Têwertekewtişê dinyaya ekonomî û fînansî serra 2012 de kî dewam kerd. Tesîrê krîzê xorîn ê serranê 2008-2009 serra verêne de kî xo musna ra ci. Sebebê ters û bêewleyîye ra xeylê sermayedaran hesabê xo yê banka û serê zerrnî de vindernay, herînayîşê banan kî dewam bî. Bitaybetî erja bananê Almanya, Îngilîstan û welatanê bînan ê Ewropa rind bîye berz. Aksîyonerê qijkekî perranê xo borsa ra dûrî nîya xebitnay.

Duştê aksîyoneranê qijkekan de sermayadarê girsî a serre kapîtalê xo game bi game ard borsa û xeylê parî, yanî hîseyî herînay. Serra 2012 de îndeksê borsayanê dinya bi hûmara rekorî bîy berz. Zerrn û sermayegozarîyê bi mudetê kilmî seba hîsedaranê girsan endî erja xo kerde vîndî. Mordem besekeno vajo, keso ke serra 2012 de pereyê xo kerd kaxita xeternake, înan xelat û serkewtene dîy. A serre tewr rind senedê fîrmayan wayîranê xo rê kar ard, ney ra tepîya herînayîşê banan. Îndeksê borsaya almane DAX 2012 de 35% bî berz. Binê nê berzbîyayîşî de vilakerdişê kapîtalê aksîyoneran girsan hetê hîse û remayîşê kapîtalî welatan jê Yunanîstan, Spanya û welatanê ereban ra hetê Almanya, Îngilîstan ya kî DYA estê. Semedê remayîşê kapîtalî, krîzê ekonomî û polîtîka ra, erja banan Almanya û Îngilîstan de bîy sûr.

Zerrnî tempoyê xo serra 2012 de kerd vîndî. Duştê herînayîşê zerrnî hetê sermeyadaranê qijkekan ra, sermayegozaran poştîya xo zerrnî ra çarna û serra 2012 de zerrn rot. Erja zerrnî serra 2012 de 2000 Dollar ra gine 1700 Dollaran ro. Labelê mordem besekeno vajo, zerrn hona trendê xo yo devacorî wextêde derg de hona terk nêkerdo. Beno ke semedê herînayîşê zerrnî yê welatan sey Çîn erja zerrnî onca bibero sîndorê 2000 Dollarî.

Serra 2012 de binê tesîrê tersê krîze ekonomî û dovîzê Euroyî de nê tersî enflasyon de kî bellî bîy. Xeylê kesî sebebê tersê enflasyonî ra ban, sened û zerrn herînay.

Heto bîn ra kî şarê ke heta nika serê standardê berzî yê cuya xo de ciwîyay, duştê krîzê ekonomî de înan standardê xo zor-zarûrî vurna. Ramitişê heyatî bi deyn û rotişê dewlemendîya ekonomîke serranê 2010 ra tepîya nêgureya. Estonya, Letonya, Yunanîstan, Ûkranya, Macarîstan, Spanya xeylê serrî bi dewlemendîya deynê teberî ra xo îdare kerd, serra 2012 de kî mecbur bîy ke standardê heyatê xo bivurnê. No semed ra reformê ekonomîyê herbî bi protestoyanê giranan heyatê ê welatan ardîbî binê tesîrê xo. Para bêkarîye nê welatan de 2012 de onca bîye berz: Spanya û Yunanîstan de na hûmare 25% ra bîyê zêde.

Henî aseno ke Almanya Yewîya Ewropa ra hona nêtexilîya û seba naye her çî keno feda. Ewropa ya ke bi problemanê xoyê zerreyî wextê xo serra verêne de vîyarna, DYA serra 2012 de hukmatê xo teze kerd û ekonomîya xo kî game bi game berde raya xo. Ewropa seba yewbîyayîsê xo 2012 de onca xeylê pere xerc kerd, feqet problemê muhîmî hîna hel nêbîy.

Serra 2012 de borsa û marketê banan xo krîz ra xelesna, ê sermayegozarê girs ê serra 2012 bîy.

CEWAB BIDE

Keremê xo ra şîroveyê xo binuse
Keremê xo ra nameyê xo binuse