CHP ne reng, ne kî vengê kurdan o

Destê Edîtorî ra

Di serrî raver partîya CHP fikrêumûmîya Tirkîya ra gore elewî û kurdî kerdîbî vîndî, çike Oymenî heqeratêde girs ro dêrsimijan kerdîbî. O taw xeylê kurdê dêrsimijî CHP ra îstîfa kerdîbî. Naye ser o Kiliçdaroglu ame serê CHP, elewî û dêrsimijî ancîya (onca) kayê CHP de xapîyay û ewro reyna şansê CHP Dêrsim de rind aseno.

Na partîye 1921 ra nat destbera xo ra çi ke ame, kerd ke kurdî bêrê asîmîle kerdene. Wextê na partîye de xeylê qetlîam û terteleyî amey viraştene. Çi heyf o ke tayê dêrsimijî hîna na partî ra nêvişînê. Kamer Genç merdim (mordem) fehm keno, labelê ju (yew) merdim (mordem) ke derheqê terteleyê Dêrsimî de nuşto, çitur kuno partîyade asîmîlasyonkare û uca (uza) de sîyaset virazeno? Juyê (yew) ke bi mantiq bifikrîyo, peynîya ci de ancîya (onca) xapênayîş esto.

Tarîx de nimûnyê şarê ke dest dano partîya dewlete ke o raver ra qir kerdo û asîmîle kerdo, zaf tay o. Şaro kurd, bitaybetî Dêrsim, Wan, Muş, Entep, Amed, Colemêrg, Agirî û Qers de reyê xo daybî CHP. Wan, Muş, Amed, Colemêrg, Agirî û Qers de çaxê CHP êndî qedîya. Şuûro neteweyî yê şarî ê cayan de êndî henî bîyo xirt ke ê seba heqanê xo rey danê. Înan fehm kerd ke çîyêde en muhîm o yo ke domanê înan perwerdeyê bi zonê (ziwanê) dayîke bicêrê, îtîqadê xo zonê (ziwanê) xo de bivirazê û qederê xo bi xo tayîn bikerê.

La Dêrsim de durum hîna henî nîyo. Asîmîlasyono giran, letekerdişê şuûrê neteweyî û sîyasetkarê ke sirf menfatê xo ra gureyenê, nêverdanê ke Dêrsim raya xo ra şêro. Gerek dêrsimijî na rastîye bivînê û raya xo ê partîyan ya kî namzedan biderê ke seba perwerdeyê zonê (ziwanê) xo, seba îtîqad bi zonê (ziwanê) dayîke û duştê asîmîlasyonî de sîyaset kenê.

Xeyrê CHP ya kî AKP kurdan rê çik o? Eke bîyêne, heta nika bîyêne. Mîsal, ju (yew) kurdo dêrsimij jê (sey) Kamer Genç ya kî Kemal Kiliçdaroglu ke tersenê ke xo ra vazê kurd, tersenê ke çekuya Dêrsimî bicêrê xo fek. Zonê (Ziwanê) înan tirkî ya, domanê înan xo ra vanê tirk, partî xo jê (sey) partîya tirke zanena. Fayde seba kurdan? Bellî nîyo. Projeyê ke destek danê zon (ziwan) û kulturê kurdan? Çin ê. Heta nika sirf qirkerdiş û asîlmîlasyon netîceyê sîyasetê nê partîyan bîy.

Merdim (mordem) ke biteferuat qayîtê programê CHP keno, tey vejeno ke programedê zaf muhafezekar û kanperest o, maneno ro îdeolojîya AKP. Broşurê CHP seba weçînitişê 2011 ra nimûne:

“Ma êndî kultur de asîmîlasyon ney, entegrasyon xo rê jê (sey) hedef cenîme. Kam ke wazeno zonê (ziwanê) xo bimuso, ma înan rê mektebê rakewtişî (bi tirkî) bêpere kenîme ra. Nê cayan de bitaybetî perwerdeyê çênekan (kênekan) cenîme xo ver.”

Manaya na cumle eslê xo de silayîya asîmîlasyonê sipî kena. No taw asîmîlasyon peyê çekuya “entegrasyon”î de yeno nimnayene. Kayêde kan, labelê bi termînoljîyêda newîye. CHP eşkera kerd ke perwerde bi zonê (ziwanê) dayîke mumkin nîyo, labelê kam ke wazeno zonê (ziwanê) xo bimuso… Mantiqê weçînitoxan ra gore, na partî partîyêda sosyaldemokrate nîya. Qedexekerdişê zonê (ziwanê) dayîke yê ju (yew) şarê 40 mîlyonan ne sosyal, ne kî demokrat a. No sîyaset sîyasetêde faşîzan o. “Bitaybetî perwerdeyê çênekan (kênekan)” yeno ra manaya ke asîmîlasyon ju (yew) nesl ra şêro juna (yewna) nesl. Yeno ra a mana ke zon (ziwan) bêro qedênayene.

Wadê bînî jê (sey) wedaritişê barajê 10 %, wedaritişê sîstemê qoricîyan ya kî ronayîşê fabrîkayan na rastîye nêvurnenê. Partîya ke perwerdeyê bi zonê (ziwanê) dayîke înkar keno, sîstemo kan ê asîmîlasyonî de israr keno, partîya şarî nîya, partîyade ju (yew) nijadî ya. Partîyade tirkan a.

Destekê kurdan partîyade nîyanêne rê mumkin nîyo.