1990an: Hêkatê Ma Kam Vano? – II

Ê wextî orkestra çin a. Baş ke çin a

Çepikî

Domanî tewr zaf roşan û veyveyan de benî şa. Ez zî hîna wina ya. Wexto ke defbaz zimbêlê xo tadano û dano defê xo rê, wexto ke zurnabaz yew nefeso xorîn gêno û veng dano zurnayê xo, wexto ke dadîya zamayî vana “Çepikî” û tilîlî ancena, kiftî mi lerzîyenê; ez nêlerznena, ê xo bi xo lerzîyenê. Eke ti kurd î, kiftê to zî lerzîyenê, embaz, no vateyê mi ne xîlaf o ne zî xelet!

Ê wextî orkestra çin a. Baş ke çin a! Vernî sergovendî kilamê xo vatêne, dima kaykerdoxê bînî. Camêrdan de paçê hîrayî moda bî, hem zî pembe û sûr, wey lêmin! Muyê sêneyî û rêzila altunêne zî. Kênayan etege û paç dayênê xo ro, “balık etek” û “oduncu gömleği”, înan rê wina vatênê. Kamî ke mektebo mîyanên qedênêne waştêne ca de bizewicîyo, waştêne ca de erdîşê ey zî bêro. Aye ra xortan cîletê bawikanê xo diznayêne û pê ê cîletî xo traş kerdêne. Cîletî rî de şîyêne ameyêne, şîyêne ameyêne. Willayî mi çi rey wina nêkerd, tena mi dî, aye ra ez zana.

Mi ê veyveyan de yew xebata zaf muhîm kerdêne, xora meslekê min o verên zî no yo: postegerî. Mesela yew Kek Aydin estbî. Vatêne “Şo, a kêneke ra vajê, ti teklîfê Kek Aydinî qebul kena?” Seba her teklîfî 1.000.000. Hema Erdogan çin o, sifirî estê. Kênekî hêverê şermayêne, vatêne “Ney!” Labelê Kek Aydin keleş bî, rêzilê ey zî pêro rêzilan ra qalind bî. Mesela Zeynebe vatêne “Temam, ez qebul kena.” Mi vatêne qey hinî gureyê mi qedîyo. Kek Aydin nêvinetêne, vatêne “Aferin to rê! Nika şo Fatma ra zî vaje, hadê, ez to bivînî!” Eke dayîka mi pê bihesêne, mi ra vatêne “Way xinzîr, way bênamûs, way nêzana çi”, mi vatêne 1.000.000 û şîyêne. Labelê peynîya nê gureyî rind nêqedîyêne, ya Zeynebe ra ya Fatma ra, cayê Kek Aydinî de mi lepatê xo werdêne. Wa ganê mi weş bo, çik nêbeno! Wexto ke sergovendî vatêne “Xezalê hêlî hêlî, delalê hêlî can”, mi dejê lepatê zî xo vîr ra kerdêne. Vateyê min o peyên: Qey Homayî ma kirmancî kurmancan ra hîna weş nêvanî “Kî zava?”

 ma kirmancî kurmancan ra hîna weş nêvanî “Kî zava?”

Tenûre û vatevat

Şima çi rey tenûre de vatevatî goşdarî kerdî? Mi yew rey goşdarî kerd, wa Cemal Sureya efû bikero, ez zî bîya kor. Merdim hende çî senî aqilê xo de tepîşeno? Fatma tepîştêne. Vatêne ke “Tenteneyê aye yew gî rê nêbenî, ha çi semed ra virazena, ez nêzana. Keye de menda, nêzana se bikera!” Vatêne ke “Waya mi, a çitur yew eteg a, ez rayîr de bivînî ez pay gêrena ser ra, na here veyve de da xo ra.” Vatêne ke “Rîyê aye rind o, labelê qame çin a, ti pê aye se kenî.” Vatêne ke “Homa esto, Tansu rind a, mêrdeyê aye nêbeno, zaf bêqilafet o.” Vatêne ke “Vanî Erbakan musluman o, madem musluman o, qey rîyê ey de biney nûr çin o? Ez vana o nimaj nêkeno. Ti vana se?” Vatêne ke “Xalê, xalê! Ti gureyê xo nêzana, merdim çi rey altunan’ xo dano camêrdanê bênamûsan? Kam se vano wa vajo, ti aqilî ra biney kêmî ya.” Vatêne ke “Dewlete mekteb de sabun kerd vila. Ca de bierze, vanê ê sabunî ma kenî bêdol.” Vatêne ke “Baw-kalî ma willayî ehmeq ê, serê nê kemere û kerrayan de banî viraştê.” Vatêne ke “Leyla Zana hezar camêrdan ra hîna camêrd nîya? Aferin!” Vatêne ke “Dewlete zalim a, ma bêqewet ê.” Vatêne ke “Homa belayê înan bido!” Vatêne ke “Ti tîya de çi gêrenî, vindert û ma goşdarî keno, way bênamûs! Ti bivindir mi rê uca de, ez ke ameya uca paskule dana qinê to ro.”

