Sîyaset ke nêbîyêne, bawer bikerê ke mi şima ra qalê zaf çîyanê tewiran, renginan kerdêne. Dinya hîra wa. Nuştoxo namdar Gabrîel Garcîa Marquezî zî wefat kerd. Mi waşt ke derg û dila qalê ey bikerî. O edebîyat bî, roman bî, dewlemendîye û renginîya xorîtîye bîye. La goreyê ma avantajê ey qat bi qat estbî ke zonê ey serbest, serdest û raver bî.

Ey rê oxir bo, ruhê xo şad bo.

Ma bêrîme rastîya ma ya serdin û derdine. Ez xo rê koyan ra vajî:

Hey ko! Ma qey vecîyayîme sêneyê to? Ma qey merdîme, vêşan-têşan mendîme? Ma qey kewtîme adiran? Ma qey veşayîme, rişîyayîme, sîndor û mayînan de, şewan û xiraban de, çalan û çengelan de, şilîyan û şepilan de, tarîyan û pukelekan de vîyartîme?

Dinya aleme zî zanena ke ma seba serbestîya welatê xo, seba heqê dewletbîyena miletê xo nê cefeyan antîme. Eke no sebeb nêbîyêne, ma qey nê cefayan biantêne ke? Eke no sebeb nêbîyêne, kamî vecîyêne ko, kamî kewtêne adiran, kamî bîyêne gerîla? Eke no sebeb nêbîyêne, kamî sareyê xo dajnêne, kamî bêçika xo lewnêne?

Qet kesî! Ma nika?

Nika sebebê nê cefayî xerepnê, hedefê na waştene xirab kerdê. Nika vanê “mileto demokratîk, ju welat, ju beyraqe” û giran bi giran yenê HDP. Nika vanê, “Ma aştîye wazenîme, pîyatîye wazenîme”. Ti zen kena ke ma “biratîye-aştîye” nêwazenîme. Ma nê vateyî ra xerîb nîyîme. Neway serrî yo ke dewleta tirke ma, ebe nê vateyî qaşo xapneno. Ti ke heq û huqûqê xo mewazê, xora ti ebe dewleta tirke bira wa. Na biratîye û aştîye bîya qederê ma yê xirabî. Nika giran bi giran, game bi game bi fekê tayê sîyasetmedaranê kurdan ra’wazenê bi nameyê na “biratîye û aştîye” (!) ma bikerê entegreyê sîstemê dewleta tirke.

Çîyo ke îta de zelal nîyo, çik o? Çiyo ke kam nêzaneno, çik o?

DTP beno HDP. Sebeb? Sebeb ne biratî ya ne zî aştî ya, planê entegrasyonî yo. Sirri Sureya Onder Efendî xora eşkera vano ke “Ma verba neteweperwerîya kurdan HDP na ro”. Şima nêwend? Ez zî Sirrî Efendî ra naye vajî: To çi wext dewleta Kudîstanî waşt ke? To çi wext bîya neteweperwerêde kurd ke? Sirrî Sakikî Efendî zî ma rê ÎT û MÎTê tirkan pesêneno…

Nê vate û planî pêro verba heqê dewletbîyena kurdan ê. Rojê nêameyêne aqilê mi ke juyo kurdo qaşo welatperwer ma rê MÎTê tirkan bipesêno.

Şima ke heqê dewletbîyena miletê kurdî nêwazenê, şima ke beyraqa kurdan nêwazenê, şima ke sîndorê dewleta Tirkîya ke bîyo sebebê parçekerdena Kurdistanî, qebul kenê, ma qey piştî bidîme şima? Ez qey piştî bidî şima? Gonîya şarê ma seba entegrasyonî rişîya? Gerîlayî seba entegrasyonî vecîyê koyan? Heyf û gune nîyo? No hondayê emeg, no hondayê cefa, hondayê fekdarîye seba entegrasyonî bîy?

Kes bi aqilê mi nêşikîno kay bikero. Kam ke aqilê xo dano kay kerdene, keyfê înan o.Çîyê ke ez wanena, vînena, heşnena, şima zî her kesî zî vînenê, wanenê, heşnenê. Ya nê planê entegrasyonî şima qebul kenê ya zî verba ci vecînê. Raya hîrêyine çin a. Ya bi sîstemê tirkî “tirkîyaperwerîye”, ya zî Kurdîstan. Êyê ke planê entegrasyonî der ê, helbet hîna şarê ma xapnenê, naye zelal nêvanê. Ê  nêşikîne vajê “ma entegrasyon wazenîme”. La ma hertim serbestîya Kurdîstanî waşte û wazenîme. Gelo qey entegrasyonperwerî eşkera naye nêvanê? Çike wazenê nê planî bêveng, giran bi giran biramê. Sîyaset de kay nîya yo. No kayo ke îmkanê şarê ma ser o ebe Ertugrul Kurkçîyan kenê heder, eke tam kerdî heder, ma rê kenê qeder! HDP seba entegrasyonî gama peyên a.

