Kirmanckî de nameyê tayê vaşanê yabanî – II – Dogan Munzuroglu

• • Mîrcor. Tayê cayan de ci ra “xilos” vanê. Werteyê birran de beno. Zê peçakê piruşîn o, dalkan o. Çîçeganê hewzan keno ya. Mal ci ra zaf hes keno.
  • Mendike. Koyan de bena. Tenê giruzin a, pirçikin a. Potena xo weş a.
  • Marsunge. Tirkî de ci ra “yemlik” vanê. Marsungî zêdêrî cayanê duzan de, deştanê awikinan de benê. Kal werînê.
  • Nanê Pepûkî. Nanê Pepûkî kal werîno. Tayê cayan dê ci ra “gilsingî” vanê. Koyan de, waran de beno. Purê xo zê purê gizêrî yo.
  • Palaxe. Vaşêde zelikin o. Zelikê xo barî yê. Mabênê hêgayan de, tuman de kom bena. Bîye ke huşke bena sipîye. Ci ra gejî viracenê. Yê juyê ke porê xo bîy sipî, vanê “Ti vana porê xo bîyo palaxe.”
  • Pêçake. Mabênê ekinî de bena. Zaf çeşîtê xo estê. Tayê çeşîtê peçake, çîçeçê xoyê hewzî estê. Mabênê geniman de, mabênê fîkî de bena. Piroşîna ekinî ro. Zîyan dana ekinî. Tirkî dê ci ra “sarmaşık” vanê.
  • Pîvokî. Binê herdî de zê patesan kokê xo estê. Tayê pîvokî, kokê xo zê kokî gulik o. Serê xo zê telîyin o.
  • Pîltan. Mabênê wencayan de beno. Çîçegê xo çeqer o. Zaf beno derg. Boya xoya weşe esta.
  • Pixok. Refê kunkorî ra yo. Zaf derg nêbeno. Tarrê xo tal o. Tenê xenekok o.
  • Pompajî: Wisar ke ameyo, binê vore ra raver ê vecînê. Çîçegê xo zaf rindek ê. Tirkî de ci ra “kardelen” vanê.
  • Pune. Tayê cayan de ci ra “punc” vanê. Tirkî de ci ra “nane” vanê. Pune, verê vayan de, mabênê hêgayan de, tuman de beno. Boya xo weş a. Kenê yemegan. Pune vaşêde azxun o. Her serre kokê xo ser beno. Bingeyê xo qeyîm o.
  • Qirame. Verê vayan de, cayanê çinitan de beno. Purê xo zê kardî dest û payê însanî birneno. Kokê xo zaf azxun o. Her serre bingeyê xo ser o beno. Çîm girê dano.
  • Ribês: Koyan de, cayanê berzan de beno. Purê xo kovikin o. Ci ra “kap” vanê. Werteyê kapî ra nîrê vecîno. Sereyê xo puskilikin o (xampolikin o). Nîrê xo tejîyîne de (sawuyîne de) zaf weş o. Tahmê xo tirs o. Serranê peyênan de welatanê kirmancan de wisarî bazar de roşîno. Tirkî de ci ra “ışkın” vanê
  • Ronaşî. Purê xo zê tirsikî yo. Cayanê kirran de, cayanê çaxilan de bena. Kokê (tambarê) xo zê turê beno derg, sono binê herdî. Ci ra boyax viracîno. Boyaxê ronaşî ra ver de cacimî viraştêne, xalî viraştêne. Boyaxê xo heta ke cacîm kan bîyêne, nêşîyêne. Meselade xo esta, vanê, “Tura min a tadaye, binê herdî ro radaye.”
  • Sabunê mîlçikan. Tumanê hêgayan de dormeyê cunan de beno. Zê peçakê herdî ra temezay beno. Domanî no vaş qurifnenê, be ci awike de destanê xo şunê. Zê sabun kopir dano. Boya xo weş a. O rî ra ci ra “sabunê mîlçikan” vato.
  • Savile. Tirkî dê ci ra “şakayık” vanê. Gulê xo sûr ê, zaf rindek kena ya. Ge-ge di-hîrê vîcoyî bena derge. Tayê cayan de ci ra “gulînge” vanê. Tarrê xo tal o. Tenê kî girêna, awa verêne rişnenê, reyna girênenê. Ronê malî de tev danê. Tarrê xo zaf weş o. Şarê Dêrsimî ci ra zaf hes keno.
  • Silq. Tarrêde sûr o. Kokê xo sûr o. O rî ra ci ra “silqo sûr” vanê. Şarê Dêrsimî ra ju ke ar kerd, qarîya, ci ra vanê, “Ti vana silqo sûr o / bîyo silqo sûr.” Tirkî de ci ra “şalgam” vanê.
  • Silore. Hengura birran a. Hengura yabanî ya. Tirkî de ci ra “yabani asma” vanê. Piroşîna daran ro, bena derge şona.
  • Sosine. Çîçega serê koyan a. Boya xo zaf weş a. Çeqer kena ya.
  • Soy. Bukan de, cayanê awikinan de beno. Zê gelîsoy o. Tarrê xo werîno. Serranê xizlixîye (kitlikîye) de şarê Pulurî zaf soy werdo.
  • Sung. Tirkî de ci ra “mantar” vanê. Sungî zêdêrî binê kunkorî de, binê gelîsoy de, kokê dara qawaxî de, binê birrî de, hêgayan de, çayîran de benê. Zêdêrî êyê kê binê gelîsoy de, binê kunkorî de benê, ê werînê. Tahmê xo zaf weş o. Dewanê birran de sungê varişî werteyê birrî de benê. Miletê Dêrsimî ci ra zaf hes keno. Milet sunganê axuyinan nas keno. Heta nika rîyê sungan ra Dêrsim de kes nêmerdo.
  • Sumaq. Koyan de, cayanê huşkan de beno. Sumaq, purê xo zê kenevîrî yo. Dendikê xo tirş ê. Werîno, beno yemegan.
  • Şîrame. Hêgayan de, deştanê duzan de beno. Purê xo zê genim aseno. Kokê xo zê pîyaz o. Beno qerpuz. Mal ci ra zaf hes keno. Kokê xo werîno. Tenge de însanî vêşan nêverdano. Tahmê xo şîrin o.
  • Şîr: Şîr hetê Dêrsimî de zaf qîymetin o. Şîrê Koyanê Mizurî tek dendik o. Tahmê xo zaf weş o. Zirfetanê miletê Dêrsimî de şîr ke nêbo, nêbeno. Koyanê Mizurî de zaf şîr beno. Nê serranê peyênan de şîr zaf dîno arê, zaf roşîno. O rî ra koyan de şîr nêmendo. Zê verên nêno dîyene. Serrê ke ameye serrê ser, şîr tenêna birîno Tirkî de ci ra “sarımsak” vanê. Ju ke weş û war bî, dest û pay bî, ci ra vanê, “Henî yo, zê dendikê şîrî yo.”

Dogan Munzuroglu