Şima zanenê manaya dewlete çik a?

Ma manaya dewletbîyene rind nêzanenîme, coka no handayê bela û qotik yenê sareyê ma. Ma ke muhimîye û manaya dewletbîyene bizanitêne, tirkî hata nika ebe ma kay nêkerdêne. Ma ke manaya dewletbîyene bizanitêne, tayê kurdê ke dinya aleme ra dewletê wazenê, tenya ma ra nêwazenê, înan rew ra vengê xo birnêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, Parîs de hîrê cinîyê ma nêameyêne kiştene.

Dewleta ma ke bibîyêne, trajedîya Helepçeyî nêbîyêne (Endî o ca de reyna Helepçe nêbeno, çike dewlete esta).

Dewleta ma ke bibîyêne, qerarê sîyasetê dinya de, MYde  kursî û temsîlkarê ma zî bîyêne, seba ke çîyê biameyêne şarê ma ser o, o ca de ebe dinya pîya qerar girotêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, şarê ma binê nameyê “meçhulanê nedîyaran” nêameyêne qir kerdene.

Dewleta ma ke bibîyêne, no nuşte nênusîyêne, binusîyêne zî, bi mîlyonan wendêne. Seba ke dewleta ma çin a, no nuşte henî sey domano sêwî kişte ra maneno.

Dewleta ma ke bibîyêne, welatê ma de hondayê şelavî (dalqavux) dewleta tirke nêvecîyêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, qorê qerar û destûrê polîs û qanûnê tirkan ney, goreyê xo qerar dêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, sodir û şan ma fekê Erdoganan ra çi qesa vejîno, filan kes vano çi, bêvan kes “naye va”, ey naye va,”no mordem rind vano”, ebe nê kayan mijûl nêbîyêne, mabênê xiraban de rindan ra nêgêrêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, rojeva welatê ma ebe medyayê tirkan, şanikê înan, qanûn û şovmenê înan, ebe palyaçoyê ma yê ke xizmetê vateyê tirkan der ê, Anqara kay nêkerdêne, ma zî waxt û demê xo seba nê çîyanê xapnayoxan xerc nêkerdêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, ma nîya Parîs ra bige, heta Awusturalya vila nêbîyêne, welatan û kuçan de, sîndoran û sûkan de, ge-ge nêkişîyêne, na hesrete, no xem, no derd û merez ser o, meyîtê ma verba welatî reyna bi destûrê memuanê tirkan bi zor û zahmet nîya oxir nêkerdêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, dewleta tirke hem ma nêkiştêne, hem zî meyîtanê ma ebe kontrol û konvoyanê xo nêkerdêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, Kemal Kiliçdaroglu, Metîneroglu ma ra nêvecîyêne, qirkerdoxê ma Atatirk nîya eşkera nêseveknêne, Dêrsim de zî handayê reyî nêgirotêne. Çewlîg de, Mûş de, Erzingan de, Xarpêt de, Meletî de, Dîlok de, Semsur de, Riha de, Erzirom de, Dadaş û Gakoyî, Riza Doganî ebe ma nîya kay nêkerdêne, AKP nêvecîyêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, Hasîp Kaplanî “sayeya ma de bayraqa tirke nê cayan de berz vindena” nêvatêne û ebe nê vateyê xo zî şerm kerdêne. Televîzyonan de, wayîrê kompleksê xirabî, seke ma suçdar îme, ebe nê kompleksî nêkewtêne binê tesîrê vate û mantiqê înkarcîyan û qirkerdoxanê ma, seba ke bikuyê çimanê înan, çerçeweya mantiqê înan de qesî nêkerdêne.

Seba ke dewleta ma çin a, pêro fek hîra û qaşo sîyasetmedarî, qaşo roşnvîrî û vateyê qaşo demokrasîye û aştîye, seba ke ma bê dewlete bimanîme, nîya pê kar nêardêne. Statuyê ju şarî ke çinî bo, kamîya ju şarî ke serbest nîya, ju şar ke wayîrê tayînkerdena qederê xo mebo, kamcî demokrasîye, kamcî aştîye peyda bena? Binê qanûn û huqûqê înkarê ma de, binê bayraq û bandura qetilkerdoxanê ma de, bine amîr û memuranê înkarê ma de, bine ordî û qereqolanê kolonyalîstanê ma de, kamcî aştîye, kamcî demokrasîye peyda bena?

