Ax û Wax Fayde Nêkeno

Zanîno ke kilam û sanikê ma de ax û wax zaf ê. Gelemperî edebîyatê ma de zî bêçareyîye û ax û waxî zaf ê. Heya, derdê ma zaf ê, coka no hal edebîyatê ma ra zî zimîno. La, tenya qal kerdene, tenya ax û wax kerdene çare nîyo. Rojeva ma dewleta tirke bi zêde kifş kena, ma zî bi zêde goreyê na rojeve tenya qal kenîme, rexne kenîme.

Ê virazenê, ma qal kenîme

Ê virazenê, ma qal kenîme. Ê kişenê, rişnenê, xirab kenê, ma tenya qal kenîme Ti vana tenya qal kerdene û ax û wax kewto para ma. Naye ra raxelesîme êndî. La seba ke ma naye ra raxelesîme, gereke ma bi xo roj û rojeva xo kifş bikîme. Seba naye zî, gereke ma ziwanê xo ra qal bikîme, binusîme, biwanîme.

Îta de reyna ma yenîme rastîye û rolê ziwanî ser o. Zaf kesî vanê ke “ziwanê ma zaf kesî fam nêkenê”. Gelo nê zaf kesî kam ê? Helbet ê qalê tirkan û êyê ke bîyê tirkî, kenê. Gelo çi muşgulatê tirkan û tirkbîyayeyan estê ke ziwanê ma fam bikerê? Seba ke nê tirkî û tirkbîyayeyî ziwanê ma fam nêkenê û nêwazenê fam bikerê, gereke ma seba xatirê înan ziwanê xo ra menusîme? Ziwanê xo memusîme? Mezanîme?

Ma xatirê ma se beno? Xemê kamî yê ke ziwanê ma û xatirê ma esto ya zî çin o? No psîkolojî û kompleksê ziwanê bandurî yo. No psîkolojî û kompleksê tirkan û tirkbîyayeyan o.

Tayê kesî zî vanê ke “ziwan ma mird nêkeno”. Ez zî înan ra vana ke “Eke derdê to tenya mirdî ya, rehet o, şo yew efendî ra bibe kole, to mird keno. Bibe xizmetkarê dewleta tirke, nan dano to. Kamîya xo, rastîya xo înkar bike, zaliman, tersonekan, neheqan bisevekne, nan danê to. Wijdanê xo biroşe, nan bore.”

“Eke derdê to tenya mirdî ya, rehet o. Wijdanê xo biroşe, nan bore.”

Şima nika fam kenê, ê kesî qey bîyê tirk? Şima nika fam kenê, ê kesî qey rastîya xo ra, kamîya xo ra, ziwanê xo ra kewtê dûrî?

Nê rojanê peyênan de mi çîyê wend û zanit ke ez reyna şaş menda. No Neşat Ertaşo ke mi zen kerd tirk o, oxro ke kurd bîyo. Hem zî tornê dengbêjê namdarê kurdan, tornê Evdalê Zeynikê yo. Memed Alî Bîrand zî rojê ke verê rî de bî, ê rojanê peynîye de dormeyê xo ra pilpilno ke vato “ez zî kurd a”. Ê Homa, Heq rehma xo piro bikero! Êndî merdê. Ma Kemal Dervîşî? Ê hîna weş ê.

Ez xo rê bêfayde ancîna seba nînan ax û wax kena, la ax û waxê nînan zî qedîyê. Axir ax û wax fayde nêkeno, rastîya xo ra dest cikerê. Kes goşdarîya ax û waxê ma nêkeno. Zaliman ra medet û meramet mewazê, şima bi xo seba rastîya xo, medet û meramet bikerê.

Waxto ke mi zanit ke Neşat Ertaş tornê Evdalê Zeynikê yo, mi xorî bi xorî reyna ax û wax kerd. La fayde nêkerd.

Welat ebe ziwan û kamîye beno rindek û azad. Bê na rastîye, pêro vate û teorîyî zur ê.

Ma vîyarte xo vîr ra mekîme, la ebe vîyarteyî mevindîme. Ne piştîya ma vîyarte ra zeleqîn vindo, ne zî ma goşdarîya tirkbîyayeyan û entelbazan bikîme. Rojeva xo karê xo ser o bixebetîme. Kam vano çi vajo, modernîye, medenîyet, ciwîyayîşo esasin, rind û rindekîye bingehê ziwan û kamîya ma ser o peyda benê. Welat ebe ziwan û kamîye beno rindek û azad. Bê na rastîye, pêro vate û teorîyî zur ê.

Êndî ne ax ne wax. Gereke ma mebîme dar û qawax.