Gulşeker Xanime – Îlhamî Sertkaya

Waxto ke mi na dinya fam kerde, çimê mi ke “bîyî germ”, Kanîreş û dewanê Karêrî de ju kêneke roje û rojeva mi de bîye. Ma pîya kay kerdêne, remayêne, qefelîyayêne, huyayêne, berbayêne. Ma pîya germ dî, serd dî, vayan û şilîyan de kewtîme rayan. Mektebê Kanîreşî de, ez û domanan ke ma dayêne juminî ra, aye her tim ma cîya kerdêne, xirabîye dayêne vindetene. Reyê ney, dide ney, aye qehrê mi antêne. Seba ke xirabîye mebo, na kêneka domane, vêşan mende, marum mende. Çi ke kewtêne dest, dayêne mi. Ne veng, ne vaj, ne zî kesî ra gerre kerdêne. Aye tenya mi ra ney, her kesî rê na fedakarîye kerdêne.

Dem û dewran henî rew vîyart, waxtê hardlerzê Çewligî de na kêneka ke endî bîbîye azebe, binê keyeyî de mende. Ban dêm dîyabî serê aye ra. A roje, o waxt qet mi vîr ra nêşano. Ma ebe dest û bêçikan xirabeyê banî kinitê ke na azebe raxelesnîme. Binê xiraban de vengê aye ameyêne:

– Ez rind leweyê keyberê teberî der a, mi raxelesnê! Ez xendeqîna!

Ma no vengo ke binê xirabeyî ra yeno, heşnay, zereyê ma biriqîya. Ez û ju hevalê mi, ma pîya hêrişê dar û kemeran kerdêne. Axir leteyê fistanê na azebe kewt destê mi. Ebe nê leteyî ma bi lerze wele û kemeran berz kerd, reştîme rîyê aye. Rîye aye rakerd ke bîhna xo bigêro. Rîyê na kêneke gonin û welin bî. Çimê xoyê sîyayî nêasayêne. Verê şanî bî û Çewlig bîbî xirabe, na xirabe ra toz û duman, vengê lorîn û nalayene verba asmên berz bîyêne. Ma kêneke berz kerde, pîyê mi dot ra ameyêne. Seke nê hal û nalena na kêneke dîye, kerde virara xo bi vengêde melun berba. Maya mi xo ra porê xo ruçiknayêne, dayêne xo ra, berbayêne, qirayêne. Na kêneka dirbetine, waxto ke virara pîye mi de bîye, pîyê mi ke berba, çimanê xo kerde ra, ebe ê halê xoyê gonin û pêrîşanî, moral dayêne pîyê mi. Çiqas ke vengê xo vecîya, pîyê mi ra qirê:

– Bawo! Doman mebe! Meberbe!

Şewa tarîye ebe şilîye û va, bi vengê berbiş û nalayîşî zê xezeb ginabî serê Çewligî ra. Her kesî birîndarê xo ebe wesayîtan û peyatîye resnayêne meydanê alayîya eskerî. Meydan de birîndarî, nêweşî, gonî û hesîrê çiman kewtîbîy têmîyan. Xezebê hardlerzê Çewligî çi heyf ke xorî nênusîya.

