Fîstano Sûr û Bermale

Gelo no fîstano sûr û Bermale kotî ra vecîyayî?

Kotî ra ke vecîya, bixeyr şima rojê wanenê. Şima rojê Bermale, xerîbîye, mixenetîye, dostîye, dişmentîye wanenê. Şima yew cinîka holandija ke kirmanckî musaya, aye zî wanenê. Şima sîyasetê mixenetîye, firarîye, şewan, sîndoran, welatê Sûrîye, Almanya, Hollanda, cinîyê ke dirîyîya camêrdanê sîyasetmederan ra bêzar bîyê, ameyê têlewe, qederê xo kerdê destê xo, bîyê wayîrê kesayet û înîsîyatîfî, xo fam kerdo, sîyaset de bandura camêrdan qedêne, şima înan wanenê. Ez zêde qal mekerî. Mi romanê xo yê peyênî tayêna kerdderg , tayêna kerd weş.

La mi xeta kerde ke yew kesî rê qaşo seba ke redakte bikero, rusna. Ez poşman bîya. Karê kirmanckî nuştene, bawer bikerê, zaf giran o. Çike redakteyê kirmanckî hama ke çin ê. Coka nuştoxî mecbur manenê nê redakteyî bi xo bikerê. Kes pê redakteyê kesê bînî qayîl nêbeno. No kompleks o, na quretî ya.

Kes PÊ redakteyê kesê bînî qayîl nêbeno

Çapxaneyî zî seba kirmanckî dûrî vindenê, çike kirmanckî înan rê “pere nêano”. Derd derdî ser o yo. Na bêîmkanîye de, nê halê xirabî de hal û merhaleyê yew romannuştoxê kirmanckî tayê bifikirê. Helbet eke şima rê zehmet nîyo.

Heto bîn ra zî, tayê nas û dostî mi ra pers kenê ke romanê min o neweyo bixeyr çi waxt çap beno. Ez çi cewab bidî nê nasan, gelo? Se vajî nînan ra? Rojê mi cewabê yew nasî, seba ke hevalê min ê domantîye yo, seba ke ez şikîna ci ra leqe û nazan bikerî, mi nê cewabî da: “Çapxaneyê pîyê mi, fabrîkaya pîyê mi nika tamîr der a. Key ke tamîr qedîya, ez romanê xo uca de çap kena.”

Ey fam nêkerd mi ra va:

– Fabrîkaya pîyê to key estbîye ke?

“Tew”, mi va, “ti nêzana fabrîkaya pîyê mi esta?”

Dime ra fam kerd û huya.

Yanî, wendoxê hêcayî, vateyê mi no yo ke kes hale mi, îmkanê mi pers nêkeno, qalê romanê mi kenê. Helbet no zî zaf rind o. La bes nîyo. Na sixletîya ziwanê asîmîlasyonî de qalê romanêde kirmanckî kerdene zî muhîm a. Mi yew nuşteyê xo de vatbî: Ma ewro herb de yîme. No herb ebe top û tufangan ney, ebe ziwan o. Kamî nê vateyê mi çiqas fam kerdî, ez nêzana. La na rastî ya. Ya ma nê herbî ra bi qezenc, bi serkewtiş vecînîme, ya zî ma vîndî kenîme. No herb herbê bîyene û vîndîbîyena ma wo. Ez nîya vajî, hacetê nê herbî ziwan o. Ya ma resenîme ziwanê xo, ya ziwanê tirkî ma keno binê linganê xo. Luzumê teorîyan çin o. Lazim nîyo ke ez nê vateyî ebe teorîyan derg û dila binusî. Xora şima zî vînenê, teorîsyenê ma yê ke bi tirkî nusenê, zaf ê!

Êyê ke bi ziwanê tirkî bîyê şoreşger

Derdê mi, keyfê înan! Tew!

Gelo şima zanenê linga nê asîmîlasyon a didîne çik a û kam a? Xo tayê pêt bigêrê, ez vajî: linga nê asîmîlasyonî ya didîne zafêrî şoreşgerê ma yê. Ney, ney! Şima xelet nêwend. Êyê ke bi ziwanê tirkî bîyê şoreşger, emrê xo de heta nika tenya bi ziwanê tirkî wanenê, nusenê, qisey kenê, nê bi xo yê. Keye de ebe domanan, der û dormeyê xo de, kata ke şorê, panel û konferansan de, welat û rayan de, nûmayîş û çalakîyan de, semîner û kombîyayîşan de ziwanê tirkî qisey kenê. Ma no xizmetê asîmîlasyonî nîyo? Na linga asîmîlasyonî nîya? Eke biwazê ziwanê xo musenê, qisey kenê, bi ziwanê xo nusenê, wanenê. Seba naye qet asteng çin o, la nêwazenê, bîyê asîmîle, şarê ma zî asîmîle kenê. Êndî lazim nîyo ke dewleta tirkan kerdena xo ya asîmîlasyonî bikero, nê bi xo objektîf asîmîlekar ê.

Ziwanê ma yo perîşan ke binê nê barê giranî der o, hale romanê mi senîn o, êndî şima bifikirîyê. Nameyê romanê min ê peyênî ke ez nika nêvana, gelo şima uca de, tewir bi tewir karekterî, welatî, bîyerî, xem û şayîye, hîsê ke bîyê serûbin, nakokîya kan û newîye, jêhatîye, besekerdene, binkewtene, serkewtene, omid, yarenîye, a xanima xerîba ke kirmanckî musaya û bîya nimûne, bi tesîrê naye, tayê cinîyê bînê kirmancî zî ziwanê xo musayê, Bermala ke serran ra tepîya fam kerdo ke zemanê xo bi nameyê şoreşgerîye zafêrî tal vîyarna, şima do biwanê gelo? No roman tayê resimê ma pêrune yo.

Xo ra hes bikerê, ziwanê xo ra hes bikerê

Mi fîstano sûr û Bermale ra dest bi nê nuşteyê xo kerd, kotî ra vecîya.

Ma ez se bikerî? Çi binusî, çi menusî. Zereyê mi pirr, qelama mi vêşan a. Ez vêşan û têşanê ziwanê xo ya. Serran ra tepîya ez reşta na xezna. Vindê, ez na xezna têw bidî.

Ez xo seba ziwanê ma zaf deyndar hîs kena. Coka wanena, nusena, nusena. Mi rê merdene çin a, waxto ke merdene bibo zî, xo ra o waxt ez çin a. Fîlozofê yunanî nîya vatbî, rind zî vatbî.

Dem, dewran zê awe herekîno. Tede mexendeqîyê. Waxtê xo ebe çîyanê virt û vale mexecelnê. Xo ra hes bikerê, ziwanê xo ra hes bikerê.  A hes kerden a ke zereyê şima ra vecîya, kotî de beno bibo, ciresê, bîyarê. Biresê rastîya hes kerdena ziwanê xo ke wa tirk û tacî, virt û vajî ebe ma kay mekerê.