Şima kamî xapnenê?

Derdê ma Tirkîya rê demokrasîye arden a? To xo raxelesna, na raya Tirkîya menda, ha? Her çî zelal o, êndî her kes bi wîjdanê xo. La çi heyf ke îmkanê şarê ma ser o nê planê xo kenê. No kay, heta ke entegrasyon mebo, nêqedîno. Mekewê nê kayî. Na dinya de miletê ma rê qey heqê dewletbîyene heyf bo? Kamcî miletî ra heyf o ke ma rê heyf bo? Ma qasê tirkê Qibrisî, Andorayî, Kosovayî zî nîyîme? Kamcî milet heqê dewletbîyena xo nêwaşto ke ma mewazîme? Dewleta to ke çin bo, ti ke heqê dewletbîyene nêwazena, ma çi wazena? Demokrasîye? Serbestîye wazena? Dewleta to ke mebo, demokrasîya to, serbestîya to se bibo? Demokrasye û serbestîya ke bê dewlete na dinya de esta? Ney. Ma no çi fîlm o ti kena?

Ti seba miletê ma tenya dewletbîyene nêwazena! Ti seba tirkan naye nêvana! Wa dewleta dinya aleme bibo, yê ma mebo, ha!

Nimûneyê Kurdçstanê Başûrî zê dar keweno çimanê entegrasyonperweran. A beyraqe, a dewlete, o hukmat zê çengel keweno çimanê entegrasyonperweran. Entegrasyonperwerî coka hukmatê Kurdîstanê Başûrî ra, seba ke planê înan ra nimûneyêde xirab o, hes nêkenê. La naye zî zelal nêvanê, maneyan vînenê. Qaşo bi nameyê rexneyî wazenê ke na dewleta kurdan ra şarê Kurdîstanî dûrî bikerê. O ca şimşêrê verba entegrasyonan o. Ti verê serbestîya Kurdîstanî, heqê dewletbîyena Kurdîstanî biwaze, dime ra şikîna hukmatê Kurdîstanê Başûrî rexne bike.

A beyraqa Kurdîstanî ra qey keyfê to nêno? A dewleta Kurdîstanî ra qey keyfê to nêno? O parlamentoyê Kurdîstanî ra qey keyfê to nêno? Ma çi ra keyfê to yeno? Ebe dewleta tirke kurdan entegre kerdene ra keyfê to yeno, ha!

“Her çî zelal o!” ez vana. Pêro welatperweranê Kurdîstanî ra vana: mexapîyê!

(Resim: William J. Gauthier)

Nuşteyo peyênTaximê Lingan
Nuşteyo verênVanê, ewro 23. nîsan a, roja domanan a
Îlhamî Sertkaya
Îlhamî Sertaya Çewlîg ra yo. Dewa xo Pîrcan (tirkî: Adaklı) girêdayeyê Azapêrtî yo. Perwerdeyê xo Îlhamî Sertkaya enstîtuya malimî ya Çewlîgî de dî. Serranê 1970-1980 de malim bîyo, 1982 welat terk kerd û şî Ewropa. Îlhamî Sertkaya ewro nuştox o, kitabê ey hem bi tirkî hem kî bi kirmanckî û kurmanckî (kirdaskî) estê. Hîrê reyî endamê jurî yê Xelata Edebîyatî ya Huseyîn Çelebî bî. Giranîya eseranê Îlhamî Sertkayayî şîîr û roman ê.

5 ŞÎROVEYÎ

  1. Niya vajîme, kurdê ke kune giredayise bi tirkî, rayê xo kene vînd. Barzanî rind sîyaset virast bi, tepîya ke tirkunde ame telewe, Barzanî yo kurdprewer sî, cayê ey de merdime neweyan ame. Kurdê Rojavan rind peroday, tepîya xafilede si-amey Ankara, tepîya raye xo hen sas kerd ke, kanton manton ra mucalelê xo kerd tewerte. Nika Kurde Bakurîk, tepîya ke si Ankara ebe Mit kut dîalog, komel momel, prensîb, neteweperwerdîye nîmend, sîyaseta xo kerd rejil. Na semeda ez van ke çi qasi ke kurd tirkuna dûrrî sere, hen yene xo ser û hen rayê xo yê rast ra sone.