Kilmek şima ra vajî ez, hardlerzê Çewligî de nêzdîyê heşt sey kesî merdî, zaf zî dirbetin bîy. Na kêneke derd û kulan, jan û dejan ante, bîye weşe. Wende, bîye mamosta, zewecîye. Endî keyeyê xo cîya bî, dima şîyena aye de, seke domantîya mi, hevala mi, kesê ke ez nazan û mobetan bikerî, vîndi bîye. Rojeva mi de endî ser û binkerdena sîyasetî dest kerdîbî ci. Merhaleyo newe, rayî, dewî, şaristanî, şew û rojî kewtîbîy têmîyan. Ge-ge ke raya mi kewtêne cayê karê aye, ez şîyêne keyeyê aye. Di domanê xo bîy, domano hîrêyin ame dinya. Ez vecîya koyan, aye raya mi ra çimê xo nêbirnay. Rojê tengî, rojê sîyayî, rojê bêwijdanî, demê gonîweran dest kerdîbî ci. Seba ke aye mi ra hes kerdêne, eskeran rew bi rew herişê keyeyê înan kerdêne. Rojêde zimistanî dewanê Karêrî de aye û mêrdeyê xo, domano ke derguş bî,ebe pîyê Memed Karasungurîyê extîyarî kerdî helîkopter, ardî Çewlig. Derguşê xo da visturîya xo, bi aşman hepis de mendî. Vêşan, têşan, hesrete, jarîye antîy. Vecîyay teber. Kamî ke ci ra seba ke “sebeb ez a” qal kerdêne, pêrune ra qarîyayêne, vatêne:

– Şima rê çi!

Gulşeker Xanime rojê seba nê kerdenan ax nêkerde. Zulmî pêsîrê înan ranêverda. Surgunê Afyonî kerdî. Dima înan de mordemê dewlete kemî nêbîyêne. Heqeret û belengazîye, ebe herbê psîkolojî, der û dormeyê înan ra dûrî nêkewt. Tayê qaşo dostî, tersayêne ke silam bidê ci. Keyeyê yo ke sifreyê xo rew bi rew rafîste bî, meymanan ra kêmî nêbîyêne, şên û şênatîye bîye, nika zê fireqetîya xirabe, rew bi rew şaristanê xerîb û dûrî de, seke tenya mendîbî. Gulşeker Xanime, derd û hesreta xo eştîbî zereyê xo, binê nê barî de, ebe a germîya ke qet rî ra kêmî nêbîyêne, domananê xo ra, der û dormeyê xo ra bê qefelîyîşî heskerdene vila kerdêne. Qet kesî ra lom nêkerde. “Kemera sebrî şikîya”, sebrê aye nêşikîya. Nêzdîyê vîst serran ra dime rojê ma raştê juminî bîyîme. Ebe kêneka xoya azebe, virare arde mi ra. Zereyê ma ra hesreta serran rişîya. Ma vinetîme, zereyê ma qisey kerdêne. Waxto ke ame verê keyberê ma, çewt bîye, sîmugê keberî lew kerde û naye va:

– Mi soz dabî xo ke, rojê ke ez biresî to, rojê ke ez bêrî verê keyberê to, gerek sîmugê keyberê to lew bikerî, bira!

De endî şima zanenê ke Gulşeker Xanime waya min a. Heya, waya mina pîl a. Nika ju şaristanê Tirkîya de bi zonê ma perda asîmîlasyonî dirnena, kilama sey serran xo bi xo vana. Gulşeker Xanime ju romano ke bandura xezeb û xezebîye ra, bi çekuyê qefelîyayî nême ra menda, hona nênusîya. Ju şîîra ke vengê kamîya ma ra herfanê delalan munena. Asmênê xîyalê mi de, ju astêreka ke perda hewran ebe huyayîşê xo dirna, mi ra biriqena. Bal û bejna aye nîşanê tarîxê mi, rîyê aye hewşa dîyaxê min a. Aqil û heşê mi de ju çîcega ke qet pelax nêbena, henî germ û nerm, henî newe ya.

Ez ci ra vana  “abla”. Abla mina kîbare, hevala domantîya mi, çila zereyê mi, roştîya mina ke hesretan ra bîya bar. De vaje abla, ti senîn a?

– Abla qedayê to bigêro bira, ez rind a, ma ti senîn a?

Mi ra telefon de nîya vatêne. Rast, ez senîn a?

