Dîno: Eşq û derd tewr rindek bi kirmanckî yenê vatene

Hozan Dîno xeylê goşdaranê kurdan ra gore estareyanê tewr girsan a deyîrbazan ra ju (yew) o. Nameyê xo duştê Şivan Perwerî de yeno vatene. Labelê ma ke şîme leweyê Dînoyî, o bi xo mutewazî yo, xo eyneyê dêvan de nêvîneno, merdimêde (mordemêde) zerrîveşaye û zerrîpak aseno. Bellî yo ke zerrîya xo de waştişê qiseykerdişî esto, seke binê zonê (ziwanê) xo de çîyê estbo. Vengêde rindek, şîrin û mirozin ra tepîya nika însano xorîn ame ma ver.

DêrsimInfo (DI): Birêz Dîno, keremê xo ra xo bidê nas kerdene.

Dîno: Ez serra 1969 de Ardahan de ameya dinya. Dibistan û mektebo wertên mi uca (uza) wend. Tepîya Gumuşhane de şîya unîversîte û uca edebîyat wendo. Termîno peyên de xo mecbur dî ke unîversîte terk bikerîne. 1989 de ez ameya şaristanê Îstanbul. Serra 1991 de bi (ebe) komela MKM kota karê muzîkê profesyonelî. 1995 de erzîya hepis. Naye ser o serra 1998 de vejîya şîya Ewropa.

DI: Şima no taw weşîya xo kotî ramenê? Rojêda normal ê şima çitur vêrena ra?

Dîno: Ez nika Hollanda de nisena ro. Zewejîyaye ya û hîrê domanê mi estê. Rasta ci, roja mi henî çin a. Ez peşewe gureyena, çike peşewe daha rind serê karê xo yê muzîkî konsantre bena. No semed ra herey kuna ra.

DI: Domanîya şima ra çi şima vîr nêşono?

Dîno: Her taw ke domanîya mi yena ra mi vîr, pîyê mi kî yeno ra mi vîr. O wext pîyê mi hertim ju (yew) kilame vatêne, yanî her roje a kilame vatêne. Na kilame goşanê mi ra hîna nêşona. Xeylê serran ra tepîya ez şîya ser ke na kilame eşq û heskerdiş ser o ya. O wext mi fehm nêkerdêne ke pîyê mi kilamêda eşqî bivazo. Nameyê na kilame “Lawika Metinî” ya.

Domanîya mi ra ju (yew) kî, ma Qers de şîyîme “Harabeyê Anî”, uca de ju (yew) kemere bîye. Her kes ameyêne uca û kemera qijkeke girewtêne nayêne na zîyare ra. Ju (yew) merdimî (mordemî) uca de nê kemerî rotêne. Minê domanî fehm kerd ke kemere de mume esta no rî ra nê kemerî zeleqînê zîyare ra û waştişê her kesî yeno hurendî (herinde).

DI: Tewr zêde hesreta çikî dewa xo ra ancenê (oncenê)?

Dîno: Vora (vewra) dewa ma yena ra mi vîr û hesreta pîyazanê dewe ancena (oncena). Ju (yew) kî nanê şehir vatêne ma de, hetta tahmê boya ey kî fekê mi de esto.

DI: Şima ke ancîna (onca) biameyêne dinya, waştêne ke ancîna (onca) kurd bibê?

Dîno: Ez nasnameyê xoyê kurdî ra zaf hes kena, ez ke ancîna (onca) biameyêne dinya, waştêne ke ancîna (onca) bibîne kurd, çike kurdbîyene çîyêde berz o. Kurdî tarîxê xo de qet faşîşt ya nîjadperest nêbîy. Kamcîn şar ke leweyê înan de bîyêne, pêşkarê înan nêbî, pêrune de rind amey pê.

DI: Pekî xeyalê şima de no şabîyayîşê nasnameyê kurdî senî eşkera beno?

Dîno: Ez wazena ke cêncê ma şarê xo rind nas bikerê û xoser weşîya xo biramê, her çî bimusê û xebera xo her çî ra, zanayîş ra bibo ke cêncê ma û şar raya xo ra rind şêrê.

DI: Wa merdim (mordem) se bikero ke zonê (ziwanê) kurdkî bêro qisey kerdene?

