10. Festivala Kultur û Hunerî yê Amedî de roja 05.06.2010 de meseleya elewîyan ser o yew (ju) qiseykerdiş virazîyayo. Peynîya nê qiseykerdişî de cemê bi (ebe) kirmanckî (zazakî) ame girewtene.
Modarotorîya nê qiseykerdişî cigêrayoxe Bese Aslan kerde. Rojnameger Şukrî Yildiz, nuştox Alî Koyluce û pîr Alî Aybekî qeseyê xo kerd. Pîr Alî Aybekî virênîye de qeseyê xo girewt û vat, tarîxê komare de elewîyan ser o tedayêda girse bîye.
“Elewîyan heta nika besenêkerd ke xo îfade bikerê, ters ra di pîrî heta nika nêamey têlewe. Rîyê bindestîye ra elewîyan her wext xo antê (ontê) peyser û bi ters heyatê xo dewam kerdo. Tersayîş ra elewîyan îtîqatê xo seveknayo. Hama êndî ma no ters terk bikerîme û îtîqatê xo biciwîyîme.”
Pîr Alî Aybekî kerd eşkera ke felsefeya elewîyan zaf xorîn a û vîyarteyê elewîyan tarîxêde girs o.
Nuştoxî Alî Koyluceyî kî qeseyê xo de va ke bi dogmaya yew ziwan (zon) û yew îtîqatî no sîstem wazeno ke bawerîya elewîyan xirabin bikero, biqedêno. No wexto verên de hukmat ya kî partîya CHP seba elewîyan cayê xo ra nêlewîyayêne û elewîyan hîna heqê xo nêgirewto.
Tepîya pîr û rayberê kirmancî ke şaristananê Tirkîya ra ameybî Amed, cewabê persan dayo. Naye de ame ziwan ke pêserameyîşê elewîyanê kirmancan çîyêde zaf muhîm o.
Aye ra dima Amed de cemo verên bi kirmanckî ame girewtene. No cem hetê pîrê ocaxê axucanê Malatya, Pîr Alî Aybekî ra, ame girewtene. Dêrsimî ra ocaxê Seyîd Sabunî ra Hesen Kilavuz, Sêwas ra ocaxê Uşen Awdalî ra Uşen Gazîmetîn, Adiyaman ra ocaxe kurêşan ra Pîr Garîp Bozkurt, Mereş ra ocaxê Sînîllî ra Pîr Mehmet Yuksel, Pîr Tacîm Bakir, Pîr Alî Ekber Bakir, Pîr Hasan Baykut û Pîr Baki Bakîr kî no cem de amey têlewe.