Wayê! Xizir bo ke ez ebe to, hertim zê domantîya ma, Kanîreş, Karêr û Çewlig der a. Ge-ge ma pîya Mazgêrd de yîme, ge-ge Gêxî de. Ge-ge ti bena meymana hewnê mi, sodir ke ez hasar bena, to zê teyra koyê Karêrî rêça pel û baskê xo mi ra caverda û şîya. Pêro ray û dûrîye, pêro şaristanî, welat û sîndorî ebe rîgermîya to serê sêneyê mi de helînê.

Delala şaristanê zereyê mi! Heskerdena girs a ke qelemî nêşikînê binusê! Raybera rind û rindekîye! Şaristano ke ti nika tede r’ a, sûka ke sixletîya xo de hezar hesabî estê, ne to ne zî zonê to fam kenê. Xora na dinya qefçile de qedr û qîymetî, rindîye binê bandura xiraban der ê. Seba ke xirab û xirabîye estê, rind û rindekîye zî estê. Hukmê xiraban û xirabîye şikînê, wayê! Mîrazê rindîye amên giroto. Zon û kamîya ma bingehê nê mîrazî de berz benê, wayê! Tarîxê maya zerbeleke ebe dem û dewranê rindîye xo wesênena, wayê!

Seba rastîye, ver de xîyalî biriqînê. Dime ra xîyalî yenê ra zon. Xemî ma rê xem nîyê, hesrete çik a ke? Ê xem û hesretê ke huyayîşê to ra bêzar benê. Rîgermîya to ra xerîbîye çik a ke? Yarenîya xo bike, bihuye, wisarê mi payîz mebo, delala mi! Qayîtkerdena to ra şênatîya mi biriqîna. Çimê to ra, roştîya tîja sodirî, serê dax û maxanê derdê mi de vila bena.

Aspara zerrîhîraye!

Ti çend şaristanan û rayan, çend xezebê vayan vîyarta? Kefa destê to de, hîna rêça araqê kilaman xo xemilnenê? De ê kilaman ra juyê vaje birayê xo ra. Ti vaje, zereyê xo de vaje, ez heşnena, wayê! Wa dinya aleme bizano ke ê kilam û vateyê ke zê emanet ewro zereyê ma der ê, bêveng yenê vatene, rojê rîyê pêro şaristanan de xo wesênenê. Ti vateyêde bi hezar rengan, kilamêde derge, mişaga fedakarîye, teyra aştîye, sebrê rindîye û rindekî ya, wayê!

Romano zerbeleko ke hîna nênusîyo, mizgîna ke hîna rayan der a, emanetê wisarê renginê ke sandiqan de hîna zelal vindenê, ti ya wayê! Tanya adirê şuyanan, kamîya huyayîşê domanan, roştîya lêlê sodirî ya ke bêveng silam dana pencereyê zereyê mi, ti ya. Heskerdena to, hewranê xeribîya serranê mi dirneno, wayê! Lasero ke bendan û sîndoranê dûrîye nas nêkeno seba to, zê astoro çimsûr zereyê mi der o. Heskerdena ke dem û dewranî, serran û talanî besenêkenê kan bikerê, ti ya wayê!

Waya mina delale! Ez zanena ke Karêr ra bigîme heta Kanîreş, Gêxî, Mazgêrd, Çewlîg, Melêtî, Afyon, Îzmîr, Denîzlî, hepis û zîndanan de huyayîşe to yo ke sûkan û şewan de ebe moraldayîş vila bîbî, karê ju maqaleyî nîyo ke qal bikero. Qet ke mebo, no birayê to qasê dilopê qal bikero ke tayê zereyê xoyê deyndarî rehet bikero.Ti wayîrê deynê roja tengan a. Zê zaf kesan ez zî deyndarê to ya, wayê! May û pîyê ma rê şikir bo ke mi kerdê wayîrê ju waya zê to. Sîmugê mino ke to lew kerdîbî, hazar reyî qedayê to bo, wayê. Sêneyê mino ke xeribîye de derba serran werdo, xalîyê binê linganê to bo, wayê!