Almanya de vateyê verênan esto, vanê “Zêde nanpewjî werdî xeripnenê”. Yanî, eke zêde merdimî çîyêk ser o xebitîyenê, no çî xeripîyeno û pêroyîya kompromîsanê xo de beno puç. Çîyo ke nika Kurdîstanê Başûrî de qewimîyeno, no yo. Semedê rewşa nikayine ra sîyasetê zere, teber û asayîşî yo muşterek çin o. Na rewşe yewîya ma ya sîyasîye û hêzdarîya ma ya teberî kerdî kêmî. Seba ke pare bî bi di mintiqayan, hukmatê ma her roje zehmetî anceno. Nîya, raverşîyayîş û yewbîyayîşê dewlete zere ra asteng beno. Peyê nê hal û demî de meslehetê şexsî estê. Çi esto ke taybetmendîya demokrasî bi xo tam eskê ci yo: meslehetê şexsî seba faydeyê hukmatêde hêzdarî yenê wedardene ke no hukmat xizmetê têde hemwelatî û rêxistinanê a dewlete bikero. Kamo ke tarîxê Ewropa sey cayê welidîyayîşê demokrasî waneno, nê nimûneyî vîneno: verê, pêro mîreyîyê qijkekî semedê dewleta merkezî ya bi hukmatêde yewşekil ameyî wedardene, o ra dime raverşîyayîşo ekonomîk û hêzdarîya sîyasîye vejîyayî meydan.
Sîyasetê Kêmneteweyan Asteng o
Daxilkerdişê hende meslehetan seba dewleta tesîrdare rayêda rind a. Labelê piştgirîye nêna a mana ke her kêmnetewe parlamento de yew palkursî bi şenik rayan bigîro. Herinda ci de ganî kêmneteweyî û meslehetê ci zereyê sîyasetê partîyanê girsan de entegre bibê. Ganî temsîlkarê kêmneteweyan têkilê partîyanê girsan bibê û derd û waştişanê xo berê uca ke bi hewayêde tesîrdar raver şêrê. Zafê reyan ma hesna ke polîtîkaya kêmneteweyan ê nikayî do Hukmatê Herêmê Kurdîstanî bero masaya sîyasetmedaranê Ewropa û Rojawanî. La rastîya tale a ya ke qet xemê Ewropa û Rojawanî de nîyo. Çîyo ke demokrasîyanê Ewropa û Rojawanî eleqedar keno, tena sîyaset û perspektîfê ver bi înan çarnayîş o. Wexto ke no çin o, her sîyasetê kêmneteweyan, herçiqas aqildar beno wa bibo, sîstemê demokrasî rê beno bahane. Tîya de kî ma nîyadîme tarîxê Ewropa de: semedo ke zêde partîyê xo bi meslehatanê cîya-cîyayan estbîyî û semedo ke nê partîyan sewîyeya pêroyî de hemkarîya yewbînan nêkerde, zemanê xo de dewleta Almanya ya Weîmarî rijîyaye.
Herinda tevgerî de şîn
Ma ke qayîtê serrnameyê kurdan kenîme, merdim vano qey pêro wextê ma bi şîn û şiwan vêreno ra. Rojêda şînî ra dime yewna roja şînî yena. Tabî, kes nêvano ke şarê ma rê wextê şîn û şiwanî çin bo. La sey dewleta moderne ma rê yew roja şînî seba yadkerdişê gankêşîya miletê ma bes a. Yadkerdişê şehîdan o tewr rind bi viraştişê xeyalê înan beno: dewletêda yewbîyaye û azade.
Hurmetkerdişê pêşmergeyan
Mêrxasîya pêşmergeyan pêro dinya de goynîyaye û qebul bîye. Ma rê kî qehreman ê. La ma çi xelata qehremanîya înan danîme? Maeşê pêşmergeyan zaf nizm ê. Herçiqas ke îdealîzm înan rê cesaretî dano û înan beno raver, demêde derg de no bes nîyo. Êdî lazim o ke ma sipasdarîya xo bi maeşanê rastikênan binawnîme.
Yew paytext – di nameyî?
Erbîl yan Hewlêr? Kamo ke welatê ma zîyaret keno, vano qey di paytextê ma estê. Eslê xo de ma hema qerar nêdayo ke senî name bikerîme. Ganî paytextê Kurdîstanêde yewbîyaye û azadî Hewlêr bibo. Welatanê rojawanî de no mumkîn nêbîyêne ke yew welat de di nameyê paytextê xo bibê. Eke ma wazenîme goreyê standardê rojawanî sey dewletêda demokratîke nas bîme, ganî ma goreyê qaydeyanê înan kî hereket bikerîme.
Cinîkî bi nîsbetan ney, bi terfîyan yenê ver
Şaro kurd pê cinîkanê xo yê xirt û ciwanikan îtfîxar bikero. Çi heyf o ke înan ra qet yewê wezîre nîya. Herçiqas ke parlamentoyê Kurdîstanî de nîsbetê %20 yê cinîkan esto, no seba wezîrkerdişê cinîkan bes nêbî. No kî goreyê standardê rojawanî yew taybetmendîya apeymendişê dewlet o. Bi nîsbetan no problem hel nêbeno. Ganî zereyê partîyan de cinîkî bi hewayêde aktîf terfî bibê. Cinîkê ke muhtawa kenê zengînêr, ganî ê hîna zaf bêrê dîyene û destekî bivînê. Nîya, ê otomatîkmen resenê sewîyeya wezîran. Nîsbetî bi xo bes nîyê.
Rastîya tale na ya ke hewnê ma û rastîye pê nêgênê. Serranê verênan de ma kurdan xeylê çîyê mukemelî ardî meydan. Ma xîret û hêzdarîya xo musnayî, ma awanîya dewlete naye ro. Labelê nê awanî hîna teqabulê standardê demokrasîyanê rojawanî nêkenê. Înan ra gore ma hema demokrasî nîyîme. Eke ma hazir îme ke kompromîsanê xo caverdîme û bi qerardarî mîsyonê muşterekî û fehm û feresatê demokrasî wazenîme, o taw ma resenîme nê hedefî. Yanî, ganî ma îtîbarê xo bi yewbînan bîyarîme û meslehetê şexsî yê ke tarîxê ma tarîf kerd, înan caverdîme ke biresîme çaxêde newe: çaxê Kurdîstanê azad, demokratîk û yewbîyayeyî. Kurdîstano ke masaya dewletanê rojawanî de hemerjin o. Demêde kilm de ma ver bi dewletêda moderne şîyîme. Nika muhîm o ke gamanê peyênan bierzîme. Ez bawer kena ke ma do serkewte bibîme.
Selahadîn Koban sîyasetmedaro kurdo alman o. O endamê partîya almane CDU yo. Serra 2017 de namzedê weçînayîşê federalî bî. Boyna, endamê grûba Komarperweranê Almanya û Îsraîlî yo.
No nuşte roja 30.08.2018 de keyepelê Rûdawî de weşanîya. Bi destûrê nuştoxî seba DêrsimInfoyî îngilizkî ra çarnîya kirmanckî ser.
