Sondê Tirkan – Wusênê Gestemerde

“Andımız” yanî bi kirmanckî “sondê ma” yan kî bi nameyêde bîn “sondê tirkan” (tirkî: Türk andı) ser o wazena çand çekuyan binusî. Seke yeno zanitene, naye ra çend rojî raver “sondê tirkan” rojeva parlamenteranê kurdan de kî bîye. Na babete ser o ez bawer kena ke serekê BDP Selahattîn Demirtaşî yew qiseykerdena xo de “tawo ke mekteb de ‘sondê ma’ ame wendene, çêna (kêna) mi hewşa mektebî de nîya, eke ame wendene hona çêna mi şona mekteb” vatîbî. Ê nika meseleya teyna yew çêna Demirtaşî nîya, mesele a ya ke no problem rê rayade çareserîye bêrone dîyene.  Ewro bi hezaran domanî maxdûr ê. Nê domanê maxdûrî kamcîn milet ra benê wa bibê, nêheqîyênî rê ci ameya kerdene. Ewro na nêheqîyênî êndî mîyan ra ganî wedarîyo û na mesele kî kok ra bêrone çareser kerdene.

Zulmê tirkan ver ma firsend nêdî ke çimanê xo yakerîme. Zulm, zulm, zulm, reyna zulm. Çi heyf ke ma kî sey her kesî nê zulm ra para xo girewte. Her şodir mekteb de ma bi vengêde berz û zelal sondê tirkan wendêne. Hem kî hewte de panc reyî û hem kî bi nê vatenan ma sond werdêne: “Ez tirk a, raşt a, jêhatî ya…” Hem kî bi malimanê kirmancan no sond bi ma dayêne wendene. Yanî zulmo tewr gird kî bi destê malimanê kirmancan da kerdene. Nînan ziwanê ma yê dayîke kî reyna bi destê malimanê kirmancan da qedexe kerdêne. Çunke o sire de malimê ma zêdêrî kirmanc bîy.

Ma her şodir mekteb de bi “sondê tirkan” sond werdêne û henî dest bi roje kerdêne. Mektebo verên de panc serrî bi no sond mezgê ma da şutene. Bi nê vatenan kamîya ma daye kiştene. Bi nê vatenan ziwanê ma da kiştene. Bi nê vatenan ma her çî ra fîştîme dûrî. Bi nê vatenan şarê ma asîmîle kerd. Merdim ke bi serran no zulm dî, êndî se xo keno serraşt, se kamîya xo vîndî nêkeno, se ziwanê xo vîndî nêkeno? No zulmê tirkan se ma vîr ra şono, se? No zulm nêbî, ma çik bî? Henî rehet-rehet ma vîr ra nêşono. Mezgê ma bi sondê tirkan da şutene. Bi serran ma kî sey her kesî no zulmo qilêrin û pilarin ra para xo girewte. Her şodir ma bi wendena sondê tirkan dest bi roje kerdêne û her roja înîye kî ma bi wendena marşa M. Akîf Ersoyî hewteyê qedênayêne. Bi no qeyde û bi no atmosfero nîyanên ma mektebanê tirkan de wend.

Mektebanê tirkan de xo ra asîmîlekerdiş û zulm ra dot ma çîyê nêdî. Ma mekteban de çimê xo bi sondê tirkan kerdê ya û bi marşa M. Akîf Ersoyî kî çimê xo kerdê kîp. Ê ma mekteb nêbî, ê ma zulm bî. Her çar koşê sinife de resimê Atatirkî, alaya tirkan, sondê tirkan, marşa M. Akîf Ersoyî dardekerde bîy. Dês û diwaranê sinife ra mix kuyene rê ca nêmendîbî. Mekteb nêbî, tivatê belkî muzeya Atatirkî ya. Dersa ma kî bi Atatirkî dest pêkerde û bi Atatirkî kî xelesîyayêne. Hewlbîyen û qehremanîyênîya Atatirkî bawo bi qiseykerdena maliman nêxelesîyayêne. Şodir-şan de maliman “Atatirkî ma dîşmenan dest ra xelesnayîme ra, Atatirk ra nêbîyêne ma nika çinê bîme…” vatê. Yanî nata Atatirk, bota Atatirk, hetanî ke ma mekteb xelesna. La bi no formîlo cêrên ma mekteb xelesna.

Formîlê zulmî:

“Sondê Ma” (tirkî: Andımız) + Marşa M. Akîf Ersoyî (İstiklal Marşı) + Sondê Gêncanê Tirkan (Türk Gençliğinin Andı) + Fîrazkerdena Roşanê 23. Nîsane (23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı) + Fîrazkerdena Roşanê 19. Gulane (19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı) + Fîrazkerdena Roşanê 30. Tebaxe (30 Ağustos Zafer Bayramı) + Seba Domananê Qizilbaşanê Kurdan Mekteban de Dersa Bawerîye (Din dersi) = ZULM.

Yanî no zulm hona-hona kî bi hukm dewam keno. Herçiqas ke no zulm hona dewam keno kî, ma kî bi nameyê Xizirî, bi nameyê Sey Rizayî, bi nameyê zîyar û dîyaran sond werdo ke êndî bi sondê tirkan sond nêweme.

Wusênê Gestemerde