Faydeyê hazar analîzan çin o. Di dewletê Arnawudîstanî, dewleta Andorayî, dewleta Lûksembûrgî, dewleta Qibrisî, dewleta Fîlistînî, pêro pîya qasê leteyê nufusê ma yê, şima zanenê? Înan rê, dinyaya aleme rê dewlete adet, ma rê qey bibo tomet? Guna ma çik a?

Vanê ke Atatirkî vato, “Ez belayêda henêne bîyarî şima ser ke wa tornê şima zî gerek mi ra hes bikerê.” Willayî xelet zî nîyo. Belayêda henêne ama sareyê ma ser ke na dinya de binê bandura ju dewleta kulistire de tenya ma mendîme. Dewletbîyene dînyaya aleme rê şekir û şîrin o, ma rê axû yo, nêwerîno ti vana. Sebeb? Sebeb, dewlet nêbîyena ma wa. Eger ke dewleta ma bibîyêne, nê belayî nêamêne sareyê ma. Ma kişenê, meyîtê ma binê otopsîyanê xo de vîyarnenê. Bi raporanê amîr û memurê înan meyîtê ma kunê mezele. Serê kemeranê mezelanê ma de bi destûrê înan çend çekuyan nusenîme. Weşîya ma û merdena ma binê bandura înan der ê. Ma welatê xo de esîrê prensîb, qanûn û qaydeyê dewleta tirkan îme. Kotî de se kenîme, gerek memurê înan qerar bido. Şima hêga roşenê? Bar kenê cayê ra şonê?Cayê de keye virazenê? Zewecînê? Cayê de kar vînit xebetînê? Seba nînan ebraqî lazim ê? Gerek ê destûr bidê. Seba ke dewleta ma çin a, kotî û kamcî welat de benîme bibîme, pêro dewlet û qanûnê înan ma, goreyê qanûn û dewleta tirke hesibnenê, goreyê hemwelatîyanê dewleta tirke hesibnenê. Seba eleqedarîya welatê ma her kes ma ruşneno balyozxaneyê dewleta tirkan. Şarê ma mecbur maneno ke şoro balyozxaneyê tirkan, kar û barê xo yê pasaport û burokrasîye  gerek o ca de virazîno.

Dewleta ma ke bibîyêne, her het ra qederê ma binê bandura dewleta tirke de nêbîyêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, bi hesabanê qijkekan ney, seba rind kerdena, raver berdena qederê şarê xo ra mijul bîyêne ma.

Dewleta ma ke bibîyêne, ez nika ju dewe ya zî mezraya welatê ma de bi zonê ma mamostatîye kerdêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, mi waştêne ez şiwane bibî, wa vêşan û belengaz bî, qet ke mebo temsîlkaro ke mi seba derdê xo sare dêne piro, yê ma bî. Xirabîya ke mi ci ra gerre kerdêne, memurê ma bî. Ez mecbur nêmendêne ke bi zonê tirkî, bi prensîbê qanûn û memuranê înkarî ra, ebe quretîya înan ra muxatab nêbîyêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, teyara û eskeranê tirkan ser û verê ma de ma qir nêkerdêne, nêkiştêne, sûk û şaristananê ma de çimê ma nêginêne înan ra. Seba ke kiştena ma “normal” a, ebe nê mantiqî Amed de, Meletî de teyarayan seba ma bombe kerdêne, asmênê welatê ma de nêbîyêne. Medya û televîzyonê înan de ma na qirkerdena xo nîya seyr nêkerdêne. Tirk ebe “ît û MÎTê xo” ebe ma qaşo aştîye kay nêkerdêne, gonîweranê tirkan nîya rehet bi kamîye û zonê ma kay nêkerdêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, Huseyîn Ayguno dêrsimijo ke Parîs de şîbî tezayîya hîrê cinîyan, nîya hetê înan ra nêkewtêne binê tomete. Seba ke dewleta ma çin a, seba ke Huseyîn Aygun endamê parlamentoyê ma nîyo, yê înan o. Tezayîya ey ra nîya hesab pers nêbîyêne.

