Yunanîstan û Spanya ra tepîya nika welatêde bîn ê Yewîya Ewropa (YE) kot krîzo giran ê deynan: Îrlanda. Nika bellî yo ke Îrlanda eksê vatenanê verênan ê wezîrê fînsanî muhtacê deynan a û bi (ebe) xo besenêkena krîz ra bivejîyo.
Eslê xo de serra 1990 ra tepîya her çî rind şîyêne. Erja dayîreyan werteyê des serran de hîrê qatî zêdîyay, milet her serre zêde çîy-mîy herinay û dewlemendîya fînanskî bîya girse. Problem o bî ke îrlandayijî jê (sey) spanyolan kredî û deyn ra gureyaybîy. Wexto ke serranê 2008 û 2009 de krîzê bankayan da ekonomîya dinya ro, Îrlanda kî tengasîye de mende. Di serran ra bakayê Îrlanda çetinîye ancenê (oncenê) û nêşîkînê faîzanê deynanê xo peyser biderê. Mesela emlakan de bankayî nika mecbur manenê ê banê (bonê) ke deynan ra amey herînayene, bi zor bicêrê. Nê emlakî zaf zor yenê rotene û henî depoyê bankayan de manenê. Bitaybetî bankaya “Anglo Irish Bank” karê îpotekan de dorê 20 mîlyarî Euroyî kerdî vîndî.
Seba ke Îrlanda besenêkena duştê nê krîsî de bivejîyo, gerek YE û IMF ra deynan bicêro. Pisporan ra gore Îrlanda rê tewr tay 85 mîlyarî Euroyî lazim ê. Seba ke ê deynan bicêro, Îrlanda nika butçeyê dewlete kena rast û wazena çar serran de 15 mîlyarî Euroyî tesarûf bikero. No taw de Europa de fonê raxelesnayîşê welatanê Ewropa munaqeşe beno. Welatê dewletî û hêzdarî jê (sey) Almanya duştê fonêde nîyanên ê, labelê îhtîcayê welatanê ke krîz der ê, jê (sey) Spanya, Portugal, Yunanîstan û Îrlanda, girs o. Semedê krîzê deynan a Îrlanda ra kî Euro erja xo duştê Dollarî de bi 8 Centî kerde vîndî.
Durume Iralnda honde rind niyo tae ekonomist wane,Yunanistan, İrlanda, Portekiz ve İspanya ra tepiya sira yena Kibris(hete Rum`u).Ekonomist Symeon Matsis wano Dewleta Kibris 6 milyar Euro kute zere.Kibris te % 30 perey Turist u Emlak`ra yeno.Par % 1,7 hewe perey kute Kibris.Ez hen zonenke na kapitalistu na dina kene xirawin sone,peniya na dina rind neasena.