DêrsimInfo (DI): Bira Zelemele, xo ma rê dana naskerdene? Kotî ra yena, Dêrsim de çend serrî vindeta? Kotî nisena ro?
ZeleMele (ZM): Bîyayîsê mi ra nat mi ra Mehmet Alî vajîyo. Ez serra 1975 de Dêrsim de dewa Seyînû de amo dina. Bîyayîsê xo ra hata 1993î, çaxo ke mi mektebo berz ra Eskîşehir de sifte kerd, hertim Dêrsim de bîyo. 1993 ra nat kî her daîm serre de di-hîrê reyî son yen. 1993 ra hata 1999 serba mektebî Eskîşehir de bîyo, 1999 ra hata 2003î serba muzîk û kar Estemol (Îstanbul) de bîyo û 2003 ra nat kî Almanya der o.
DI: Keremê xo ra ma rê tenê karîyerê xo yê muzîkî ser o qal bike…
ZM: Domonênîya xo ra nat ez lawikû van. 1992ûn de mi dest kerd ci, zonê xo bimusîne. O waxt mi qerar da ke gerek ke no zon ra ez lawikûnê xo vajî ke domonû rê hewes bo, sewda bo. 1999 de mi vengê xo kerd ZeleMele. ZeleMele ju vengdayîs o, vengdayîsê xoserbîyene, ZeleMele ju zirçayîs o, zirçayîsê hasarkerdene, ZeleMele ju dawet a, însanîye rê, aştîye rê, têduştîye rê. ZeleMele ju ra wa. Na raye de hîrê çêberî estê. Çêbero juyen o bî ke qomê xo hasar kerî ke no zon esto û no zon ra kî muzîk yeno viraştene. O rîwal ra mi hîrê albumê xuyê virênî teyna zonê ma de viraştî. Çêbero dîyin kî nika mi kerd qawus, gerek ke vengê xo û zonê xo qomûnê bînû rê kî biderî naskerdene. O rîwal ra na albume de kî tirkî û kirdaskî tey esto. Çêbero hîrêyin ra nika nêvan. Gerek ke raya na çêberî hata peynîye şêrî.
DI: Albuma toya newîye “Dêsû ra Doy’m” (dêsan ra doyîm/ohêm) a. Ti şîkîna albume ser o se vaje?
ZM: “Dêsû ra Doy’m”… Sarê her keşî de dêşî estê. Nê dêşî îdeolojîyû ardê pêser. Kesî ke fikirîya ya kî qerar da, şindorê nê dêsû ra doyîm nêsono. Zonê ma ra mi hîrê albumî vetî, hama vengê mi dêsû ra doyîm nêşi. Çike teyna zonê ma bî. O rîwal ra mi zonê qomûnê bînû ra kî lawikî vatî. Henî guman ken ke vengê mi ta dêsû ra vêreno doyîm.
Tam hîrê serrî bîy temam ke ez na albume ser o gureyen. Siftekerdene ra hata Dêsû ra Doy’m mi çar reyî repertuar vurna. Hama henî îman ken ke emegê çarî bî uwê hêgayî, uwe da û hêga roya.
DI: Albume no çax vejîyaya.
ZM: Albuma newîye 11ê hamnona virêne (hezîrane) de vejîya. Tirkîya de hona karê burokrasî esto. Hama nêjdî de Tirkîya de kî yena vîtrînû ser.
DI: Çîyo newe yê na albume çik o?
ZM: En sifte tirkî û kirdaskî newe yo. Ez zan, tayê gosdarî no rîwal ra mi lom kenê. Hama seke mi va, na ju raye hona nêqedîya, gerek ke na raye hata peyî şêrî ke çêbero peyên rakerî. Zobîna kî tayê muzîkê popî newe yo. Û hetê manewî ra kî helmê xo newe yo.
DI: To va, na albume de kilamê tirkî kî estê. To rew ra tena bi (ebe) kirmanckî vatêne, nika çi vurîya?
ZM: Mi va, no çêbero dîyin o û na raye de tayê çîyê xeribî kî tey estê û hona kî vejînê. Gerek ke na raye hata peyî şêrî. Ez teyna muzîk nêvirazen, îta de ju polîtîkaya mi kî esta. Nika qeseykerdena mi tenê eskera nîya, hama gerek ke tayê çîyî dizdîye bimanê. Sir eskera mebo.
DI: Ti kamcîn kilama na albume rê klîb dana antene?
ZM: No çîyêde zor o. Ez kî hona nêzan kamjî lawike rê klîbê bioncî. Goreyê mi pêro lawikê na albume layiqê klîbî yê.
DI: Wendoxê ma albuma to kotî besekenê biherînê?
ZM: Dikanû ra pers kerê, keso ke dikan de nêdî, şîkîno ebe e-maîl biwazo. Nika teknîk xeylê raver şî. Serba waştena ebe e-maîl zelemele@hotmail.de rê ju e-maîl birusno, uza dostê ma ci rê bene eleqedar.
