Yew Doman û Yew Qetil – Alî Beytaş

Wexto ke doman ame dinya ne maya xo ne kî pîyê xo nas keno. Xora bi waştena xo kî nêno dinya. O bi waştena may û pîyê xo yeno dinya.

Çimê xo ke kerdî ra berbeno û kazeno. Ti vana, doman bi ê berbiş û kazîya xo derd û kulanê dinya zano. Ti vana, doman ameyîşê xo yê dinya rê poşman o. Se bikero belengazê mi, bi waştena xo nêbo kî dolimê amo dinya roştî, nêşikîno êdî pey de kî şoro.

Çimê xo ke kerdî ya, berbeno û kazeno. Çimanê xo ra kifş o ke purr o, pak o. Berbişê xo ra kifş o ke zereyê xo de tewr jû guna çin a. Zereyê xo sey yew pela sipî yo. Zereyê a pele de kî hona qet çîyê nêamo nuştene.

Wextî mîyan de bi berbiş û kazîya xo hêdî-hêdî beno pîl. La çiqas ke bî pîl, pela zereyê xoya purra pake hêdî-hêdî, piran-piran bena qilêrine. Pela zereyê xoya purra pake hêdî-hêdî, piran-piran bi çîyanê xirabinan nuşîna. Çiqas ke bî pîl, pela zereyê xo honde kî bena qilêrine.

Wext xo mîyan de her çî keno pîl û raver beno. Coka doman kî wextî mîyan de goreyê kulturê cayê pîlbîyayena xo beno pîl û raver şono.

Êdî çimê xo benê ya, her hetê xo de girs-girs nîyadano. Hêdî-hêdî derûdorê xo nas keno  Beno wayîrê heval-hogirî. Heval-hogirê xo de nîşeno ro û wurzeno ra. Wext ey keno yew peya.

Labelê  senî peya?

Peya bîyayene çîyêde rehet nîyo. Xeylê derd û kulan kî xo de ano. Doman ke bî peyayo pîl, êdî şarê derûdorê xo mîyan de cayê xo û xoserîya xo ro cêreno. Peyê cû beno wayîrê yew cayî  û xoserîya xo ser o fikirîno. Ya rinde ser ya xirabe ser şono. Kamjî het giran bo, xoserîya xo kî hênî yena ca. Ya beno peyayêde rind û zerrîpak ya kî beno peyayêde xirabin û zerrîqilêrin. Ya zereyê çimanê ey de rinde asena ya kî xirabe.

Eke zereyê çimanê peyayî de xirabe asaye, o peya êdî yew qetil o. Domanê zereyê xoya purra pake êdî bîyo qilêrin. Zereyê xo de êdî yew qetil virazîyo. Qetilê zereyê xo êdî merdena domananê purrê pakan ra mird nêbeno. Qetilê zereyê xo gonî wazeno. Ala aştîya destê domananê zerrîya purrê pakan tewr nêvîneno. Gonî ra dot qet çîyê nêwazeno. O êdî yew qetilêde “Heqê emanî” yo.

Kalikê mi vato, “Ero bawo, Heq kesanê qetilan rayîr ra însanî de mevejo. Eke dolimê vejîyay, Heq o eman!”

Rayîr ra ma kurdan de dolimê vejîyê. Heqo eman! Ci ra raxelesîyê se xelesînê ra.

Zure vajê înan de. Xirabe vajê înan de. Qetilîye vajê înan de.

Eke merdim derûdorê xo de rind û raşt nîyado, qetilan vîneno.

Çimke derûdorê ma pirrê qetilan o. Cêr qetil, cor qetil.  Pîyyat qetil, lamek qetil. Qetilan ra însan nêşikîno ke game bierzo. Fekê înan ra qet çekuyêda rinde û pake nêvejîna. Xeber û qese ra dot çîyê nêzanê. Ziqaqî pirr ê. Mektebî pirr ê.

Bombeyê qetilan domananê zerrîya purrê pakan ser o sey şilîye varenê. Vizêrî Sey Rizayî ser o varayêne, Şêx Seydî ser o varayêne, ewro kî koyanê Kurdistanî  de domananê zerrîya purrê pakan ser o varenê.

Kam çi zano, qetilî hona çi anê ma mazluman ser de. Heqo eman!

Alî Beytaş