Hesretê Welatî

Roza bîne, seba zîyarkerdena ju alvozê xo yê rindî ez şîyûne Los Angeles. Hevalê min o ke nameyê xo Hesen o, wextê xo de Gimgim ra bar kerdo şîyo Los Angeles, ê 4 rozanê zîyaretê mi de zonê kalikanê xo, zonê hardê bimbarekî qisey kerd. Welat dekerna.

Hesen ju fîrmaya namdar a teknolojîye de gureyeno. Ez seba dîyena şîrketî silayî kerdûne, şîyûne uska ke her kes kirmanckîya Hesenî zaneno. Tikê sas mendûne. Her reya ke mordemê vîneno, ey rê ebe kirmanckî selam dano. Vano “Ma bexeyr”, bi aksanê xo cewab danê vanê “Xeyr be selamet”. Mi xo xo ra va, gama ke êndî oto-înkarkerdisê kurdan qedîyo, ebe çekuya Hesenî “kurdification” axir cayê nê înkar, tersî û asîmîlasyonî cêno. Labelê çimanê kurdanê dîaspora, yanî kurdanê xerîbîyê, xo bêkes çarna ju dewleta kurdan ser. Mordem ciwîyayîs, prensîb û çimanê înan de vîneno ke teselîya înan êndî kota.

Cayê ma hona dinyaya ekonomî de çin o, hona fehmê ma yê gureyayîsê sîstemê fînansî kî kêmî yo

Çar rozan ra dime ez niştûne teyara giran-giran peyser şîyûne New York. Gosê mi de kilamê Şehram Nazerî û Tara Mamedova, zerrîya mi de hesretê welatî. Nêzanen sarê ma reseno herbîya wextî û ey de pîya sono ya ney. Seserra 21. ra 15 serrî vêrdî ra, yarênîya wextî tey çin a. Wext raya xo de seba kurdan kî nêvindeno. Înovasyonê teknolojîye, yê ekonomî û fînansî herbî-herbî cayanê xo cênê û rojî, hewteyî ya kî asmî çîp vêrenê ra. Na dinyaya newîye û globale de cayê sebr û teorî çin o.

Cayê ma hona dinyaya ekonomî de çin o, hona fehmê ma yê gureyayîsê sîstemê fînansî kî kêmî yo. Hona sîstemê raverşîyena na dinya dûrî ra seyr kenîme. Tayênê ma ebe “emperyalîzm”, ebe “kapîtalîst modernîte” no sîstemo tewr rind de heta nika dismenênî kenê. Teorîya dismenê ma, teorîya ju û di rîpelan de derman saye kerdene, o kî çare nîyo. Kurdan êndî sinorê dismenê xo, tersanê xo, partîyanê xo vêrdo şîyo. Dinyaya modern û globale de êndî ca cayê sarê kurdan o. Amerîkan, îngilizî, farsî, koreyizî, japonizî, fransizî… kamî de ke yenîme têlewe qisey kenîme, vînenîme ke her kes seba dewleta kurdan o. Henî yo ke tena tirkî, erebî û kurdî bi xo yê ke duştê ju dewleta kurdan der ê. Labelê wextê xo de na nêweşîye kî jê welatanê bînan yeno sono, vêreno ra.

Hewteyo bîn ju dêrsimizî qal kerd va ke “sîvîlîzasyonê dinyaya rojawanî” de derman çin o, dermanê kurdan sosyalîzm der o. Hewn rind o, labelê seba ju sar rew yan herey hewn kerdene qet rind nîyo. Marksî çond serran ra raver vato: sosyalîzm -eko bêro- dima sîstemê kapîtalîzmî yeno. Nika hona welat binê kayê dismenî der o, hona ju fabrîkaya markaya kurdan çin a, hevalê ma domirê (temburê) sosyalîzmî cinenê. Dismenîya verba dinyayê moderne karê kurdan nîyo. Rind ke ê hevalê min ê dêrsimizî di saetê qeseyanê dergan ra tepîya na fehm û qebul kerd.

Ya ma xo têverro erzenîme ya ma pêro pîya pey de manenîme.

E, DêrsimInfo ha gosê mi der o, mi ra nuşteyê derheqê ekonomî û finansî de wazeno. Hurendîya ci de mi kî qala kêmasîya ma kerd. Kêmasîya fehm û ferasetê ma. Kêmasîya ekonomîya ma. Çerxê dinya nêvindeno, ne seba mi, ne seba ti, ne kî seba kurdan. Ya ma xo têverro erzenîme ya ma pêro pîya pey de manenîme.

Ez ke reştûne New York, ju taksî çarna, niştûne ci. Taksî ke ame, qayîtê ramitoxî kerd. “Ma bexeyr”, mi va. Fehm nêkerd. Ez huyaya, mi va, “Hele ti so ez raye ra to ra van çik o”. Okay. Motorê tomofîlî borra, no şaristanê xerîban de kotîme raye. Gosê mi de kilamê Şehram Nazerî û Tara Mamedova, zerrîya mi de hesretê welatî.