Emser rojanê aşma çeleyî de ez Îzmîr de bîya. Sersaxîyedi ma bîye û ma xelî-xelî merdimî uca roniştî bîme. Merasîmê tazîyan de rey-rey sobetî benê weş. Maye ke uca roniştîme werteyê xo de sobet kenîme, e di a esna de tayê kesî kewtî zere, amey sersaxîye. Ma û înan hal û xatirê jûbînî pers kerd û kesê ke ame, mi înan ra persa û ziwanê xo ci ra va:
– Gele bira û wayan, şima kam ca ra yê?
Cênike raver vecîye, va:
– Lo lo Xalo, qurbana te, tu wayî kurdî qezî dikî. Lo lo vanan canî emin xwarîye! Gişte wan bûne tirk, tirkî diaxifin. Nahêlin ezî zimanê xwe qezî kîm. Velehî bûka min tirk e û goçmen e, ew nezikî zimanê dayika min dibe. Kesê ku kurd in û bûne asîmilê, ev bûne dijminê zimanê dayika min. Wexta ku zimanê dayika xwe qezî dikim, pê min tinazê xwe ji dikin… De verê ne qehrê!
Cênike axîne ante û sereyê xo hejna û va:
– Lo lo Xalo tu nizanî, vanan dil û kezeb a min êşandîye, gişte wan bûne tirk.
Nameyê cênike Eslixane bîye û welatê xo jî Depê (Kerekoçan) bîye. Vateyê daye zaf weşê min ra şî, mi ci ra va:
– Xwişka min, vere em hadîsekî li ser van kesan da bînin.
Cênike va:
-De Xalo, bibe emê çi bikin?
Mi va:
– Mêze Eslîxan, kurdê me ye ku bûne tirk û tirkî diaxifin… Bira ew qe xwe nêxapînin, ew nizanin tirkî ji qezî kin. Lêbelê heyfa min tê bi zimanê tirkî, ewê ku bûne asîmîle, zimanê tirkî jî xirab kirinê û kirinê bêşoret jî. Jixwe qîymeta asîmile qe cem kesî ji tune.
– Vere xwişka min em ser navê tirk û xirab kirina zimanê wan, kurdê ku xwe tirk divînin, em doze li wan vekin. Ez dîsa bawer im, em him dozê qezenç dikin him jî zimanê gelê tirk li dest asîmilasyon û xirab kirinê xelas dikin.
Eslîxane axîn va:
– Erê, xalo bi Xwedê tu nav pûrtekê qezî dikî. Wexta ku vanan tirkî bi şoret qezî kî ra ev ji min qehr nêbû.
– Lo lo xalo, vanan cîgerî min xwarine, cîgerê min!
Hesen Xoce
Birêz Hesen Xoca; Ti bixêyr ameya. Rastîya ma, kamîya ma, zonê ma, naleno, vengê ma dano. Ê yê ke na pêrîşanîye nêvênenê, nêheşênenê,çi hêyf ke bîyê qedayê asîmîasyonî.Bi zonê asîmîasyonî, ne welat beno, ne zî şarê ma ranêxelesîno. Demokrasîye zî nêna. Demokrasîye û asîmîlasyon, zê adir û awe yê. Seba ke to na rastîye vênita,ez şa bîya. Mordemê zê to, rastîya şarê ma rê lazim ê. Rast ke ti ‘Karêrij a’. Ti weş û war bê.
Hesen Xoce–
Destê to weş bo ke to no meseleyî ma rê neql kerd.
Çîyo tewr zaf bala mi ont no yo ke cênika bi nameyê Eslîxan vana ke veyva aye ke tirk a û goçmen a reyna nêzdî ziwanê ma bena.
Êndî ma ke halê şarê ma yê kurdkîterkkerdox ser o zerrîyê xo veşnenê, tetirxan benê; bi a veyveye hêvî bikerê ke veyveyanê ma, azanê ma yê neweyan nêzdî Kurdkî bibê.