Serebûtê mabênê Ukrayna û Rûsya de girawa Kîrîmî ser o, binê çimanê fikrêumûmîyayê dinya de dewam benê. Cêr ra kronîkê serebûtanê krîzê Kirimî nusîyayê.
Not: Na meqale wext ra wext aktualîze bena.
08.03.2014:
Dîplomatanê RAHE ajansê xeberan dpa rê îzeh kerd ke senî Rûsya raya înan a girawe birnaye: Dingê kontrolî yê Armyanskî de çekdaranê nênasan otobuse vindernaye. Înan di-hîrê reyî verê otobuse de pana.
08.03.2014:
Rûsya DYA tehdîd kena: Wezîrê karanê teberî yê Rûsya Lavrovî da zanayene ke Rûsya do kontrolê muşterek ê çekanê atomî bibirno, eke DYA mueyîdeyanê hîna çîpan ronê.
08.03.2014:
Reya verên a ke krîzê Kîrîmî de temsîlkarê Rûsya û Ukrayna yenê têlewe. Ardimkarê wezîrê karanê teberî yê Rûsya Grîgorîy Karassîn Moskova de bi sefîrê Ukrayna Volodîmîr Yeltşenkoyî ra ame têlewe. Vanê, muzakereyî “atmosferedê pêt” de yenê ca.
07.03.2014:
Pêro postayê artêşa Ukrayna ke girawa Kîrîmî ser o yê, hetê cengdaranê terefgiranê Rûsya ra qayît benê. Vanê, pêro pîya 11.000 merdimî wezîfe der ê. Moskova hîna vano ke nê merdimî leşkerê Rûsya nîyê.
Texmînê DYA ra gore no taw dorê 20.000 leşkerê ûrisî Ukrayna der ê.
07.03.2014:
Da-20 merdiman ke rûskî qisey kerdîbî û unîforma xo rê daybî, Kîrîm de hêrişê stasyonêde fuzesavarî yê artêşa Ukrayna kerd. Tayê rojnamegeran ke waşt no serebût ser o xebere binusê, kî bîyê qurbanê hêrişan.
07.03.2014:
Sekretero pêroyî yê MY Ban Kî Moon vano ke gerek na mesele sakîn bêro çareser kerdene. Moonî ra gore referandumê 16. adare rewşa ameyox a Kîrîmî ser o, averşîyayîşêde narehet û ciddî yo.
07.03.2014:
Serekkomarê Rûsya, Vladîmîr Putînî, Soçî de kayê Paraolîmpîkî da dest cikerdene. Ukrayna tena yew atlet rusna merasîmê rakerdişî.
07.03.2014:
Rêxistina ukraynayij a rastgira radîkale “Prawy Sektor” (Sektoro Rast) wazena bibo partîya sîyasî û ser o kî wazena seba weçînitişê 25. gulane namzedê xo bivejo.
07.03.2014:
Badê ke yew teyareya Rûsya nêzdîyê Deryaya Sîyaye de bîye, artêşa tirke roja panşemîye ancîya şeş Jetê F-16 hewanay. No hewte na reya dîyin a.
07.03.2014:
Rûsya destûr nêda ke 47 endamê Rêxistina seba Asayîş û Hemkarî ya Ewropa (RAHE) bêrê girawa Kîrîmî ser. Na reya dîyin a ke Rûsya waştişnameyê Ewropa red kena.
Rêxistina Heqanê Merdiman Amnesty Internationalî tewqîfkerdişê protestokerdoxan Rûsya de şermezar kerd. Sekretero pêroyî yê Amnesty, Selîm Çalişkanî, va ke krîzê Kîrîmî seba Rûsya tena mahanaya birnayîşê azadîya fikrî ya.
Duştê mueyîdeyanê rojawanê dinya de Rûsya û hukmatê Kîrîmî ke terefgirê Rûsya yo, hîna referandum hazir kenê. Roja pazarî şarê girawa Kîrîmî do qerar bido eke wazeno parçeyê Rûsya bibo yan ney.
Serekê parlamentoyê Rûsya, Sergey Naryşkînî Mosvoka de va ke Rûsya hetkara weçînitişê azad û demokratîkî ya.
DYA û Japonya ra gore seba Rûsya tena raya dîplomasî krîzê Kîrîmî çareser kena.
Serekkomarê DYA Obama û serekwezîrê Japonya Şînzo Abe telefonkerdiş ra dime hemfikr ê ke hukmatê Kîevî ardimê ÎMF bicêro.
06.03.2014:
Serekkomarê DYA Obamayî Putîn de telefon kerd. Obamayî ra gore Putîn duştê huqûqê mîyanneteweyî de sucdar o.
Heto bîn ra Rûsya vana ke têkilîya xo bi DYA “seba îstîkrar û asayîşê dinya zaf muhîm a.” Putînî telefon de Obamayî ra va, nêbo ke serebûtê Kîrîmî na têkilîye bixeripnê.
06.03.2014:
YE mueyîdeyê verênê qijkekî ro Rûsya birnayî.