Kes xo mexapno, kes ma zî mexapno: heta ke dewleta ma mebo, qederê ma yê bindestî nêvurîno. Eger ke dewleta ma bibîyêne, xalê min û apê min ê belengazî sey bi hezaran kesê belengazî hetê çawuş û zabitê kulistîrê tirkan de qereqolan de, dewan de, kuçan û şaristanan de nêkişîyêne, qetilî zî nîya serbest û rehet nêgêrêne.

Dewleta ma ke bibîyêne, Hîzbullah û qorîcîyî ebe dewleta tirke peyda nêbîyêne, şarê ma qir nêkerdêne.

Kenan Evrenî ra rojê ju rojnamegerê tirkî seba Kurdîstanê Başûrî pers kerd va ke:

– Paşa, seba ke eskero tirk bikuyo vakurê Îraqî, fikrê to çik o?

Kenan Evreno ke gonîwer o, la rastîyê zî zanano, naye va:

– Ney! Endî herey o, o ca de endî dewlete virazîya!

Dewlet bîyene na wa, şima fam kenê?

Eger ke dewleta ma bibo, bibîyêne, pêro belayê ke seba bê dewlet mendena ma serê ma ra peyda benê, qedîyêne, nêbîyêne, nêbeno.

Dewlet bîyene statu yo. Statu name, kamîye, heq û huqûqê şarî, hetê pêro dinya û dewletan de nas kerdene û qebul kerden a. Dewleta to ke çin bo, kes to nas nêkeno, heq û huqûqê to zî nas nêkenê.

Ax! Dewleta ma ke bibîyêne… Ya dewlete bîyene, ya zî binê bandura dewleta tirke de qederê ma bi koletîye ramitene!

Ma hîna qalê çi kenîme, ebe çi waxtê xo xecelnenîme, tew….

Wele ro ma ra bo!

Nuşteyo peyênKirmanckî de tezo tewr verên
Nuşteyo verênAmed de bi hezaran xatir waşt
Îlhamî Sertkaya
Îlhamî Sertaya Çewlîg ra yo. Dewa xo Pîrcan (tirkî: Adaklı) girêdayeyê Azapêrtî yo. Perwerdeyê xo Îlhamî Sertkaya enstîtuya malimî ya Çewlîgî de dî. Serranê 1970-1980 de malim bîyo, 1982 welat terk kerd û şî Ewropa. Îlhamî Sertkaya ewro nuştox o, kitabê ey hem bi tirkî hem kî bi kirmanckî û kurmanckî (kirdaskî) estê. Hîrê reyî endamê jurî yê Xelata Edebîyatî ya Huseyîn Çelebî bî. Giranîya eseranê Îlhamî Sertkayayî şîîr û roman ê.

13 ŞÎROVEYÎ

  1. To orteyê kitabî ra qisey kerdo kek îlhamî, ti ewro teberî ra biewnî meseleyî ra ma se ra se kolonîyê, erd û welatê ma zî binê hukmê kolonîstan de yo. Malesef ma hema pênêhesîyê ke ma kolonîyê, sîyasetmedarê ma paytextê înan de baxdim û bizdim kenê, ala û kanunanê înan ser o sond wanenî. Ti orteyê çareyê înan ro gulle panî tirkîya şîrîn ra war nênî û kurdkî nêgênî xo fek, ti vanî qey heram o. Dinya de çîko winayên û “tewgerê azadîyêko” winayên eceb kes ne dîyo ne zî eşnawit o.

  2. Bira ti onca rind nusne kerdo. Bewelat mordem beçeyano. Qayit kere Kurdistanê Basur ra qe siyasetkarî Ewropa de kisine? Ike amey Ewropa siyasetkarê Ewropa dorme înude fetelîne, çaye? Her kes zoneno ke kamoke dewleta xo, bone xo esto lazimo. Be statuyê dewletê sarre Kurdî hona 1000 serre onceno. Neyra qeder rayê bine çina. Eke bîyene Fransa, ALmanya, Sudan, Israîl, Swiss yanî her sarrî na raye ra siyene. Kurdîk ya ney misene, ya kî misene. Raye hireyine çina, nibeno.

