Nuştox û kedkarê Kirmancîye Munzur Çem ewro şîyo rehma Heqî. Ey Berlîn de dinya xo vurna.
Munzur Çem nuştox, cigêrayox û roşnvîro kirmanc o. 50 serrî ra zêde yo ke Munzur Çemî seba şar û ziwanê xo emeg kerdo. Gureyê ey resenê waranê cîya-cîyayan: edebîyat ra heta cigêrayîşo kulturî û tarîxî, eser û xebatanê Munzur Çemî raye kerde ra ke kirmancî derheqê kamî û kokê xo de bibê wayîrê zanayîşî. Bi tirkî, kirdaskî û kirmanckî romanî û hîkayeyî nuştî, derheqê babetanê ekonomî, sîyaset, kultur, tarîx û raywanîye de kî bi desan meqaleyî nuştî. O, domanê Dêrsimî bî. Şî sanik û lawikê ke Dêrsim de est ê, ê dayî arê, nîya mîrasê qewmê xo sevekna. Sewbîna kî ziwanê kirmanckî ser o kitabê gramerî û ferhengêdo zengîn nuşt. O endamanê Vateyî yê tewr verênan ra yo û heta ewro kî karê xo yê ziwanzanîye ra dewam kerd. Zere û xatirê Kirmancîye ke yew estareyê xo kerdo vîndî.
Munzur Çem serra 1947î de dewa Kêxî (Gêxî) Qurze de ameyo dinya. Dibistane dewa Seterî (Gêxî) de, mektebo mîyanên Qisle de wend. 1962 de Erzirom de kewt Kolejê Weşîye û 1966 de Dîyarbekir de qedêna. O ra dime sey memurê weşîye gureya. Serra 1971î de kî Anqara de mektebê Îqtîsad û Tîcarî yo Berz de wend û 1975 de qedêna. Dima, sey kontrolerî kar kerd. Serra 1980î de, verê ke cuntaya leşkerîye biqewimîyo, sebebanê kar û xebatanê xo yê sîyasîye ra Munzur Çemî welat terikna şî Ewropa. A game ra dime tim mecbur mend ke teberê welatî de biciwîyo. Verê veran, ame Almanya û çend serrî karê xo yê sîyasî ra dewam kerd. Dima, 1984 de şî Swêd û uca îltîca kerd. 1996 de reyna cêra ra Almanya. A roje ra nat weşîya xo Berlîn de ramitêne. Ey destê xo sîyaset ra ant û xo da nuştoxîye ser.
Munzur Çem nuştoxêdo xebatkar bî. Rojnameyanê sey Özgürlük Yolu, Roja Welat, Dengê KOMKARî, Azadî, Dengê Azadî, Roja Teze, Hêvî ûêb. de nuştî. Rîyê şert û mercanê sîyasetî ra heyatê xo de çend nameyê bînî gurenayî: H. Toprak, A. Taş, M. Çem, S. Dilan, Bavê Şilan, Mîrzalî Çimen, Derweşê Mîrza ûêb. Berlîn de ey sazkerdoxanê Kurd-PENî ra yew o. Ser o kî ey bi embazanê xo serra 2001î Berlîn de Înstîtutê Ziwan û Kulturê Kirmancî (Zaza)-Berlîn awan kerd. O, ronayoxanê Grûba Xebate ya Vateyî ra yew o û tede redaktorîye kerde.
Rêzeromanê ey bi tirkî, Gülümse Ey Dersim (Bihuye, Ey Dêrsim!), wendoxanê xo mîyan de namdar ê. Bi kirmanckî romanê xo Hotay Serra Usivê Qurzkizî ke reya verêne 1992 de çap bîbî, ewro reşt çapa xo ya hîrêyine û klasîkê romananê dêrsimijan hesibîno. Ferhengê ey ê Kirmanckî – Tirkî (1994) û kitabê arêdayîşê lawikanê Dêrsimî Tayê Kilamê Dêrsimî (1993) û Hawara Dêrsimî (2003) mîrasê kirmanckî de eserê bêemsal ê. Bi nameyê Kulê 38î (1998, çapa dîyine 2019) şahîdê terteleyê Dêrsimî ardî ziwan. 2005 de kitabê ey ê hîkayeyan Hewnê Newroze û 2007 de romanê ey Gula Çemê Pêrre vejîyayî. Kitabê xo Dêrsim Merkezli Kürt Aleviligi (Raya Heqî ya Dêrsimî) (2009 û çapa dîyine 2011) heta ewro derheqê Raya Heqî ya Dêrsimî de eseranê tewr muhîm û xorînan ra yew maneno. Nuşteyê Munzur Çemî di kitaban de arê dîyayê: 2019 kitabê Nuşteyî de û 2020 Veng û Hesreta Herdê Dewrêşî de.
Rîpelê Enstîtu de Munzur Çemî hamnanê 2021î de derheqê keda xo de nîya nuşt:
Nuştoxîya mi parçeyêde xoverdayîşê azadîya miletê min a. Ez şîkîna bi rehetîye vajîne ke nê xoverdayîşî de ez hertim bêtavîz û îsyankar bîya. Mi dişmenanê miletê xo de hertim raste-rast ceng kerdo. Yanî nuştoxîya mi de dudilîye û çîvdayîş çin o.
Eke na qeleme, xoverdayîşê azadîya miletê mi de wayîrê rolêde pozîtîfî bîya, no bextewarîye dano mi. No yeno o mana ke qelema mi çilayê ya û herdê pî û kalikan de hertim veşena û roştî dana ra derûdorê xo. Bimanê weşîye de!