    Nika BDP sono HDP yeno, hete bînra BDP dane ca DBP (denokratik bolgeler partisi) kena ra. Yanî sarê bînî seba manayê tarîxan komel û partîyanê xo 300-400 serre se ju tradîsyon dewam kene, îyê ma (endî îye mayîk nîyo, neyîk dikade eskera bikerime) her dem de nameyê vurrnene. Demokratîk Bolgeler Partisi, ni çiko? Yanî hen nameyê Kurdistan ra tersene ke, eke ar mekere kurdkîk ebe xo qedexe kene. Nameyê tena rindekik este mîsal Partîya Demokratîka Birr, Partîya Demokratîka Biratîya Çîçegan, Partiya Demokratîka Koyanê Gelan….

    Keyepele HDP de nusne kene ke na partiye azadiya Fîlîstîn des danoci, labele seba sapmayisê û asîmîle kerdena Kurdan siyaseta sewlete virazene û azadîya Kurdistan sero ju çekuye keyepele xo cinenikene. Demokratîkanena boyina nîyanen mordem sekero ke?

  2. Programe HDP ra…

    – Sare ke Tirkîya dere besebikere ke heqane dustane demokratike xo bicere destane xo, heqa perwerdeyê ziwane xo de û virenberdise kulture xo bisevekne. 

    Nika Kurdî 100.000 yakî 200.000 nîyeke heqanê niyanen de waxte xo bikise. Sarê Kurd 40.000.000 no HDP se partîya çepkirîst û sosyalîst raji nîyo ke Kurdî bibe vayirê heqa hetkerdîsê qederê xo. Yanî Kurdî programê HDP de çîne. 

    – HDP dustê kapîtalîzm mucadele keno. 

    Eko henîyo isê sima ju parlamentoyê dewleta kapîtalîst te çiko? Eke sima dustê kapîtalîzm ser danewo, çaye dewleta kapîtalîst ra maasê cene? Çayê banan hernene? Çaye parê borsa cene? Simake sosyalîstê çayê nezonene ke probleme sare Kurdî sîstem nîyo, ne kapîtalîzm ne kî sosyalîzm. Mesela sarê kurdî na bandire ra û simara xelesiyayiso. Vajime ke na dewlete seneryayo na kay nusno, labelê simake sosyalîstê rastê çaye no kayde rol cene? Simak zonene ke ju sare ke hona evolusyonê ekonomî dest nekerdi ci, gereke ke se tere welatune bînen rave endustrîyê xo birono, nok simak zoneneke bê ondere kapîtalîzm nebeno. Lenîn waxtê xo ye 1921 ebe polîtîkayê NEP (New Economic Plan) de musna ke bê kapîtalîzm ju welan besenikeno ke raver bero. Mak zonemeke fîkrê pîyê doktrînê sima simare hen muhîm nîyo, çike tena kaybazê seneryoye. 

    – HDP duste emperyalîzm gureyeno….

    Bi na seneryo vazene ke sarê Kurdî ju 10 serre onca bixapne. Nika emperyalîzm çiko? Raver qayite dewleta xo kere? Her dewletê bi globalîzm kara xo de nîyadano, teknolojîyê ano viren, mal roseno, vazenoke miletê xo biyaro raver û lort. No emperyalîzm o? HDP lugatê qanê beaktuel vazeno ke Kurdî mesgul kero û werteyê Kurdî u YDA, Ewropa û welatê bînî xirabin kero. “Emperyalîstê HDP” ney, dewleta HDP kut welatê ma, her çîyê ma kerd xirabin, mîlyonan însanê ma qirr kerd. HDP na ser nenusneno, çike sanika kapîtalîzm û emperyalîzm de hen zoneneke sare Kurdî xapnene. 

    SIMAKE HEN PARTIYA DEMOKRATIKE SARANE, ÇAYE KEYEPELE SIMA TENA TIRKIYO? ÇAYÊ WEKÎLÊ SIMA TENA TIRKÎ QISEY KENE.? ÇAYÊ MASAYÊ SIMADE TENA ALAYA TIRKÎ ESTA? SIMA RA TENA AKTORÊ SENERYOYÊ QILERÎN BENO…

CEWAB BIDE

Keremê xo ra şîroveyê xo binuse
Keremê xo ra nameyê xo binuse