  3. welatema ke bibiyene.to vana?…welatema esto, toke wayir vece esto.to ke wayir mevecie cino.Zöno rindek ewro kurdistande 70 hazar vacme ki (KORICI ESTE)I rindek kurdi qesikene .qanal 6 te eyeki rindek qesi kene.min mede qesikerdene .pisingera fake citto dermano siye wele kerd ser temna .zon feke herkeste esto,ama aqil?.bimane wesiyede.

  4. Dewleta ma ke bibîyêne, seba bê dewlet mendena ma, pêro teorî, vate û şanikî, mezga qaşo ‘roştnîbîranê ma’, nîya nêkerdêne ser û bin. Mezga to de ke ‘dewlet bîyene’ vecê,endî ti bena qedayê teorîyan û rojevanê bê muhiman. Ê çîyê bê muhimî, to ra endî ‘muhim’ asenê. Ebe no hal, to kerdê tabîyê kayê xo, la ti nêzanena. Çi ke ti ‘zaf çî zanena’!, Muhimatîya dewlet bîyena xo nêzanena. Çi ke ti nêzantîya xo nêzanena. (Birêz Hesen Tengezar û Serdar; Seba şîrove, hîsîyat û eleqedarê xo, şima weş bê)

  5. Brêz Mursel;Welatê ma esto heya, estbîyene çik a? Eke welat estbîyene tenya koyî, dewî, neqeg û çemî yê, tenya şaristan û şuk ê, heya welat esto,welat bi şar o. Şar ke welatê xo de wayîrê îdareyê xo mebo, qederê ê şarî ju dewleta bîne tayîn bikero, o welato bindest û ebe qanunê dewleta kolonyalîstan bêro îdare kerdene, o welat çi ra beno? Ti ke naye ra qayîla, heya welat esto, la qet heqa to çîna ke ti welatê xo de bi zonê xo perwerde bibê. Pasaporta ke ti mecbur xo de çarnena ê kamî ya? Qanuno ke ti mecbur qebul kena, ê kamî ya? Dinya aleme seba dewlet bîyena xo tekoşînê nêkerdê? Kamecî şar serbestîya xo n3ewazeno? Serbestîye çik a? Bê statu serbestîya kamecî şarî beno? Statu çik o? Welatê xo de şar bi xo, xo îdare kerdene wa. No ke me bo, çi maneno? Neyî ke mebê, maneyê welatî çik o ke?Ti serbestîya welatê xo nêwazena? Ti ke wazena, no bê statu beno? Eke ti naye nêwazena ma çi wazena? keso ke dewlete, statu n3ewazeno, heqa înan çîna ke trt 6 û qorîcîyê ke bi zonê xo qesî kenê rexne bikero. Mordemî ra pers kenê; Qorîcî û trt 6 zî dewlet bîyena ma nêwazena, ma ti qasê înan zonê ma zanena?Qasê trt 6 î, zonê ma şuxulnena?Zonê ma çi hêyf ke fekê ‘her kesî de’ çîn o.Seba zonî perwerde bîyene lazim o. O zî îdareyê perwerde bîyene beno. Ju şar ke welatê xo de wayîrê îdareyê xo nîyo, wayîrê perwrde bîyena zonê xo zî nêbeno. Maneno ‘kurs’. Şaro ke welatê xo de, seba zonê xo kursan ra bimano! Ti qalê kamecî ‘aqilî kena’! Ebe silametîye….

  6. Eke dewleta ma bîyene ma nika serbe zone ma unca çeneke u Layîke ma koude nemerde.
    Dewletwe na dewîrde ze Motoro erebeyo. Kal u Pire ma, ma kerd bine deste tirku nu yadigaro ma re mendo. Na dinyade dewlete ma nebîyese ma wena zaf tikura onceme, lace ma ceneka ma , torne ma i pere des-se-hazar- sere na bindestîye onconoro? Ez gegane rojnamude wanon roşbere ma vana ma dewlete newaceme! Ma çi bivazeme? Bira İlhamî tu zaf raşt vana ma se keme bikime zu dewleta ma virazime, qe ke cima ma tepiya memendo.
    weşîyede bimane