DI: Beno ke tayê wendoxê ma yew (ju) albume bi îmza ya kî otogramê to wazenê biherînê, no kî mumkun o?
ZM: Ya, çîyêde henên kî mumkun o. Keso ke ebe îmza wazeno, aye e-maîl de bellî bikero, ci rê henî ruşîno.
DI: Ti muzîkê ziwanê (zonê) ma çiturî vînena?
ZM: Zonê ma êndî lawikû de mendo. Û Xizir dost û olvozû ra rajî bo ke wuştî ra dest kerd ci ke no zon de lawikî vatî. Ebe lawikû, ebe muzîkî zonê ma nê serrûnê peyênû de oncîya tenê fekê qomî de ca guret, belkî tek-tek cêncî zer kerd ke musay. Goreyê bê dezgehû, bê perû, bê bazarî oncîya kî zaf muzîkêde hewl ame werte.Yê ma ne dewleta ma wa, ne dezgehê ma estê ke poştî biderê, ne kî qulê ma ra kes sponsorîye keno. Oncîya kî ebe no hal muzîkê nê zonî xeylê raver şî. Xizir dost û omedû ra rajî bo.
DI: To ra gore problemê girsî yê deyîrbazanê kirmancan çik ê?
ZM: Çîyê ke mi nika mordî, nê problemê senatkarûnê kirmancûn ê. 1. Fînans, 2. Kêmasîya organîzasyon û dezgehûnê fînansî, 3. Bazarê nê zonî çin o, 4. Hona no zon dizdîya serrû de tomet o. Belkî kaxite ser eskera o, hama hona qafikû de no zon tomet o. Nê problemê deyîrbazê kirmancûn ê.
DI: Ti kî zanena ke ziwanê ma game bi game beno vîndî, gerek ke ma vera no vîndîbîyayîşî de se bikerîme?
ZM: Ju zon ke qesey nêbî, werte ra darîno we. Eke henî yo, qesey bike. O qeseykerdene de. Yanî domonê xo salix de ke no zon vîndî mebo. Ju zon çayê nêno qeseykerdene? Key ke o zon goreyê bazarî û sosyalî de cayê xo kerd vîndî, êndî kes nêonceno. Coka gune ma no zon rê ju gorre pê sanîme. No çik o? Gune ma no zon Înternet de binuşnîme, lawikû vajîme, fîlmû biçarnîme, kitabû, kovarû çap bikerîme, televîzyon ronîme. Heto bîn ra kî ma gune sewûnê sanikû virajîme, rozûnê mucilîya zonî virajîme û domonû rê bonê kayî virajîme, domonî bêrê hem no zon bimusê hem kî kay bikerê. To ke ju domonî rê no zon salix da, qiz bin de no zon omrê xo, honde omrê yê domonî beno derg.
DI: Çekuya (kelîmeya) “Dêrsimî” to ra se vano?
ZM: Dêrsim hardê şêrûn o, Dêrsim şêrû rê xan o, însanîye ke ju leye wa, Dêrsim hardê a leye wo. Dêrsim nika talan o, her kesî nameyê Dêrsimî no be xo fek, çîyê vano. Hama Dêrsim san o. Şêrû rê xan o. Yanî goreyê mi ju may û pîyê dêrsimijî ra bîyene ya kî Dêrsim de dina ameyene ya kî her daîm ebe fekê Dêrsimî goynayene de qet manaya xo çin a. O yo ke raştî raya însanîye der a, bêbextîye rê çok ro nênano, o yo ke neçarî û bêkeşî sevekneno, o yo ke heqîye rameno, dêsimiz o wo. Qet yunan bo, qet almankî qesey bikero, qet şêro camîye ya kî kîlise, ferq nêkeno.
DI: E, projeyê toyê bînî çik ê?
ZM: Projeyî estê. Yanî proje çîyo ke tam qerar dîyo ci û amo fekê siftekerdene wa. Tayê karê minê nîyanênî kî estê. Hama înû ra muhîm çîyêde bînî estê. Vajîme ke tim senetkarê Dêrsimî bêre têlewe pîya ju albume vezê, ya kî ju turneva de konserû biçarnê. No goreyê mi zaf muhîm o. Ya kî Dêrsim de ju bonê kultur, senat û muzîkî virajîyo. Karê bînî yê mi çim de karêde ferdî yê.
DI: Ti wendoxanê ma ra û goşdaranê xo ra peynîye de se vana?
ZM: Her kes ebe roştîya Xizirî qisey bikero, bifikirîyo. Xizir roştî ya. Roştîya ke însonî sas nêkena, însonî nêxeletnena. O waxt her ca beno cenet. Zaf sa bê, wes û war bê. Şêro dest ro reso.
