Rejîsoro kirmanco dêrsimij ê dokumenterê “Çênekê (kênekê) vîndîbîyayeyî yê Dêrsimî” Kazim Gundoganî da zanayene ke çênekê (kênekê) qijê dêrsimijî serranê 1937 û 1938 de hetê eskeranê tirkan semedê asîmîlasyonî ra amey remnayene. Gundoganî 2005 ra bi nat înan de qisey kerd. Remnayîşê ê çênekan (kênekan) parçeyêde aktîf ê jenosîdê Dêrsimî bî.
Sîstematîk domanî may û pîyanê xo ra amey girewtene û amey dayene bi efsaran ke Dêrsim de wezîfe de bîyêne. Armancê nê remnayîşî Gundoganî ra gore “tirk- û sunîkerdiş” o. Domanê ke 3-4serrîya xo de may û pîyanê xo ra ameybî remnayene, ewro da-80 serrî der ê. Melumatê Gundoganî ra gore nê domanî çêyanê (keyeyanê) eskeranê tirkan de jê (sey) xizmetkaran gureyayêne, muamela xirabine dîye û eke înan kirmanckî qisey kerdêne, ceza werdêne.
Kazim Gundoganî nê kesan ra tayê bi xisimanê xo ardî têlewe. Xeylê însanê ê tawî ewro rêça xo saye kenê, xeylê dêrsimijan kî eşkera kerdo ke domanê înan 1938 de bîyê vîndî. Gundoganî vano, eke arşîvê eskerîya Tirkîya bêro rakerdene, merdim (mordem) do bivîno ke kamcîn domane ameybî dayene bi kamcîn eskerî.