  7. 🙂

    Dewleta make biyene,

    Nustoxe maye delalî asmede 40.000 Dolar maese girewtene…

    Dêrsimspor ligê sampîyonê Ewropa de uzwe Barcelona wejiyene…

    Ma seba bostdayise ekîbê mayê netewî stadî kerdene pirr…

    Domene ma bîyene diplamatî, sporkarî

    Zulme tirku nebiyene

    Zulme erebu nebiyene

    Zulme farsu nebiyene

    Dersim 38, Zilan, Agri nebiyene

    Sey Riza, Sey Seid darde nebiyene..

    Ziwane xo xo virr nekerdene

    Dewune, saristane xode çef kerdene

    Xeribîye nas nikerdene

    Kalikî û pîrikî hen murozin nemerdene

    Welat bomba nebiyene

    Baraj awbend nebiyene

    Qorici nebiyene

    Dewleta make biyene,

    1 milyon Kurdi biyene malim

    Biyene hakim,

    30 tene ney, 500 tene wekile ma biyene

    0 tene ney 100.000 mektebe ma biyene

    Universiteye ma biyene

    Zone made 0 ney 20 televizyon biyene

    Polisi, eskeri zone ma qisey kerdene

    Her welat te konsolose ma biyene

    —-

    Be dewletîye je tere be piy û maye yo

    Yani van ke hard ra hata asmen heka Ilhamî Sertkaya esta…

  8. Keyeyê to awan bo Îlhamî. To çendî raşt vatê. Yezdan hes biko, ma do bi hetê şarê ma, zanayîşî înan, bawerîya înan welatê xo Kurdistan bikerîme dewlet.

  9. Dewleta ma ke bibîyêne, şima ebe ju kesê Andorayî ra Arnavutijî ra, Afrîkayijî ra, Hollanddijî ra,Qibrisijî ra ke vajê ‘ma vîşt mîlyon îme,her çîyê ma qedexe yo, dewleta ma çîn a’ Ê, ma ra eceb nêmendêne û naye nêvatêne; ‘ŞİMA SE VANÊ MA VÎST MÎLYON ÎME, HER ÇÎYÊ MA QEDEXE YO, DEWLETA MA ÇÎN A?’ Bêre na ecêbîye bivênê ke, waxto ke ez qalê heqê dewlet bîyena ma bikerî, tayê qaşo ‘roştnîbîrê ma! Se ke mi çîyêde ecêb vato, mi ‘suçdar kenê! Ez ‘naye ra mirena’!

  10. Brêz Îsmaîl Beşîkcî(wayîranê nê mantîq û fikrî ra) vano ‘SEBA KE ŞİMA BAYRAXE Û DEWELETE NÊWAZENÊ, ŞİMA DE KEMASÎYE, SEQETÎYE ESTA’. Seba ke îsmaîl Bêşikcî naye vano ney, seba ke na rast a, Îsmaîl Beşîkcî vano.

  11. Brêz Îsmaîl Beşîkcî zaf qesewa raşt vano u zaneno asîmîlasîyone tirku ma kerd fam u ma kerd budala. Wena şare ma Kirmancu vane dewlet nevaceme nu çi çelîşkîyo. Pere wertedero ma wena zone xu neşkîme raşt nuseme u qeşekeme nu hal sere diyade gilorînede çîne! Ama Brêz Îsmaîl Beşîkcî ma ra vano sima wena çimane xu nekardya. Ma xu xu qan keme.

  12. Na rojî de gerekeke wekîlê BDP ye ke sansona qisey kene, esqê xoye alayê Tirkî ebe vengê berz ane vatene, nusneyê Ilhamî Sertkaya biwane. Kadroyê nîyanene ke verre dewleta Kurdî vindene. Ebe no sîyaseta becîddîye hen asenoke sare kurdî murado xo hona nereseno. Labelê kes xo virra nikeroke Tarîx te surprîzî este, qayite Saddam kere, qayite Esad kere…

CEWAB BIDE

Keremê xo ra şîroveyê xo binuse
Keremê xo ra nameyê xo binuse