Seba ke Herêma Kurdîstanî bi xo xoser a, kurdî kî bê Bexdad bi sereyê xo petrol roşenê. Îxracatê petrolî seba ekonomîya Kurdîstanê Başûrî zaf muhîm o, çike hukmatê Bexdadî destpêkê emserî ra bi nat pereyê Herêma Kurdîstanî nêdano. Normal de Herêma Kurdîstanî aşmane 1 bîlyon $ girewtêne, labelê rîyê werênayîşê butçe û îxracatê petrolî ra, hukmatê Îraqî pereyî vindernay. Coka Hewlêr petrolê Kurdîstanî bi xo roşeno duwelan.
Herînayoxanê Hewlêrî ra yewê kî Tirkîya ya. Feqet hukmatê Bexdadî îdîa keno ke Tirkîya îllegal petrolê kurdan herînena. Bexdad ra gore yew peymana kane esta ke Anqara mecburî Îraq ra petrol biherîno. Labelê Anqara vana ke şertê peymane nêamey xeripnayene, çike ferq nêkeno eke petrol Hewlêr ya kî Bexdad ra bêro. Goreyê wezîrê enerjî yê Tirkîya Taner Yildizî ra, “Peymana Petrolî ya hîrakerde ya 1973 werteyê vakur û başûrê Îraqî de ferq ronênano. Ha vakur ra bêro ha başûr ra, her tewir petrol ke pîpelîne ra yeno ma, sey petrolê Îraqî yeno dîyene. Têkilîya ma ya enerjî bi Îraq goreyê qanûnê mîyanneteweyî ya.”
Çi esto ke Bexdad tefsîrê Tirkîya de hemfikr nîyo. Peymane ra gore muxatabê şîrketê petrolî yê dewleta Tirkîya BOTAŞ tena Wezaretê Petrolî yê Îraqî yo. Yanî îxracat û îdxalat tenê bi destûrê Bexdadî ra yenê kerdene. No sebeb ra aşma gulane de bi nê argumanî hetê hukmatê Îraqî ra Odaya Tîcaretî ya Mîyanneteweyî ya Parîsî duştê BOTAŞî de yew dewa ameye rakerdene. Aye ra teber hukmatê Îraqî herînayoxê petrolê kurdan texdîd kerd.
Seba kurdan beno ke qerarê na mehkeme muhîm o, çike pîyaseyê petrolî normal de rîzk nêcênê. Eke dadgehe vajo ke îxracetê Herêma Kurdîstanî qanûnî nîyo, tayê welatî do êdî petrolê kurdan nêherîno. Xora, heta ewro Herêma Kurdîstanî çar keştîyanê petrolî ra tena yew rote – kar kî 93 mîlyonî $ bî. Çi esto ke Herêma Kurdîstanî rê hîna zaf lazim o ke bê pereyê Bexdadî cande bimano. Heta ewro tena Îsraîlî petrolê xamî yê kurdan herîna – herînayoxê peyênî kî bellî nîyê. Dewleta Îsraîlî namdar a ke qaydeyanê mîyanneteweyî rîayet nêkena, xora 1948 ra bi nat Îraq û Îsraîl hîna ceng der ê. Coka Îsraîl texdîdê Bexdadî cîddî nêvîneno.
Tirkîya kî zanena ke herînayîşê petrolê kurdan gerek dewam bikero. Labelê Anqara nika ro yew çare gêrena ke Bexdad de werê meno. Yew çareserîya problemî kî îlankerdişê xoserîye hetê Herêma Kurdîstanî ra yo. Eke Kurdîstanê Başûrî xoser bibo, peymana Îraq û Tirkîya nêxeripîno û petrolê kurdan azadane roşîno. Feqet derheqê xoserîya kurdanê başûrî de heta nika Tirkîya ra di tewirî mesajî amey: hetê ra petrolo erjan yeno welat, la heto bîn de Bexdad û tayê mutefîqê bînî duştê xoserîya kurdan der ê. Yewna sebeb o yo ke Tirkîya nêwazena ke kurdanê vakurî emsalê Kurdîstanê Başûrî teqib bikerê.
Herêma Kurdîstanî ke wazena hetê ekonomî ra xoser bimano, gerek herînayoxê petrolî bivîno.
