22. – 25. gulane de 28 welatanê Yewîya Ewropa (YE) de weçînitişo 8. yê parlamentoyê YE ame kerdene. Pêro pîya 28 welatan ra 400 mîlyonî weçînitoxan 751 wekîlê YE çînitî we. Labelê emser tena 43,09 % yê ewropayijan beşdarê weçînitişî bîy.
Partîyê ke her welat de yenê weçînitene, parlamentoyê YE de goreyê îdeolojîya sîyasetê xo grûbanê meclîsî yê cîya-cîyayan de kom benê. Netîceyo neresmî ra gore Partîya Şarî ya Ewropa (PŞE / EPP) 213 kursîyî girewtî, yanî bi 28,4 % grûba tewr hêzdar a. Dîyine Grûba Sosyaldemokratan S&D bi 25,8 % (191 kursîyî) ameye. Îttîfaqê Lîberalan ALDE bi 8,5 % keskan (6,9 %) û muhafezekaran (6,1 %) ra zêde rayî girewtî. Yewîya Çepgiran GUE/NGL kî 5,6 % yê rayan xo rê girewtî.
No weçînitiş de balkêş o ke pêro pîya partîyê rastgirî ke rexneyê YE kenê, zaf rayî girewtî. Nê 19 % yê rayan girewtî. Fransa de mesela partîya Front Nationalî (Cebheyo Neteweyî) bi 25 % partîya tewr hêzdare bîye. Brîtanya de partîya rastgire UKIP 27 % girewt, Danîmarka de Partîya Şarî zafêrîya rayan dîye. Almanya û Awusturya de kî hûmara partîyanê antî-Ewropa zêde bîye.
Duştê naye de Spanya û Yunanîstan de partîyê çepgirî verên amey. Yewîya new partîyanê çepgiranê radîkalan SYRIZA Yunanîstan de bi 27 % sey partîya tewr pête weçînitiş ra vejîyaya – muhafezekaran ra ver. Spanya de kî îttîfaqê Yewîya Çepgiran û Keskanê Katalonya çar kursîyî zêde girewtî û nîya şeş wekîlan rusneno parlamento.
Front National netewi ney nejadperesto, ney ke sima rast kere rind beno.
Hetebinra fikre mira gore caye muhfazakar “konzervativ” caye ittifakik misal “hemkariye” yaki cekuye bin bixebitne. Ziwane xo honde ke tirki u erebki ra dur bicerime hen rindo. Taye cekuyi mordem besekeno ke ziwane xora, taye perski ra tayek ingilizki ra bicero.
Zof spas.