Nameyê Dêrsimî xerîtayan de çin o

“Merg mireno, ma nêmirenî”

Ê wextî mi vatêne qey pêro mamostayî eynî yê: keçel, qelew, hêrsin, destanê înan de yew çuwe danê sereyê ma ro. Wina nîyo! A serre yew mamostayo gijiko derg ame dewê ma. Va “Ez ha Depe ra yena, ez eslê xo de Dêrsim ra ya.” Nameyê Dêrsimî xerîtayan de çin o, ma nêzanê uca kamca yo. Ma Bayburtî zanê, labelê ma Dêrsimî nêzanê, ma va qetî qezaya Anqara ya.

Nameyê nê mamostayî Mirad bî. Mamosta Mirad tim huyayêne, ma zereyê xo ra vatêne eceba no merdim mamosta nîyo. Yew roje Mamosta Miradî sehnayîş girewt. Nameyê mi Hesen o, dayîka mi wina vana, labelê defterê sinife de Hesen bî Hasan, ez zî hinî musaya no name. Ez nêzana çinayî ra, labelê Mamosta Miradî sey dayîka mi va “Hesen to tîya de yî”. Mi nêzana ez se vajî, ez nêeşka vajî “Ez ha tîya de!” Embazî huyayêne. Dewlete zaf biaqil a, hê verî nameyê ma ma ra gêna. Sehnayîş de sira ameye Hesrete. Wexto ke Mamosta Miradî va “Hasret Gultekin”, wexto ke Hesrete va “Ez ha tîya de!”, Mamosta Mirad yew wext bêveng mend. Mamostayî va “Şima Hasret Gultekin şinasnenî, hunermend o?”  Ma yew Hesrete şinasnenî, aye zî embaza ma ya û ez vana qey Hesrete hunermende nîya. Ma va “Ney!”

Hesrete embaza min a domantî ya. Ez û Hesrete, ma timûtim sayê xo pare kerdêne. Rey-rey zî ma şan ra qerar girewtêne, ma yewbînî ra vatêne “Ti meşte saye bîyare, ez porteqale ano.” Kam ke porteqala xo dano yewbînî, tewr rind embazî ê yê. Embaza min a tewr rinde zî Hesret a. Mamosta Miradî roja mektebî ya peyêne de yew band da Hesrete. Hesrete saye ra, porteqale ra embaza min a, ez zî bîyo şa. Serê bandî de nameyê Hasret Gultekinî estbî. O hamnan ma zaf kay kerd, labelê kay ra zaf ma no band goşdarî kerd. Kamî ke ma ra va “Biney zî bandê Seyfî Doganayî akerî!”, ma vengê teyîbe hîna kerd zaf. Hesrete yew payîz de şî, zaf temmuzî vîyartî. Sewbîna yew mewsim de, o Hasret Gultekino ke Mamosta Miradî vatêne, mi televîzyon de dî. Televîzyon de vatêne Madimak, vatêne Sêwas, vatêne Hasret, vatêne Metîn, vatêne Nesîmî, vatêne adir û awe, vatêne erd û asmên, vatêne Kerbela… Huseyîn Kerbela de, Hasret Sêwas de…

Zaf temmuzî vîyartî