Kamcîn werd de şeker zaf o?

Goreyê xebera kovarêda almane ra zaf çîyan de şeker esto. Her serre kî dinya de werdişê çîyanê şirînan beno zêde. Fabrîkayê şîraneyan kî rind zanenê ke çîyê şekerinî rind yenê rotene. Cigêrayîşan ra gore xeylê werdan de 20% ra zêde şerek esto.

Merdim (mordem) naye ra rind para şekerî de nîyado û werdişê xo rind kontrol bikero, çike zêde şeker zerar dano wucudê însanî.

Para şekerî yê tayê werdan:

• Kola: Ju (yew) şîşa kola de 110 gramî, yanî dorê 40 teneyî şekerê kupî estê.
• Kremê çîkolata: Kremê çîkolata ke zafane wextê arayî de yeno werdene, mîsal markaya “Nutella”, tede zaf şeker esto. Ju (yew) paketê Nutella yê 400 gramî de 218 gramî şeker esto, yanî dorê 78 teneyî şekerê kupî. 55% yê kremê çîkolata şeker ra yeno pêra. No rî ra kî ju (yew) maye reyê vejîyaybî mehkeme ke markayê kremê çîkolata produktanê xo jê (sey) weş reklam kenê.
• Çîyê şimitişî yê enerjî: Henî reklam beno ke şimita enerjî însan hişyar û pêt kena, labelê tede kî zaf şeker esto. Ju (yew) qutîya markaya “Red  Bull”î  yê 250 gramî de mesela 27 gramî, yanî 11% şeker zere de esto. No keno 10 teneyî şekerê kupî.
• Çayê meywe: Çayê meywe hurendîya (herinda) çaya sîyaye de zaf yenê şimitene. Labelê çayanê meywe de kî zaf şeker esto. 400 gramî çaya meywe de 388 gramî şeker esto, yanî 97 % – no keno 140 teneyî şekerê kupî.
• Ketçapê tomatêse: Bitaybetî hetê doman û cêncan ra hes beno. Tomatêse de bi xo zêde şeker çin o, labelê viraştişê ketçapî de xeylê şeker erzîno ci. Ketçap de 23% şeker o, yanî teqrîben 62 teneyî şekerê kupî.
• Muslî: Muslî arayî de zaf yena werdene. Çi heyf o ke zafane tede para şekerî 38% o. Yanî 51 teneyî şekerê kupî tede estê. Gerek herînayîş de ambalaj rind bêro kontrol kerdene ke para şekerî tede zêde mebo.
• Çîkolata: Çîkolata ra xeylê kesî hes kene. Hem zaf werîna, hem zaf xelate bena. Feqet 100 kîlogramî çîkolata de 60 gramî şeker esto, yanî 21 teneyî şekerê kupî.
• Qeşaşit: Eke hewa bîyo germ, milet zêde qeşaşit weno. La gerek werdoxî bizanê ke zereyê qeşaşitî de xeylê şeker esto. 0,75 lîtreyî de 188 gramî şeker, yanî 65% şeker esto. No keno 68 teneyî şekerê kupî.
• Bîskuvît: 200 gramî bîskuvît de 55 gramî şeker estê, yanî para 28% şeker a. Merdim (mordem) ke 200 gramî bîskuvît werd, 20 teneyî şekerê kupî weno.