40 serrî Japonya welato dîyin ê tewr dewlemendan bîyo. Labelê hîrê aşmeyan ra ver Çînî Japonya derbaz kerdo û DYA ra dima cayo dîyin girewt. Japonya ra Almanya cayo dîyon girewtîbî. Pisporanê ekonomî ra gore no vurnayîş tarîxî yo.
Hesabê hukmatê Japonya ra gore hasîlaya welatî ya brutî çeyregserra dîyine de 1,28 trîlyonî Dollarî û yê welatê Çînî 1,33 trîlyonî Dollarî bî. Yanî, ekonomîya Japonya vîst serrî hurendîya (herinda) xo de mendîbî. Ekonomîya Japonya bi (ebe) 0,1 % û ekonomîya Çînî bi 10 % bîya girse. Ameyeyê Japonya merdim (mordem) ra gore wa hona yê Çînî ra des qatî zêde r’ o.
Hetê ra Japonya krîzê serranê 1990an ra heta nika xo ser nêameye. Pisporê ekonomî kenê eşkera ke heta 1990an ekonomîya Japonya rind gureye, labelê o taw ra tepîya hend henî ca de mend. Înan ra gore no hal seba ekonomîyê welatan ke raver şîyê, jê (sey) Japonya ya kî Almanya, îqazêde girs o. Eke nika ê welatê ke ekonomîya xo raver şîye, mucadeleyê kîzî de xeletîye kenê, jê (sey) ekomîya Japonya yê serranê 1990an efektê deflasyonkî cênê.
Heto bîn ra kî demografîya Japonya problemo girso bîn o. Nufûsê welatî beno kêmî û şarê Japonya pede-pede beno kokim. Şarê Japonya werteyê welatanê dewlemendan de şaro zaf deyndar o. Heta nika Japonya dugelan ra zaf karkerî zere nêverdana. Bê ekonomîya aktîf a Çînî dewlemendîya Japonya tehluke ver der a.
Problemêna xezna pereyê xo, yê Yenî yo. Erja Yenî di serrî duştê Dollar û Euroyî de zaf bî berz. Yen nika 15 serran de reşte erja xoya tewr berze. Rîyê fîyatberzîya Yenî ra îhracatê Japonya baha yo. Yanî herînayoxê produktanê Japonya benê kêmî, aye ra kî dot pereyê welatî dugelan de beno baha.
