Kirmanckî de nameyê tayê vaşanê yabanî – III – Dogan Munzuroglu

• Şîrmok. Çeşîtêde şîrî yo. Hêgayanê bozan de wisarî, vore ra tepîya, zîl dano. Kokê xo zê şîrî yo. Hebê şîr ra hurdî yo. Boya xo zê şîrî ya. Wisar ke ame, malî ke şîy çêrayê, şitê malî ra boya şîrmokî yena. Tayê cayan de şîrmok kenê werteyê pendîrî.
• Tarrê Verekan. Mabênê hêgayan de, tuman de beno. Tarrê xo werîno. Çîçega xo zê pencikê pisîngan kena ya.
• Tarro Sûr. Bostanan de, serê zibilan de, mabênê ekinî de beno. Kokê xo zê surela yo, o rî ra ci ra tarro sûr vanê. Tarrê xo weş o. Ronê malî de tev dîno. Hakan kenê ver de, ron de tev danê.
• Tarro gilizingin. Tayê cayan de ci ra “silmastik” vanê. Tirkî de ci ra “semizotu” vanê. Herd ra temeqay, beno derg. Gilizinga (malejkê) xo esta. Kal werdena xo kî, potena xo kî weş a. Mabênê bostanan de, werteyê ekinî de, cayanê ramiteyan de beno.
• Telî. Telî vaşêde derzênin o. Derzênê xo şonê însanî ra. Çeşîtê telîyan zaf ê. Çeşîtê ju ra telîyo beloq vanê. Çeşîtêde bîn ra telîyo sipî vanê. Herdê Dêrsimî de hîrê-çar çeşîtî telî estê.
• Tirsike. Tirkî de ci ra “kuzukulağı” vanê. Tahmê xo tirş o. Cayanê awikinan de, nîrê xo ge-ge qulacê beno derg. Purê xo zê goşanê verekan o.
• Tirsika gowan. Naye kî zê tirsika bîn a. Hama yê naye tahmê xo tirş nîyo. Yaban de, heme cayan de bena.
• Tîrkimol.
• Varacuxe. Werteyê hêgayan de bena. Bingeyê xo qeyîm o. Cayanê ramiteyan ra zaf hes kena. Hêgayan de kî zaf bîyê, ekîn birnena. Dewicî ci ra qet hes nêkenê. Kokê xo zaf ristim o (azxun o). Tirkî de ci ra “ayrık otu” vanê. Zê genim bena derg. Malî (naxirî) ke varacuxê zaf werde, maseno, tasele beno mireno. Verî de, duyanê deşte de zaf mal varacuxe ra merdêne.
• Vaşo boyin. Mabênê hêgayan de, tuman de beno. Purê xo zê hînt kenevirî yo. Zaf boya xo pîs a.
• Vaşê milçikan. Cunan de, hêgayanê bozan de beno. Zê sabun kopir dano. Temeqîno herdî ra, henî beno derg. Ci ra sabunê milçîkan vanê.
• Vaşê kekan.
  Tirkî dê ci ra “papatya” vanê. Çiçeganê sipî û çeqeran kena ya.
• Vaşê verrojî. Tirkî de “ebe gömeci” vanê. Nêweşîyan rê rind o. Zê qivzanî kunê ci. Bostanan de, cunan de, hêgayanê bozan de beno. Purê xo zê tirsike perpanin û kovikin o. Zê cunîge beno ya.
• Vaşê zezeskî. Çîçegê xo wisarî çeqer kenê ya. Nîrê xo dutkin o. Zaf derg nêbeno. Hende vîcoyê-di vîcoyî beno derg. Toximê xo zê cunige beno ya, tenê ke va ame, perreno ra şono. Tayê cayan de ci ra “pisînge” vanê. Tirkî de ci ra “hindiba otu” vanê.
• Wenca. Tirkî de ci ra “yonca” vanê. Ez vano, nameyê wenca werdene ra ameyo. Herdê Dêrsimî de zaf çeşît wenca esta. Wencaya ke yaban de bena, malî kî a zaf werde, maseno. Ver de, îlacî çin bîy, naxirî wenca werdêne masayêne, bacîyayêne merdêne. Çêyî kutêne tenge.
• Wenca kesan. Na wenca hîrê pelgin a. Herd ra zê wencaya bîne zaf derge nêbena. Kesî (kesike) na wenca ra zaf hes kenê, o rî ra ci ra “wenca kesû / wencaya kesan” vata.
• Veyvike.
  Tirkî de ci ra “gelincik” vanê. Çîçegê xo raver zê veyvike pîşta yê, têrapîşta yê, o rî ra ci ra veyvike vane. Çîçegê xo zêdêrî sûr ê.
• Xasxasik. Vaşêde çîçega sûr o. Nika êndî herdê Dêrsimî de zê verênî zaf nêbeno. Birîyo. Degmê însanî raştê ci nêno. Kokimî vanê, dendikê xasxasikî ronin bîy, werînê. Aye ra miletî kokê xasxasikî ard. Texmînê mi, nameyê “haşhaş”î uca ra amo. Bî kî qert, dendikan werte de “xasxas” veng vetêne. O rî ra ci ra xasxasik vatêne. Nê serranê peyênan de dewe kî dewlete veşnaye, ê dewan de xasxasik zêdîyayo.
• Xiloke (Xuloke). Hêgayan de bena. Werteyê geniman de bena. Juyê kî xozanan de benê. Wisar ke ame, binê vore ra sifte xilokî vecînê. Donxizî (xonzî) xilokan ra zaf hes kenê. Firna xo fînê pira, binê herdî ra vecenê. Wisarî, domanan daranê koçenê malî ra selpik viraştêne. Cow ke purê xulokan vecîyayo, uca de selpik fîtêne herd ra, xulokî vetêne. Binê herdî de zê patesanê qickekan xulokî benê. Ma domanan ê xilokî vetêne, tolê ser de kerdêne, werdêne. Ma kî selpik fîtêne herd ra, domananê dormeyî ra vatêne, “Lo, veng mevecêre, malkî xulokû benê.” Ê kî zor nêberdêne ci, xulokê qurifîyayêne. Ma vatênê, “Lo, sima qeşî kerd, malkan xuloke berde.” Wisarî keyfê domanan be xulokan zaf o.
• Xilorîge. Werteyê geniman de bena. Piroşîna geniman ro. Tenê xo şîya yo. Zê fîkî yo, fîkî ra daha şîya yo. Tahmê xo tal o.
• Zazik. Vaşêde yabanî yo. Derheqê nê vaşî de zaf taba nêheşîyayo pê.
• Zenbul. Tirkî de ci ra “kekik” vanê. Koyan de, yaban de, cayanê kirran de beno. Cayanê çinitan de nêbeno. Boya xo weş a. Tayê cayan de kenê werteyê bicika şîre (zervet).
• Zirke. Vaşêde çeqer o. Mabênê wencayan de beno.
• Zorîg. Vaşêde telîyin o. Hona kî soyîyo, ser de kenê, wenê. Tayê cayan de ci ra “kenger nêbî” vanê. Tayê cayan de ci ra “zilbendik” vanê.

Dogan Munzuroglu