Dîno: Gerek ke zonê ma pratîk de bêro nuştene, wendene û qisey kerdene. Ziwanzanî vanê ke ju (yew) çekuya ke hewt reyî ameye heşnayene, a mezgê însanî de manena. Yanî ma kî henî bikerîme ke çekuyê kurdkî hewt reyî biresê goşê kurdan. Naye kî ma bi kilaman zaf rind besekenîme.

DI: Şima ke bi xo muzîk goşdar kenê, kamcîn hunermendê kurdî qayilê şima şonê?

Dîno: Bi tirkî Ahmet Kaya, Ruhî Su û muzîkê kurdkî ra kî Kawis Axa, Aram Tîgran, Karabetê Xaço zaf qayilê mi şonê.

DI: Û deyîrbazanê dugelan ra?

Dîno: Deyîrbazanê mîyanneteweyî ra kî ez Queen, Stîng, Harîs Alexîou, Ahmed Zahar û George Wassouf ra hes kena û înan goşdar kena.

DI: Hîkayeya naznameyê şima “Dîno” çik a, no name kotî ra yeno?

Dîno: Nameyê pêra ma virênî de bi tirkî “Deli” bî, yanî “bom”. Pîyê mi naye ser o serra 1978 de no peynameyê ma vurna û kerd “Şahîn”. Ez pê no vurnayîş qet qayil nêbîya, no rî ra mi ancîna (onca) nameyê xoyê verênî girewt û vurna bi kurmancî, aye ra bîyo “Dîno”.

DI: Yê muzîkê şima ju (yew) karekter esto: xorîn, mirozin, dejnaye yo… Labelê kilamanê şima de dej û xemginîye de kî bira xoverdayîş, pêrodayîş, waştişê xoserîye vejîno meydan. Çik o no, vajîme, tilsimê muzîkê şima?

Dîno: Ez nêwazena ke kilamanê mi tena weş bêrê goşanê însanî , ez kilamanê xo ser de ju (yew) mîsyonê komelkî bar kena. Muzîkê mi de ju (yew) zanayîş (îlim) esto. Heto bîn ra kî ez wazena ke eşq ser o ke heta nika nêame pê û ciwîyayîş ser o kilaman bivirazî. Çike kurdan, wa cêncanê ma besenêkerd ke kî weşîya xo de şa bibê, ju (yew) çêneke (kêneke) ra, ju (yew) merdim (mordem) ra hes bikerê, yanî zêde hîsî nêamey ciwîyayene. No zereyê kilamanê mi de esto. Çi ke zerrîya mi de yeno pêra, ez aye cêna kena zereyê kilamanê xo. Muzîkê mi de naye ra teber heyat û raştîye, yanî realîte, tarîx û şoreş cayê xo cênê.

DI: Albuma şimaya çarine vejîyaya. Nameyê albuma şimaya bîne kî “Çû” (Şî) bî, nika “Dîsa Çû” (Ancîya Şî). Şima na albuma xoya peyêne ser o se vanê?

Dîno: Heya, albuma mina newîye vejîyaye. Nameyê xo “Dîsa Çû” yo, çike ez peyê înanê ke şîy, kilaman vana. Mesela, cêncê ma yê ke koyan der ê, înan ra mektubê cêna, vanê ke ma ke şehîd bîme, Dîno ma ser o ju (yew) kilame vajo.

DI: No taw projeyê şimayê bînî estê?

Dîno: Nê aşmeyan ez ju (yew) destane ser o gureyena. Tarîxê mucadeleyê şarê kurdan ser o virazena, yanî kronolojîk heta nika şarê ma seba xoserîya xo se kerdo, kam gina war ro, kam darde bîyo, kam kisîyo, no dej, na xirtîye bi na destane ra  ana zon (ziwan). No gureyayîş wazena ke senfonîk bîyarîne werte. Nika ra vana ke no kar beno zaf rindek.

DI: Şima peynîye de wazenê wendoxanê ma rê çîyê vajê?

Dîno: Karê ke şima kenê, zaf karêde muhîm û girs o. Gerek pêro lehçeyê ma nîya bêrê gurenayene. Kirmanckî zaf muhîm û rindek o. Mi ra gore kilamê tewr rindekî eşq û dej ser o bi kirmanckî benê. Gerek ke wendoxê şima şima rê destek bidê ke no gureyayîş raver şêro. Şima weş bê ke karêde nîyanêno muhîm virazenê.