdirlans vanê. Honde can esto teyara de, gunek a. Seweta dînan êndî tesela mi kote, bardaxa xo gurete, her sira de pardon pardon va şîyo ver. Nîya çewt qayîtê a ḳeze û koreyize keno. Eke destebera biameyêne, aye ez uza de teyara ra eştêne teber, zaf bîye çimşîyaye. Pîlote çêberê xo mi rê kerd ra, mi raver ra 33 didanê daye mordî, çimê xo kerdî cêr ke çi bivînî! Lesa cênîke yê mi ra hîrê qat a. Xizir! Dorme de honde hostesê rindekî estê, ti cayê xo ra rawurze bê îta, talîye mi kor o. Se kerî, ar û perwerdeyê ma esto, mi destê xo durî ra kerd derg va “Ma bexêr dî, pîlote xanime”. Daye ra va ke sima zof rind ramenê, eke ma de pîlotê zê sima bibîyêne, ma Dêrsim ra heta Kerkûk guretêne, nika raya Vîyana de bibîyêne. Zaf bîye sa, ma jumînî ra xatir waşt, ez şîyo cayê xo ke çimê her kesî mi der o.

Peyser peyser şîyo, ju cênîka sista bîne fekê xo kerd ra, a kî qayîtê mi kena. Henî qayîtê mi kerd, Xizir bo ez terso. Zê spîkera televîzyonê tirkan a, ê kî nîya porê xo cor de girê danê, dormeyê çimanê xo kenê şîya, dormeyê fekê xo kî sur. Henî qorenê “terorîîîîstler…” Na kî henî ya. Mi ra va ke “Hasan Bey tanimadinizmi”. Ezo feqîr, ez ke nas bikerî, înkar keno. Neyse zereyê cematî der îme, vengê xo tenê kerd barî va ke “Madam, mi sizi nas nêkerd, qusurî de nîyamedê”. Mi ke henî va, balisnaya xo û qutîya xû ya kola kut lesa mi ra, zirça “Siz de, hepimiz de Türküz, kardesiz”. Ma rejîlênî mevejîyo, mi kî be vengo nizm “Ma ez tirk nîyo, birayê mi kî çîn ê, ju waya mi esta, a kî tirkî nêzanena” va. Vana, sima tirk ê, ma bira yîme, vana, çênekanê bînan de wîskî simena qayîtê mi nêkena. Kirmanckî nêzanena, vana bira yîme. Wuyyy Xizir, canê mi bicê raxeleşîne. Ḳalikê min ê feqîrî vatêne, kamî ke to ra va ke ma mordemê jubînî yîme, ci ra durî be.

Xojî be mi bo ke hostesê zê Xizirî rese, mi ra va ke, birêz Hesen va ke, ma sima bicêrîme business class. Nîya a cênîka tirke ra xeleşîyo ra. Teyara de di cayî estê, cayê businessî yanî yê kardaran, ju kî cayê karkeran, zê sîyaset. Marks ke teyara de bibîyêne, karkerî rêxistin kerdêne pernêne serê kardaran. Nîya ez koto sinifa kardaran, keyfê miletî rind o, her ca de şîsêyê wîskî, îta de bardaxe ra nê, şîse ra danê ci. Milet qayîtê jubînî nêkeno, jubînî de qesey nêkeno. Na sinife tenêna şîye qayîlê mi, çike werdis û simitis zaf o, cayê lingan zêde r’ o, ju kî teyna nisena ro. Keyf keyfê kardaran o! Şoreşgerê Dêrsimî ma kerdîme dismenê çîyanê rindekan. Mi şîseyê xo kerd ṭal. Waxtê unîversîte ame mi vîr. Se keno nêkeno, nê teorîyî mezgê mi, zonê mi canêverdanê. Xafil de mi hostese ra va ke sima no sar çayê nîya kerdo vila, kerdo parçe? Sima ṗarekerdoẍ ê, no demokratîk nîyo! Waxto neolotîk de pêro ju sinife bîye, sumeran de ju sinife bîye. Nê qesan ser hostese ez gureto ardo cayê min o ḳan, yanî cayê karkeran. Ezo bom, mi çayê henî va, nêzaneno. Bîyo posman ke peyser amo, hama êndî bî herey. Mi sareyê xo çarna cîranê xo ra va ke “Xora hederîya mi uza de nêameye, coka amo”.

Mi ke henî va, ju amerîkanize cayê xo ra uşte ra ameye leyê mi va ke “Mîster Heso, sima raşt vanê, sima de sîmaya kirmancan esta, lesa sima derg a, burîyê sima qalind ê. Mi ra vazê, sima azeb ê?” Talîyê mi onca! Na rey kî amerîkanize vejîye sareyê mi ser. Tabî, dewe de ware de nîyîme, dugelî der îme, dîplomasî esta, globalîzm esto, werte de Trump esto, gune cêr ra bicêrîne. Dîplomasî de cêrraguretîs muhîm o. Nêzano mi çayê daye ra va ke mi mordemîye zereyê xo de kîşta, dewleta netewîye, cinsîyet-minsîyet axirî ma de çîn o. Hîrê cênîkî xo ra şîyê, minê feqîrî kî fam nêkerd ke mi çira nîya va, nêzaneno ke mi no kotî wendo. Her hal xeylê wîskî simito, her çî mezgê mi de bî têwerte. Teorîyê ḳanî mi teorîyê globalîzmî de pîya mîr kerdî. Xo be xo mi araq da, nika milet ma ra vano bîyo nerm çik o. Xo eşt tuwalet, rîyê xo şut, zimêlê xo tada, peyser amo.

Teyara ameye war, mi valîzê xo guret, şîyo siraya kontrolê pasaportan. Juyê hermete bîye, ê bînî mordemî bîyî. Mi va ez hermete ra durî şêrîne, koto siraya kontrolkeranê nêrîyan. Kontrolkera makeke destê xo kerd berz sana va ke, uza sira derg a, ti nê hetî ser bê. Ez nêşîyo, bawo! Aye kerd, mi kerd, ez nêşîyo. O ra dime polîs ame va ke, bira ti ke îta ra ranêvêrena, ma to zere nêverdanîme. Êndî araq şîyo linga mi, gonî şîya sareyê mi, ez qebul nêkeno. Di saetî tepîya serekê teyaragehî ame, mi ci rê her çî îzah kerd. Ey destê xo ra va ke, temam va ke, çêber ney rê rakerê. Mi kî henî canê xo xelesna ra.