Kurdanê Kurdîstanê Başûrî duştê emrê hukmatê Bexdadî de ke ci ra gore dayîreyanê resmîyan ra alaya Kurdîstanî wedarîyo, protesto kerd. Bitaybetî şaristanê Xaneqînî de protestoyî giran vêrdî da. Tayê rojnameyan ra gore şaristanê Baquba de hetta ju (yew) protestokerdoxî xo bi benzîn ra veşna û giran dirbetin ame berdene bi nêweşxane.
Hewteyê ra ver serekwezîrê Îraqî Nurî al-Malîkî emr daybî ke teberê Mintiqaya Xoser a Kurdîstanî de pêro dayîreyanê resmîyan ra alaya kurdan bêro wedaritene. Heta nika xebitnayîşê alaya kurde hetê dayîreyanê resmîyan ra teswîp bîyo. Ala kî xeylê cayanê teberê mintiqaya hukmatê Kurdîstanê Başûrî de ameya darde kerdene, bitaybetî şaristananê kurdan de ke heta nika resmî parçeyê Mintiqaya Xoser a Kurdîstanî nîyê. Alaya Kurdîstanî alaya resmî ya Mintiqaya Xoser a Kurdîstanî ya. Aye ra kî dot zafane jê (sey) alayêda pêro kurdan yena dîyene.
Bi se hezaran kurdî teberê Mintiqaya Xoser a Kurdîstanî de ciwîyenê, tayê şaristanan de, jê (sey) Xaneqîn, kurdî kî zafêrîya nufûsî cênê. Coka xeylê kurdan Qezaya Dîyala Xaneqîn de duştê qerarê serekwezîr Nurî al-Malîkî de protesto kerd û di saetî kuçeyanê şaristanî ser o bîy. Protestokerdoxan kî ju (yew) tabût tey berd ke tede qerarnameyê Malîlî wedarite bî. Nîya kurdanê Xaneqînî nîşan da ke qet tesîrê qerarê Malîkî Kurdîstan de çin o. Esnaya marşê protestoyî de sloganî jê (sey) “Heta ke Malîkî qerarê xo peyser nêceno, protestoyî dewam benê” û “Şarê Xaneqînî ju (yew) yo” amey eştêne.
Nufûsê Xaneqînî dorê 170.000 o. Şaristano ke tede tewr zaf kurdî ciwîyênê, parçeyêde Kurdîstanî yo û bi serran mewzûyêde zor mabênê hukmatê Kurdîstanî û ê Bexdadî de bîyo. Serra 2003 ra bi nat hukmatê KRG şaristan îdare kerdo.
