Wexto ke qisa yena kurd û Kurdîstanî ser, ma her çî ra ver qale anê ziwanê dayîke ser û ma propogandaya qiseykerdişê “Bi Ziwanê Dayîke” kenê.

Esasê xo de kurdperwerî û welatperwerî û kurd-kurdîstanîye tena bi ziwanê dayîke qiseykerdiş nîyo. Merdim bi ziwanê dayîke qisey bikero zî, kurditî rê bes nîyo. “Kurtditî ciwîyayîş o.”

Seba ke ziwan seba mensubîyetî ûnsuro yewin o û ûnsuro sereke û yê en muhîm o, ma zor danê ziwanî û seba mensubîyetê kurdîtî ma ziwanî kenê rojeve û ma propogandaya ziwanî kenê.

Ma şaş nîyê! Rast o, eke merdim wazeno mîlîyetê xo îsbat bikero, ganî merdim her çî ra ver ziwanê xo bizano û bi ziwanê xo qisey bikero.

Eke ma vanê ma kurd ê, şerto yewin o yo ke ganî ma bi ziwanê xo, yanî bi qiseykerdişê kurdîtîya xo xo bimojnê dorûverê xo. Ma lazim o ke ciwîyayîşê xo yê rojane de bi ziwanê dayîka xo qisey bikerê. Lazim o ke qiseykerdişê kurdîtî ma rê bibo refleks û her ca de, her warî de bê ziwanê dayîka xo ziwanêko bîn qisey nêkerê.

Ziwanê dayîke ruh o

Na mesela her fersend û her wextî de bêro vatiş zî, heqê xo esto. Ziwanê dayîke ruh o. Eke merdim yew sanîye zî nê ruhî caverdo, merdim mireno şino. Keso/a ke vajo/a “ez kurd a”, mecbur o/a ke bi ziwanê dayîka xo ronişo û werizo.

Labelê merdim şerto yewin bîyaro ca zî bes nîyo. Keso/a ke vano/a “ez kurd a”, lazim o bi kurdkî biciwîyo. Belê, gere merdim bi ziwanê dayîka xo qisey bikero, la ganî merdim şertanê bînan zî bîyaro ca. Çunke mensubîyet tena ziwan nîyo. Seke mi cor de zî va, ziwan şerto yewin o. Labelê ziwan bi sereyê xo tena qîm nêkeno, bes nêkeno.

Mensubîyetîye kîşta ziwanî de kultur o zî. Lazim o ke merdim goreyê kulturê xo zî biciwîyo.

Ewro ma kurdî, xusûsen zî ma kurdê vakurî, bi her awayê xo asimîle bîyê. Ma ziwanê xo ra holêr bi ziwanê tirkî zanenê û bi ziwanê dayîka tirkan qisey kenê. Ma ewnîyenê tirkan ra, ê senî ciwîyenê ma zî sey înan ciwîyenê. Ma ewnîyenê kinc û bergê înan ra, ma kinc û bergê înan texlît kenê û danê xo ra. Ma ewnîyenê gijikê înan, ra ma gijikê xo sey gijikê înan qesnenê. Ma ewnîyenê werdê înan ra, ma werdê sey werdanê înan anê sifreyê xo ser û ma hefelîyenê ser wenê. Ma ewnîyenê govenda înan ra, ma fek govenda xo ra veradanê û ma “çiftetelîya” înan kay kenê. Ma goştarîya deyîranê înan kenê û ma bi deyîranê înan keyfweşîya xo yan zî derdê xo ra deşarj benê. Hende dengbêjê ma estê, hende deyîrê ma yê rindekî estê, la ma bi deyîranê şarêko bîn wextê xo vîyarnenê. Ma ewnîyenê radyo û televîzîyonê înan ra, ma fek radyo û televîzîyonê xo ra fek veradanê, ma ewnîyenê radyo û televîzîyonê înan ra û ma programê înan ê “Ewlenîyorum” î ûsn. temaşe kenê…

Hende deyîrê ma yê rindekî estê, la ma bi deyîranê şarêko bîn wextê xo vîyarnenê

Belkî mi cor de zî nuşto, ziwan rukno verên o ke mensubîyetî, yanî aîdîyetî îsbat keno. Labelê kîşta ziwanî de ganî merdim şertanê bînan zî bîyaro ca. Ganî merdim tarîxê xo bizano. Ganî merdim kulturê xo bizano. Goreyê kultur û tarîxê xo zî biciwîyo.

Ez wazena bi yew nimuneyê tarîxî yê nê temayî îsbat bikerî: Qasim Beg pîyê Ekrem Cemîl Paşayî yo. Ekrem Cemîl Paşa şenikîya xo de we û tutanê Cemîl Paşayî yê bînan hamnanî şînê dewa xo Enbar (Çemê Enbarê). Uca hamnanîya înan bîye. Pîyê ey Qasim Beg zî ge-ge şînê înan het. Ekrem Cemîl Paşa kitabê xo yê ke hetê weşanxaneyê Bîrî ra weşanîyayo “Kurtejîyana Min” de vano: “Qasim Beg tu wext derheqê kurdewarî de ders nêdayo ma. O pedagog tena bi şeklê destan û bi çîyê vera çiman têgêrayîşê mîlî motêne ma. Bi şeklêko gone, bi govenda ma û deyîranê ma hîsê tutan/qecekan yê mîlî berz kerdênê.”

Zaf rey şarê ma vano: “Heyra, ma se kerê, ma kenê nêkenê şenikê ma ziwanê ma nêmusenê.” Merdim bicehdno şenikê merdimî musenê! La tenê cehdnayîşê ziwanî kurdîtî nîya. Lazim o her kurd keyeyê xo de, dormeyê xo de goreyê kurdîtî biciwîyo. Mesela, her kurd eşkeno govende bimusno û bimojno şenikanê xo. Her kurd eşkeno keyeyê xo de televîzîyonê kurdan akero, eşkeno deyîranê kurdkî bigoştaro, eşkeno şenikanê xo rê kincanê kurdan biherîno. Eşkeno werdê kurdan bido werdiş û bido heskerdiş ûsn…

Lazim o her kurd keyeyê xo de, dormeyê xo de goreyê kurdîtî biciwîyo

Nuşteyo peyênKurdkîya rebene rut mekerê!
Nuşteyo verênMuxtaro lo muxtaro
Mehmud Nêşite
Mehmud Nêşite 1945 de dewa Xosorî, qezaya Licê, bajarê Dîyarbekirî de ameyo dinya. 1963 de bî mamoste. Hîris serrî tayê bajaranê Tirkîya û Kurdîstanî de mamostayîye kerde. 1994 de teqawut bî. Serra 1980 de surgun bî, dima reyna Dîyarbekir de ciwîya. Bi kirmanckî hîkaye, kitab û meqaleyan nuşt û endamê Grûba Xebate ya Vateyî bî. Mehmud Nêşite 2022 de şî heqîya xo.

2 ŞÎROVEYÎ

  1. Peyniyede merdim besebikeroke vazo, be dewlete netewi heyate Kurdan nebeno. Problem dikade niyo ke PKK dewlete Kurdan yani heyate Kurdi nevazeno. Koka asimilasyon und problem bine ney de nimiteyo.

  2. Yew vatena kurmanca esta vanî:
    Ez dibém hırçın, ew dibéje réç.
    Yan zî bitirkî ma vacî
    Gelin oynamasını bilmiyor, yerim dar diyor.

CEWAB BIDE

Keremê xo ra şîroveyê xo binuse
Keremê xo ra nameyê xo binuse