06.03.2014:
Başar al-Asadî, wayîrê îqtîdarî yê Sûrîye, da zanayene ke Sûrîye xo sey terefgirê Rûsya vînena.
06.03.2014:
Wezîrê karanê teberî yê DYA, John Kerry, va ke Kîrîm parçeyê Ukrayna yo û nêbeno ke bi yew referandum Rûsya ra cêrabo.
06.03.2014:
Sekreterê pêroyî yê NATO, Anders Rasmussenî, da zanayene ke Rûsya leşkeranê xo girawa Kîrîmî ra bianco.
06.03.2014
Senatoyê DYA ardimê fînansî seba hukmatê Ukrayna qebul kerd.
06.03.2014
Ajansê xeberanê Rîa Novostî ra gore referandumê Kîrîm di hewteyî rew, yanî 16. adare de bêro viraştene. No referandum de şarê Kîrîmî pers beno eke wazeno Ukrayna de bimano ya kî bigirêdîyo bi Rûsya.
06.03.2014
Badê şewlete, parlamentoyê DYA da zanayene ke roja panşemîye wazeno duştê Rûsya de mueyîdeyan rono. Teberkerdişê G8 seba Rûsya kî munaqeşe bîyo.
05.03.2014
YE hesabê banka yê serekkomarê kanî Vîktor Yanukovîçî û 17 sîyasetmedaranê hêzanê rastgiran cemednayî. No qerar vernîgirewtişê Swîsî ra dime ame dayene. YE bi no tedbîr ra wazena ke dest bido hukmatê neweyî yê Ukrayna.
Hukmatê miqewetî yê Ukrayna goreyê xebera Înterpolî ra emrê tewqîfî yo mîyanneteweyî seba serekkomarê verênî Vîktor Yanukovîçî vet. Yanukovîç ke rema bi Rûsya, bi cînayet û suîstîmalê îqtîdarî ra sucdar beno.
05.03.2013
Kombîyayîşê Parîsî bênetîce mend. Wezîranê karanê teberî yê YE, DYA û Rûsya kombîyayîşê di saetan ra tepîya besenêkerd problemanê Kîrîmî hel bikerê. Bitaybetî hetê Rûsya ra werêameyîş bi wezîrê neweyî yê Ukrayna nêame waştene. Rûsya hîna hukmato newe yê Ukrayna qebul nêkeno.
(Resim: snamess)
Mabênê Rusya û welatê Ewropa û Amarîkayî de, ‘herbo nimite’ dewam keno. Ukrayna de,’no herbo nimite’ xo reyêna zelal kerd. Rastîye na wa ke, herbê Dinyayê hîrine rew ra dest kerdo ci. La no herb, zê ê herbê Dinyayê 1. 2. nîyo, nêbeno. Hetkarî zelal ê. Ewropa Amerîka ju het ra, Rusya çîn, îran, Surîya û tayê dewletê bînî ju het ra yê.Surîya, saya Rusya û îranî de pay ra menda hîna. Nê sîyasetê ke wayîrê quwetî yê,gege hesabê xo rind kenê. Ez serkewtene Rusya û hetkarê Rusyayî ra nêwazena. Rusya ke mebo, îran, Surîya rew ra vurîyêne,dora Tırkîya zî dime ra ameyêne. Na zî îran û Surîya de, yêno maneyê leteyê Kurdistanê azad bîyene.Amarîka sadamî dêm da, leteyê Kurdistanî xo azad kerd. Ju leteyo bîn ke azad bo, O waxt endî qet azadîya pêro parçeyê Kurdistanî nêxemetîna. Yanê Dinya aleme hesabê xo xorî kenê.Gelo ma zî hesabê xo rind kenîme? Tew! Çi hêyf ke ney. Ma ra hîna zaf raye lazim a.
No serebutî kî musneno ke hona waxte dewletane netewî neviyerdo. Her sar seba kara xo gureyeno û na seba çike desta para xora yeno keno. Giran û giran Ewropa û YDA ceberene Rusya, Iran u Çîn cinene, hala qayitkerime nî çeberî yene rakerdene ya kî ney. Hen asenoke YDA hefye Suriya ebe Ukranya ceno.
1-Kamecî şar, milet, heqe qederê xo tayîn kerdene nêwazeno? Kameci şar, millet, îdarekerdena xo, dewleta xo nêwazeno? HASAR VİNDÊ, HASAR BİBÊ!
2-Ju şar, ju millet, heta ke wayîrê qederê xo tayîn kerdene mebo, xirabîye ra ranexelesîno. Beno ke sîyaset, no derheq de vurîno, beno qilêr, Ma mecbur îme nê sîyasetî bişeveknime? Ma mecburê kesî nîme, mecburê azadîya şarê xo yîme.
3- Ma yo ke qaşo ‘zaf çî zanenîme’! Na rastîye nêzanenîme?
(Heya Meymanê Usarî; YDA qesasê xo yê Surîya ke saya Rusyayî de payra wa,Ukrayna de wazeno bigêro. Ma do bivênime ‘sîyasetê satrancî’ de,kemerî se vurînê, kam beno Şah, kam mat beno.Siyaset, hesab o.